Bijdrage ingezonden door Tim Kuijk, Stichting BREIN.
BREIN-directeur Tim Kuik: "Het commerciële usenet stinkt"
Op 8 en 9 november heeft de Duitse Justitie grootschalige strafrechtelijke acties ondernomen tegen illegale usenet aanbieders. Daarbij zijn woningen doorzocht van 42 verdachten van tussen de 23 en 72 jaar oud. Drie illegale portals boden toegang tot illegale bestanden van films, series, muziek, software, games en boeken. Een zogenaamde 'reseller' (van toegangsabonnementen) die een van de portals sponsorde waarop links naar illegale content werden geplaatst, is ook offline. De verdachten werkten als beheerder en/of uploader. De actie betreft oa ook Nederland en San Marino.
De Nederlandse justitie werkte mee op basis van een internationaal rechtshulpverzoek via Eurojust, het Europese samenwerkingsverband tussen justitiële autoriteiten. Bij strafrechtelijke actie gaat het om optreden van de Staat tegen burgers.
In Nederland treedt BREIN civielrechtelijk op tegen illegale usenet aanbieders. Civielrechtelijke actie is tussen burgers onderling. BREIN treedt op namens benadeelde rechthebbenden op films, series, muziek, boeken, beeld en games. BREIN is bekend met de usenet sites en diensten die nu door de Duitste strafrechtelijke autoriteiten worden aangepakt.
"Usenet was oorspronkelijk alleen voor tekst. Mensen konden vragen stellen en informatie uitwisselen via nieuwsgroepen. Maar sinds het mogelijk werd om op usenet ook beeld en muziek als tekst op te slaan, is het verworden tot een vrijplaats voor illegale kopieën van alles en nog wat. Dat is waar het verdienmodel tegenwoordig op is gebaseerd", zegt BREIN directeur Tim Kuik.
Dat verdienmodel werkt als volgt. Op servers van usenet providers worden door uploaders populaire bestanden opgeslagen. Die bestanden kunnen door andere gebruikers worden gedownload. Providers schakelen zogenaamde resellers in die abonnementen verkopen aan gebruikers voor toegang tot de servers. Deze resellers sponsoren forums waarop gebruikers (downloaders en uploaders) links plaatsen naar veelgevraagde illegale bestanden op de servers. Resellers geven ook gratis toegang aan gebruikers die veel populaire content uploaden. Dat genereert meer downloadverkeer waardoor er meer vraag naar abonnementen komt. Daar verdienen resellers en providers hun geld mee. Het is iedereen duidelijk dat het om populaire content gaat waarvoor geen toestemming is verkregen. De rechthebbenden op de content zien geen cent terug van de miljoenenomzet.
In Nederland heeft BREIN na het gerechtelijk verbod in 2010 tegen het grootste illegale usenet forum FTD 166 soortgelijke illegale link sites offline gehaald. Ook zijn de laatste paar jaar tientallen illegale uploaders geïdentificeerd en aangesproken. Schikkingen met hen lopen op tot duizenden en soms tienduizenden euro's. De rechter heeft bepaald dat resellers en providers daarvoor identificerende gegevens aan BREIN behoren af te geven. Ook een bedrijf uit San Marino dat de in Nederland gestationeerde servers heeft overgenomen, moet daaraan voldoen.
"Het is niet ondenkbaar dat die constructie in het leven is geroepen door usenet bedrijven die de grond te heet onder de voeten vonden worden", zegt Kuik.
Ook in de Duitse zaak is een verband met San Marino. Bovendien was een van de resellers waartegen BREIN actie heeft ondernomen ook sponsor van een van de illegale forums die nu door de Duitse autoriteiten zijn gesloten. De activiteiten van een van de providers die door BREIN is aangesproken, zijn overgenomen door een andere provider die sindsdien zijn servers aan een bedrijf in San Marino heeft overgedaan.
"Er zit al heel lang meer dan een luchtje aan het commerciële usenet," aldus Kuik. "Het stinkt aan alle kanten."
