Publicatie onderzoeksrapport van hoofdaannemer niet onrechtmatig

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 6 juni 2023; IEF 21472; ECLI:NL:GHARL:2023:4683 (Bubbledeck tegen BAM) In mei 2017 is een parkeergarage bij Eindhoven Airport ingestort. De producent van de vloeren van deze parkeergarage, Bubbledeck International Light Weight Concepts B.V. (hierna: Bubbledeck), stelt de hoofdaannemer, BAM, verantwoordelijk voor de schade die Bubbledeck lijdt als gevolg van een gekelderde vraag naar zijn producten. Bubbledeck stelt namelijk dat BAM haar reputatie heeft aangetast door de publicatie van een rapport, een bericht op de website van BAM en een interview met de CEO van BAM. Bubbledeck zou met deze berichten publiekelijk en onterecht als schuldige aan de instorting worden aangewezen terwijl andere (mogelijke) oorzaken onbenoemd blijven.

Het hof dient bij de beoordeling van de onrechtmatigheid de belangen van BAM en Bubbledeck  tegen elkaar af te wegen. Enerzijds is daar het belang van Bubbledeck om verschoond te blijven van beweringen die schadelijk kunnen zijn voor haar product. Anderzijds is daar het belang van BAM om het onderzoek naar de oorzaken van de instorting van de parkeergarage en haar reactie daarop te publiceren. Welk van deze belangen doorslag behoort te krijgen, hangt af van de in onderling verband te beschouwen omstandigheden van het geval. Bubbledeck maakt bezwaar tegen deze maatstaf en is van mening dat de publicatie pas mocht plaatvinden indien absoluut zeker was dat het rapport juist, volledig en niet te stellig zou zijn en een volledige beschouwing van alle mogelijke oorzaken zou omvatten.

Het hof volgt Bubbledeck niet in deze additionele toets. De publicatie van BAM gaat namelijk over uitkomsten van een onderzoek naar een specifieke, historische gebeurtenis (instorting parkeergarage). Een absolute zekerheid is naar het oordeel van het hof in een dergelijk onderzoek onhaalbaar en onwenselijk, gezien er een maatschappelijk belang is om over de toedracht van de instorting van de parkeergarage geïnformeerd te worden. Het hof komt daarnaast tot de conclusie dat de uitlatingen er naar hun inhoud niet op gericht waren om specifiek of nadrukkelijk Bubbledeckvloeren als oorzaak van het instorten aan te wijzen. Voorgaande dient tot de conclusie te leiden dat BAM niet onrechtmatig heeft gehandeld met haar uitlatingen en de publicatie van het rapport.

5.24. Ter beoordeling van de vraag of BAM onrechtmatig heeft gehandeld tegen Bubbledeck moet een afweging worden gemaakt tussen enerzijds het belang van Bubbledeck om verschoond te blijven van beweringen die schadelijk kunnen zijn voor haar product en anderzijds het belang van BAM om het onderzoek naar de oorzaken van de instorting van de parkeergarage en haar reactie daarop te publiceren. Welk van deze belangen de doorslag behoort te geven, hangt af van de in onderling verband te beschouwen omstandigheden van het geval. Daarbij spelen onder meer een rol de aard van de uitlatingen en de ernst van de te verwachten gevolgen, de mate waarin de uitlatingen destijds steun vonden in het beschikbare feitenmateriaal, de wijze van inkleding van de uitlatingen en de vraag of de betrokken uitlatingen, ook zonder de verweten openbaarmaking, in de publiciteit zou zijn gekomen.

5.25. Bubbledeck maakt bezwaar tegen de bovenstaande maatstaf (Grief 6). Zij betoogt dat de aard en inkleding van de uitlatingen en de ernst van de gevolgen ertoe moeten leiden dat geen belangenafweging plaats moet vinden maar dat BAM haar uitlatingen pas mocht publiceren als absoluut zeker was dat het rapport juist, volledig en niet te stellig zou zijn en een volledige beschouwing van alle mogelijke oorzaken zou omvatten (memorie van grieven nr. 10.3). Het hof volgt Bubbledeck daarin niet. In dit geval gingen de publicaties van BAM over de uitkomsten van een onderzoek naar een specifieke historisch gebeurtenis, namelijk de instorting van de parkeergarage. In een dergelijk onderzoek is een maatstaf waarbij absolute zekerheid wordt gevraagd naar het oordeel van het hof onhaalbaar en ook onwenselijk, gezien het maatschappelijk belang om over de toedracht van de instorting van de parkeergarage geïnformeerd te worden. Het hof ziet in de uitlatingen van BAM en Hageman ook niet de pretenties van absoluutheid en uitputtendheid, die Bubbledeck daarin leest.

5.26. Bij de belangenafweging is de inkleding van de uitlatingen relevant. Bubbledeck heeft bezwaar gemaakt (Grief 5) tegen het oordeel van de rechtbank dat van een beschuldiging over de kwaliteit van het product van Bubbledeck in de bestreden uitlatingen geen sprake is. Het hof volgt Bubbledeck daarin niet, omdat het van oordeel is dat BAM in haar berichtgeving een neutrale samenvatting heeft gegeven van de uitkomsten van het Hagemanrapport en het 2017 TNO-rapport. Het bericht van BAM op haar website beschrijft als technische oorzaak het faalmechanisme, zoals dat in het Hageman-rapport en 2017 TNO-rapport is geïdentificeerd (zie r.o. 5.6). Dat faalmechanisme is het gebrek in breedplaatvloeren waaraan gerefereerd wordt, zonder dat BAM het gebrek specifiek koppelt aan Bubbledeckvloeren. Bubbledeck wordt genoemd omdat zij de leverancier is van de ingestorte vloer en uitgelegd wordt hoe een Bubbledeckvloer geconstrueerd is uit breedplaten. De opmerking in de mededeling van BAM, dat wie er verantwoordelijk is nog onderwerp van discussie is, onderstreept naar het oordeel van het hof dat deze uitlating niet specifiek Bubbledeck als schuldige aanwijst. Het hof zegt daarmee niet dat de uitlatingen daarom geen negatieve consequenties voor Bubbledeck gehad hebben of dat ze geen twijfel hebben opgeroepen over de betrouwbaarheid van breedplaatvloeren en de vloeren van Bubbledeck, die immers in de parkeergarage gebruikt waren. Het hof concludeert echter dat de uitlatingen er naar hun inhoud niet op gericht waren om specifiek of nadrukkelijk Bubbledeckvloeren als oorzaak van het instorten aan te wijzen. Het interview met de CEO van BAM onderstreept dat. Blijkens dat interview is Bubbledeck voor BAM nog steeds een bruikbaar product, ook als in de toepassing daarvan wijzigingen aangebracht moesten worden om aan relevante normen te voldoen.