Vorderingen in kort geding over RTL Nieuws-uitzending en artikel over bemiddelingsbureau in de zorg afgewezen wegens voldoende feitelijke basis en toegepast wederhoor

Vzr. Amsterdam 17 april 2025, IEF 22659, IT 4838; ECLI:NL:RBAMS:2025:2543 (SZ tegen RTL Nieuws). Samen-Zorgzaam (hierna: SZ) is een bemiddelingsbureau dat zzp’ers in de zorgsector detacheert bij onder andere zorginstellingen Stichting Alliade en Stichting ZoZijn. Na een bezoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: IGJ) op 7 december 2023 en een inval van de politie op 3 december 2024, publiceerde RTL Nieuws op 1 maart 2025 een televisie-item (hierna: het Fragment) en een online artikel (hierna: het Artikel) waarin werd bericht over vermeende grootschalige inzet van zorgverleners zonder juiste of met valse diploma’s via SZ, en over lopende aangiftes en strafrechtelijke onderzoeken tegen 15 van hen. SZ vordert in dit kort geding dat RTL Nieuws wordt verboden om het Fragment en Artikel over haar opnieuw uit te zenden of online te houden en eist daarnaast een rectificatie en vergoeding van de proceskosten. SZ stelt dat de berichtgeving onrechtmatig is omdat ernstige beschuldigingen worden geuit – waaronder het inzetten van zorgverleners met valse diploma’s, betrokkenheid bij strafbare feiten en het creëren van onveilige zorgsituaties die niet voldoende feitelijke grondslag zouden hebben en zonder toepassing van hoor en wederhoor zijn gepubliceerd. RTL Nieuws voert verweer. 

De voorzieningenrechter passeert allereerst het verweer van RTL Nieuws dat SZ, een commerciële onderneming, zich niet kan beroepen op artikel 8 EVRM. De omstandigheid dat SZ een commerciële onderneming is maakt niet dat haar reputatie van bescherming onder artikel 8 EVRM is uitgesloten. Deze omstandigheid weegt echter wel mee in de belangenafweging, waar de rechter vervolgens aan toekomt. RTL Nieuws heeft aan het Artikel een grijs kader toegevoegd waarin de context en de achtergrond van het nieuwsbericht heeft geschetst. Daarin staat dat het aantal bemiddelingsbureaus in de zorg in de afgelopen jaren flink is gegroeid en dat de IGJ en de politie zich zorgen maken om incidenten die worden veroorzaakt door dubieuze bemiddelingsbureaus. Deze situatie is van groot maatschappelijk belang. Dat het voor SZ schadelijk is dat RTL Nieuws tegen deze achtergrond beweert dat zij zzp’ers zonder diploma voor haar laat werken staat ook vast. De beschuldigingen moeten dus voldoende steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal. 

De voorzieningenrechter oordeelt dat RTL Nieuws haar berichtgeving heeft gebaseerd op een combinatie van bronnen, waaronder een persbericht van de gemeente Utrecht over een zorgonderzoek, reacties van klanten van SZ, een politie-inval bij SZ en een off the record verklaring van de IGJ. Hoewel het persbericht zelf SZ niet expliciet noemt, mocht RTL Nieuws op basis van het geheel van deze informatie een redelijke koppeling maken met SZ. RTL Nieuws heeft bovendien voorafgaand aan de uitzending hoor en wederhoor toegepast door SZ tijdig te benaderen voor een reactie, waarbij het uitblijven van een inhoudelijke reactie grotendeels aan SZ zelf is toe te rekenen. De beschuldigingen betreffen een onderwerp van publiek belang en er is in deze procedure onvoldoende grond om aan te nemen dat RTL Nieuws onrechtmatig heeft gehandeld, zodat het gevorderde verbod en de rectificatie worden afgewezen.

4.14. Het beschikbare feitenmateriaal lijkt in samenhang bezien echter wel enige basis te bieden voor de stelling van RTL Nieuws dat het persbericht van de gemeente Utrecht betrekking heeft op SZ. Vaststaat dat de politie op 3 december 2024 het kantoor van SZ heeft betreden en dat daarbij ongeveer honderd personeelsdossiers in beslag zijn genomen. Verder staat vast dat klanten van SZ (Alliade en ZoZijn) zijn benaderd met vragen over SZ. RTL Nieuws beschikt daarbij naar eigen zeggen over een off the record verklaring van een medewerker van de IGJ waaruit blijkt dat juist deze zorgaanbieders zijn benaderd, die op de website van SZ als samenwerkingspartners stonden vermeld. Daar komt bij dat SZ ter zitting weliswaar heeft gesteld dat er veel uitzendbureaus op het gebied van de zorg in Utrecht zijn gevestigd, maar desgevraagd niet één bureau heeft kunnen noemen. Voor zover zij het standpunt inneemt dat het persbericht van de gemeente Utrecht niet op haar ziet, maar op een ander Utrechts bureau, heeft zij dit geen handen en voeten gegeven.