Waarom ontbreken iconische automerken in games?

Christopher Cats, 15 dec 2025.

In navolging op mijn vorige artikel over portret- en merkrechten in voetbalgames, richt ik mij nu op een ander interessant vraagstuk: het gebruik – of juist het ontbreken – van automerken en -ontwerpen in racegames. Het viel mij op dat bepaalde bekende merken, waaronder Toyota, tegenwoordig nauwelijks meer terug te zien zijn in racegames. Dit roept direct de vraag op: ‘Waarom zijn sommige merken niet vertegenwoordigd in bepaalde racegames?’ Waar het eerdere artikel de focus legt op portret- en merkrechten in voetbalgames, gaat dit blog in op de juridische achtergrond van het gebruik van automerken en -ontwerpen in racegames.

De afwezigheid van Toyota in racegames

Vanaf 2019 zijn de bolides van Toyota beperkt aanwezig en zelfs compleet afwezig in de nieuwere edities van populaire racegames zoals de ‘Need for Speed’-reeks en de ‘Forza’-reeks. Toyota heeft er in die periode voor gekozen om hun merk exclusief te verbinden aan bepaalde titels, zoals de ‘Gran Turismo’-reeks, of om deelname te beperken tot simulatiegerichte games die beter aansluiten bij het imago van het merk. Het Japanse merk is namelijk van koers gewisseld. Zo is besloten dat alle (mogelijke) associatie met illegaal straat-racen voorkomen moeten worden, met als gevolg dat de auto’s en het merk Toyota minder voorkomen en soms compleet afwezig zijn in andere racegames.

Merken- en modellenrecht bepalen gebruik

De intellectuele eigendomsrechten die hier een rol spelen zijn het merken- en modellenrecht. Zo heeft Toyota meerdere merken ingeschreven, waaronder de naam ‘Toyota’, het logo en de modelnamen zoals ‘Supra’ en ‘Corolla’, waarmee het Japanse automerk controle kan uitoefenen over elk commercieel gebruik van deze namen. Daarnaast zijn de specifieke ontwerpen van de auto’s zoals de vorm, lijnen en karakteristieke kenmerken in veel gevallen geregistreerd als model en daarnaast vatbaar voor auteursrechtelijke bescherming. Dit betekent dat game-ontwikkelaars niet alleen toestemming nodig hebben voor het gebruik van de merknamen en logo’s, maar ook voor de visuele weergave van de voertuigen in hun games. Door deze combinatie van rechten kan Toyota bepalen in welke games en onder welke voorwaarden hun voertuigen verschijnen.

Exclusiviteit, duur en gebruiksbeperkingen

In de licentieovereenkomst koos Toyota bewust voor exclusieve en beperkte licenties, waardoor andere game-ontwikkelaars het merk niet konden opnemen in hun games. Hier komen afspraken over exclusiviteit, duur en soms ook de herroepelijkheid van licenties om de hoek kijken. Als de voorwaarden verlopen of worden herzien, kunnen bepaalde merken of content ineens verdwijnen, met directe gevolgen voor spelers. Voor videogame-ontwikkelaars van racegames betekent dit dat zij bij het onderhandelen over licenties rekening moeten houden met uiteenlopende factoren, zoals exclusiviteitsclausules, gebruiksbeperkingen en voorwaarden voor het vertonen van schade of modificaties aan de voertuigen in het spel.

Conclusie

De afwezigheid van bekende automerken zoals Toyota in racegames is geen toeval, maar het gevolg van strategische keuzes en juridische afspraken. Merken- en modellenrechten geven fabrikanten zoals Toyota de mogelijkheid om nauwkeurig te bepalen hoe, waar en onder welke voorwaarden hun voertuigen in games verschijnen. Voor gameontwikkelaars betekent dit dat zij bij het onderhandelen over licenties niet alleen rekening moeten houden met commerciële belangen, maar ook met juridische restricties en het merkbeleid van de rechthebbende. Het zorgvuldig opstellen en beheren van licentieovereenkomsten is daarmee essentieel voor het succes én de continuïteit van content in racegames.