Otto Volgenant - Update: Hoe zit het ook al weer met... Sinterklaas

Sinterklaas speelde vaker een rol in juridische geschillen. Eerder heeft Boekx heeft vijf bijzondere zaken voor
u op een rijtje gezet [IEF 14445] , daar zijn er nu twee aan toegevoegd. Het ging daarin onder meer om de volgende vragen:
- Moet het Sinterklaasjournaal strafrechtelijk worden vervolgd voor de rol van Zwarte Piet?
- Houden de geschiedenisboeken ”1000 Jaar Sinterklaas” en de “De Beeldenstorm” voldoende afstand?

6. Het Sinterklaasjournaal hoeft niet strafrechtelijk te worden vervolgd voor de rol van Zwarte Piet
In het Sinterklaasjournaal figureert – natuurlijk – Zwarte Piet. De Stichting ‘Nederland Wordt Beter’ doet aangifte bij de politie. Volgens de aangifte is ‘Zwarte Piet’ een stereotype, beledigende, discriminatoire en tot discriminatie aanzettende weergave van zwarte mensen. Het Openbaar Ministerie wil niet tot vervolging overgaan. Aan Gerechtshof Amsterdam wordt de vraag voorgelegd of het Openbaar Minister toch moet vervolgen.

Het Gerechtshof Amsterdam oordeelt dat er geen concrete aanwijzing is dat met het uitzenden van personen ‘uitgedost als Zwarte Piet’ een strafbaar feit gepleegd is. Het Hof oordeelt: “Niet kan worden gezegd dat de af- en uitbeeldingen van ‘Zwarte Piet’ – op een wijze waarop klagers kennelijk het oog hebben – niet worden beschermd door de vrijheid van meningsuiting in ruime zin. De historische en culturele context en de artistieke expressie van ‘Zwarte Piet’ ontnemen vooralsnog de strafbaarheid van die af- en uitbeeldingen. Niet kan worden gezegd dat die af- en uitbeeldingen – zonder meer – onnodig grievend zijn.”
 
Ook het feit dat er tijdens Sinterklaasintochten onder meer in Gouda in het openbaar personen aanwezig waren, uitgedost als ‘Zwarte Piet’, is geen reden voor vervolging. Volgens de Stichting hebben de volgende winkelbedrijven in de weken voorafgaand aan en op 5 december 2014 in hun vestigingen in Nederland personen in hun winkel aanwezig laten zijn, uitgedost als ‘Zwarte Piet’, winkelversieringen aangebracht met afbeeldingen en uitbeeldingen van ‘Zwarte Piet’ en producten verkocht met daarop afbeeldingen van ‘Zwarte Piet’: De Bijenkorf, V&D, Blokker, Bart Smit, Intertoys, Xenos, Hema en Albert Heijn. Ook dat hoeft van het Hof niet strafrechtelijk te worden vervolgd.
Het Hof sluit af met de volgende overwegingen:

“Het maatschappelijke debat over de (on)wenselijkheid van ‘Zwarte Piet’ is in beweging en neigt ernaar ‘Zwarte Piet’ te ontdoen van stereotyperingen die als kwetsend kunnen worden ervaren door groepen in de samenleving. Niet kan worden gezegd dat de af- en uitbeeldingen van ‘Zwarte Piet’ – op een wijze waarop klagers kennelijk het oog hebben – niet worden beschermd door de vrijheid van meningsuiting in ruime zin. De historische en culturele context en de artistieke expressie van ‘Zwarte Piet’ ontnemen vooralsnog de strafbaarheid van die af- en uitbeeldingen. Niet kan worden gezegd dat die af- en uitbeeldingen – zonder meer – onnodig grievend zijn. Een en ander laat onverlet dat als de maatschappelijke discussie over ‘Zwarte Piet’ voldoende is uitgekristalliseerd er omstandigheden kunnen zijn waarin gedragingen als die waartegen klagers opkomen een strafbaar karakter kunnen hebben.”

*** 7. ”1000 Jaar Sinterklaas” en de “De Beeldenstorm”. Een wereld van verschil?
Volgens uitgever Walburg Pers pleegt LM Publishers met het uitgeven van het boek “1000 Jaar Sinterklaas” inbreuk op het auteursrecht van WalburgPers op het boek “ De Beeldenstorm” en vordert schadevergoeding.

De rechtbank Gelderland stelt dat hoewel het boek “De Beeldenstorm”een informatief geschiedenisboek is, die in principe volgens hetzelfde stramien als de meeste informatieve boeken is opgebouwd. Er in het kader van vormgeving en lay-out toch nog voldoende ruimte voor creatieve keuze is. Die keuzes bepalen mede de uistraling van het boek waardoor het Beeldenstormboek auteursrechtelijke bescherming geniet.

Hoewel de opmaak van voornamelijk de omslag van de twee boeken een aantal gelijkenissen vertonen. Zijn er tegelijkertijd meerdere verschillen te constateren in zowel de opmaak van de omslag als de inhoud en daaropvolgende pagina’s.

De totaalindruk van het Sinterklaasboek is anders dan die van het Beeldenstormboek. Door de geconstateerde verschillen in de lay-out en vormgeving hebben de makers van het Sinterklaasboek voldoende afstand genomen van lay-out en vormgeving van het Beeldenstormboek. Daarom is er geen sprake van een auteursrechtinbreuk op het boek “De Beeldenstorm”.