Landine Varela - Het ene vormgevingserfgoed is het andere niet

Artikel ingezonden vanwege het derde IE-Zomerforum rondom modellenrecht/slaafse nabootsing. Het auteursrechtelijk, modelrechtelijk en ‘slaafse’ vormgevingserfgoed wordt in zaken over productontwerpen vaak op één hoop gegooid terwijl dat juridisch niet juist is. Laten we zeggen dat u procedeert over het uiterlijk van een mooie designstoel. Deze stoel heeft volgens uw klant een EOKPS, is nieuw en heeft een eigen karakter en een eigen plaats in de markt. Uiteraard doet u een beroep op het auteursrecht, modelrecht en stelt u dat er slaafs is nagebootst. De “inbreukmaker” zal waarschijnlijk niet alleen de inbreuk betwisten, maar ook de nieuwheid etc. onderuit willen halen door allerlei oudere stoelen uit het vormgevingserfgoed naar voren te brengen. Maar heeft u er ooit aan gedacht of wel uit het ‘juiste’ vormgevingserfgoed is geput? 

Waar de eerdere werken in de auteursrechtelijke beoordeling overal vandaan kunnen komen, moeten de eerdere modellen ter kennis van de ingewijden in de betrokken sector in de EU zijn gekomen. Met betrekking tot de slaafse nabootsing zijn zelfs alleen de in Nederland op de markt gebrachte modellen relevant. Maakt u dit onderscheid niet dan kan een ouder model uit een geheel andere sector uw modelrecht ten onrechte onderuit halen. En kunnen buitenlandse productontwerpen uw slaafse nabootsingsclaim nodeloos beperken.

 Dat de ‘betrokken sector’ ertoe kan leiden dat het vormgevingserfgoed bij het modellenrecht beperkter is dan bij het auteursrecht, is nog geen uitgemaakte zaak. Ik maak mij echter sterk voor dit onderscheid. Er zijn immers genoeg aanknopingspunten om te betogen dat het Kinderkapperstoel-arrest[1] nog alive and kicking is.[2] In mijn voorbeeld zou een identieke opblaasbare strandstoel, bestemd voor gebruik aan het zwembad of op het strand, dus wel tot het auteursrechtelijke maar niet tot het modelrechtelijke vormgevingserfgoed horen in geval van een inbreuk op een design eettafelstoel. Een oproep dus aan u om het Kinderkapperstoel-arrest te blijven inzetten zolang dit niet officieel door het HvJEU ten ruste is gelegd! 

[1] In HR 10 maart 1995, ECLI:NL:HR:1995:ZC1662, NJ 1995/670, m.nt. Verkade.
[2] Ik verwijs o.a naar art. 14 GModVo, het GC bij het Protocol tot aanpassing van de oude BTMW aan de Modellenrichtlijn en o.a. een arrest van het Hof Arnhem (BIE 2004/95) waarin langwerpige afvoerputten, o.a. toegepast in de industrie en agrarische sector, niet nieuwheidsschadelijk werden geacht voor langwerpige doucheafvoerputten.