NexCube maakt geen inbreuk op Rubik's Cube

Hof Arnhem-Leeuwarden 12 september 2023, IEF 21668; ECLI:NL:GHARL:2023:7632 (Spin Master tegen Goliath) In een kort geding in juni 2022 overwoog de voorzieningenrechter dat de driedimensionale vorm en het spelconcept van de welbekende Rubik's Cube niet auteursrechtelijk beschermd zijn (zie IEF 20778). De zaak werd aangespannen door Spin Master die meende deze auteursrechten te hebben, tegen Goliath, die sinds enige tijd een kubusvormig object op de markt brengt onder de naam NexCube. Tegen deze uitspraak gaat Spin Master in hoger beroep. Dit hoger beroep slaagt niet.   

In het kort geding heeft Spin Master gesteld dat het auteursrecht ziet op een drietal afzonderlijk te onderscheiden elementen, namelijk (1) de driedimensionale en kinetische gestalte, (2) de combinatie van de vormgeving van de 3D Rubik's Cube en (3) het door Rubik gecreëerde uitgewerkte concept van het spel dat wordt belichaamd in de kubus. De grieven van Spin Master richten zich tot de verwerping van het auteursrecht op de driedimensionale vorm en het spelconcept. Volgens Spin Master heeft de maker van de kubus geen praktisch doel gehad toen hij aan het creatieve proces begon. De kubus zou hiermee geen uitdrukking zijn van een bepaald technisch idee. Goliath wijst erop dat deze verklaring van Rubik afwijkt van hetgeen hij in zijn boek "Cubed" uit 2020 schrijft. Hierin staat dat Rubik begon te werken aan een bepaald geometisch probleem en dat de oplossing hiervoor een kubus van 3x3x3 was. Het hof hecht meer waarde aan de passages uit het boek Cubed dan aan een later gegeven verklaring. Net als de voorzieningenrechter acht het hof de keuze voor de geometrische vorm niet creatief, maar voor de hand liggend.  

De grieven gericht tegen de verwerping van het auteursrecht op het spelconcept worden tevens verworpen. Ook zonder spelregels is het naar het oordeel van het hof duidelijk wat de uitdaging van de kubus is. Tot slot komt Spin Master op tegen het oordeel dat de vormgeving (specifieke uitwerking) van de kubus van Goliath geen inbreuk maakt op het auteursrecht van Spin Master. Het hof oordeelt dat de totaalindrukken van beide objecten verschillen, bijvoorbeeld door de afwezigheid van de grid bij de NexCube en het verschil in kleur van de zijkanten. Ook deze grieven van Spin Master slagen niet.   

3.7 Het hof hecht meer waarde aan de passages uit het boek Cubed dan aan die in [naam1] ’s verklaring van 23 mei 2022. Deze laatste zullen enigszins zijn gekleurd door de inzet van deze procedure. Uit de passages uit het boek blijkt dat [naam1] bezig was te zoeken naar een ideale geometrische vorm, die als technische oplossing een vorm van 3x3x3 kubussen vereiste en waarbij een structuur ontstond waarin de losse elementen aan elkaar vastzitten, maar nog wel individueel kunnen bewegen. In de citaten wordt ook beschreven waarom de centrale kubus nodig was en wat de functie van de middenkubusjes was. Hieruit maakt het hof op dat de Rubik’s Cube de uitdrukking is van het idee van de naar de overtuiging van [naam1] ideale geometrische figuur en dat de kubus daarmee geheel, althans in overwegende mate technisch en functioneel is bepaald, althans dat het idee van de Rubik’s Cube samenvalt met de uitdrukking ervan. Deze omstandigheid heeft de auteur in zoverre belet zijn persoonlijkheid in de Rubik’s Cube tot uitdrukking te brengen aan de hand van vrije en creatieve keuzen. Het ging [naam1] kennelijk om het los van elkaar kunnen bewegen van de deelkubussen. De keuze voor een kubus als hoofdvorm is, zoals het hof ook heeft geoordeeld in rechtsoverweging 5.12 van zijn arrest van 13 juli 2021, op zichzelf niet creatief, maar juist voor de hand liggend. Dat leidt tot de conclusie dat aan de Rubik’s Cube als driedimensionale geometrische vorm geen auteursrechtelijke bescherming toekomt. Dat wordt ingegeven door de regel dat het idee van een geometrische vorm niet mag worden gemonopoliseerd ten koste van de technische vooruitgang en de industriële doorontwikkeling van deze geometrische vorm door andere ondernemingen. Voor een beschrijving van de geometrische vorm en haar functies verwijst het hof naar rechtsoverweging 5.9 van zijn arrest van 13 juli 2021. De grieven 1 en 2 zijn dus niet gegrond.