Voorzieningenrechter: Bob Vylan mag optreden in Doornroosje

Vzr. Rb. Gelderland 15 september 2025, IEF 22961; ECLI:NL:RBGEL:2025:8039 (CJO tegen Doornroosje). Het Centraal Joods Overleg Externe Belangen (hierna: CJO) is een samenwerkingsverband van verschillende Joodse organisaties en behartigt de belangen van de Joodse gemeenschap. Doornroosje is een poppodium in Nijmegen. Het Britse punk rap-duo Bob Vylan heeft tijdens een optreden in Paradiso die volgens CJO beledigend, opruiend en tot haat aanzettend zijn tegen de Joodse gemeenschap. Het OM doet onderzoek naar de strafbaarheid van de uitspraken. Bob Vylan zou op 15 september 2025 optreden in Doornroosje. CJO wilde dit optreden voorkomen en vordert in dit kort geding dat het Doornroosje verboden wordt om Bob Vylan te laten optreden. CJO vindt dat Doornroosje onrechtmatig handelt omdat ze Bob Vylan een podium geeft waar strafbare en onrechtmatige uitlatingen kunnen worden gedaan. Doornroosje beroept zich op de vrijheid van meningsuiting en het censuurverbod. 

CJO stelt dat de uitlatingen van Bob Vylan die zijn gericht tegen zionisten de Joodse gemeenschap in onveiligheid brengen. Het gaat haar om de uitlatingen: “fuck the zionists”, “get out there and fight them” en “go out and meet them in the streets”, die volgens haar oproepen tot het plegen van strafbare feiten tegen de Joodse gemeenschap. Het is volgens de voorzieningenrechter van belang om deze uitspraken in de context te plaatsen. Bij het optreden van een punk rap-duo kan een ruwer woordgebruik worden verwacht. Ook zijn de uitlatingen volgens de voorzieningenrechter niet gericht tegen de Joodse gemeenschap, maar tegen het zionisme. CJO voert aan dat de Joodse gemeenschap zich door de term ook aangesproken voelt door de term "zionist". Maar uit de context waarin Bob Vylan de uitlatingen heeft gedaan volgt juist dat hij de term "zionist" niet heeft bedoeld als antisemitisme. De voorzieningenrechter acht de uitspraken daarom niet strafbaar en wijst de vordering van het CJO af.

4.7 Voor de beoordeling of voormelde uitlatingen strafbaar en/of onrechtmatig zijn is van belang in welke context deze zijn gedaan. De uitlatingen zijn gedaan in het kader van een optreden van een punk rap-duo. Daarbij kan worden verwacht dat het woordgebruik ruw en ongenuanceerd is. Uit de gedane uitlatingen volgt niet zonder meer een oproep tot het gebruiken van geweld of haat zaaien tegen de Joodse gemeenschap. Bob Vylan zegt tijdens het optreden dat hij “anti-zionist” is en dat hij “not anti-semitic” is. Daaruit lijkt te volgen dat zijn uitlatingen niet tegen de Joodse gemeenschap zijn gericht maar tegen zionisten/het zionisme. De oproep “get out there and fight them” en “get out and meet them in the streets” wordt gevolgd door de oproep “we should be out there and fight them and protest and marching against that motherfuckers”. Dat lijkt niet zozeer een oproep te zijn om zionisten op straat op te zoeken en geweld tegen de Joodse gemeenschap te gebruiken, maar eerder een oproep om op te komen tegen zionisme en om de straat op te gaan om daartegen te protesteren. Daarbij is van belang dat de termen “zionist” of “zionisme” in het publieke debat niet door een ieder in een eenduidige betekenis worden gebruikt. Weliswaar betoogt CJO dat de term “zionist” de Joodse gemeenschap direct raakt en dat ook Nederlandse Joden zich door de term “zionist” voelen aangesproken, maar uit de context waarin Bob Vylan de uitlatingen heeft gedaan volgt juist dat hij de term “zionist” niet heeft bedoeld als (verkapt) antisemitisme. Dat de Joodse gemeenschap door de uitlatingen van Bob Vylan is gekwetst, geshockeerd en/of verontrust, betekent niet zonder meer dat de uitlatingen strafbaar of onrechtmatig zijn.