Alleen de Liefde overwint alles
Vzr. Rechtbank Zwolle-Lelystad, 23 juni 2006, KG ZA 06-186. D. Smits tegen W. Hooijer (Met dank aan Arjan Maes, Dommerholt Advocaten).
Liefdesgedichten moeten aangetekend worden verzonden.
In geschil is de vraag of Hooijer het recht heeft om de gedichten van Nel Benschop die hij in bezit heeft openbaar te maken en te verveelvoudigen door deze uit te geven op CD. Vast staat dat Nel Benschop de bewuste gedichten aan Hooijer heeft meegegeven en dat zij met betrekking tot die gedichten heeft geschreven: “t.b.v. een te maken cd”. De vraag is echter of dit voldoende is om daar de rechten aan te ontlenen die Hooijer stelt te hebben.
Op 31 januari 2005 is de dichteres Nel Benschop overleden aan de gevolgen van de ziekte vasculaire dementie. Erfgenaam van Benschop is Dick Smits. Benschop heeft behalve haar religieuze werk ook ongeveer 200 liefdesgedichten (volgens diverse media over 'haar relaties met getrouwde mannen') geschreven. Deze gedichten zijn nooit uitgegeven en — op één uitzondering na — ook nooit op andere wijze openbaar gemaakt. In de map waarin deze gedichten verzameld zijn, heeft zij geschreven: “Na mijn dood mag hier eventueel uit gepubliceerd worden. Dick moet hierover beslissen”
Van Nel Benschop zijn verschillende (religieuze) dichtbundels verschenen. In totaal zijn er ook vier CD’s uitgegeven met gedichten van Nel Benschop op muziek gezet. Deze CD’s zijn door Hooijer geproduceerd.
In 1997 heeft Benschop in het tv-programma Villa Felderhof één liefdesgedicht voorgedragen. Zij heeft in datzelfde programma aangegeven dat zij niet wilde dat deze gedichten openbaar zouden worden gemaakt. Op 21 februari 2001 heeft Benschop aan Hooijer een aantal originele gedichten meegegeven met de begeleidende tekst: “Op 21 februari 2001 meegegeven aan Wim Hooijer t.b.v. een te maken CD. Nel Benschop” In april 2001 of 2002 is Benschop in de studio van Hooijer geweest, waar zij de aan Hooijer meegegeven gedichten heeft ingesproken. Op 21 juli 2001 verschijnt in de Groene Amsterdammer een interview met Benschop. In dit interview verklaart Benschop dat ze haar liefdesgedichten nooit heeft gepubliceerd, niet alleen omdat ze nogal persoonlijk zijn, maar vooral ook omdat ze zo droevig zijn.
De vraag is nu welke betekenis toegekend moet worden aan de zin: ‘t.b.v, een te maken C.D’. Enerzijds is hierbij van belang dat Hooijer Benschop nadien heeft opgehaald en dat Benschop vervolgens in de studio de gedichten ten behoeve van de opname heeft gedeclameerd. terwijl Benschop ook nog foto’s heeft meegegeven voor de CD-hoes. Anderzijds heeft Benschop aangegeven dat Smits moest beslissen of haar liefdesgedichten na haar dood zouden worden gepubliceerd Voorts heeft zij zowel in 1997 (in het Tv-programrna Villa Felderhof) als in 2001 (het interview in de Groene Amsterdammer) een duidelijke schroom getoond als het ging om de publicatie van haar liefdesgedichten.
Het komt de voorzieningenrechter in het licht van het bovenstaande dan ook onwaarschijnlijk voor dat de enkele medewerking van Nel Benschop aan het maken van een CD reeds impliceerde dat voor de publicatie van de CD na het overlijden van Benschop de medewerking van Smits niet nodig was. De door Hooijer verdedigde gedachte valt moeilijk te rijmen met de eerdere uitlatingen van Benschop, maar ook met haar verklaring in de Groene Amsterdammer, welke uit diezelfde periode stamt.
Voorts is ook opmerkelijk dat niets is vastgelegd over de omvang van de publicatie, over de financiering en over andere punten die normaal gesproken bij publicatie en uitgave van een CD geregeld worden, Daarnaast is het ook nog de vraag of Benschop in de betreffende periode nog in staat was om haar wil te bepalen en of Hooijer gerechtvaardigd op de verklaring van Benschop af mocht gaan.
Gelet op het feit dat Hooijer een professional is in de muziekindustrie en weet wat er bij productie en uitgave van een CD komt kijken en hoe zoiets geregeld hoort te worden, is zijn handelwijze bij de totstandkoming van de CD, nu er niets geregeld is, althans niet op papier, het om een hoogbejaarde vrouw gaat en alles buiten medeweten van de naasten van Benschop om heeft plaatsgevonden, onzorgvuldig te noemen. Temeer aangezien Hooijer, naar eigen zeggen, een goede relatie had met Benschop en haar eerdere wens om de gedichten niet te publiceren bij hem bekend mag worden verondersteld.
Op grond van het voorgaande acht de voorzieningenrechter de overige vorderingen van Smits toewijsbaar, met dien verstande dat het enkele maken van de bedoelde CD, gelet op het schrijven van Benschop, niet als onrechtmatig kan worden beschouwd, Om die reden zal Hooijer in deze procedure niet veroordeeld worden tot afgifte van de CD aan Smits.
De voorzieningenrechter veroordeelt Hooijer tot het binnen 24 uur na betekening van dit vonnis aan de raadsman van Smits aangetekend toezenden van al de originele (liefdes)gedichten welke hij van mevrouw Benschop onder zich heeft c.q. tot zijn beschikking heeft, veroordeelt Hooijer tot het, na betekening van dit vonnis, onmiddellijk staken en gestaakt houden van iedere inbreuk op de auteursrechten van Smits op de werken van mevrouw Benschop, meer in het bijzonder door deze gedichten c.q. werken, of één van hen, of delen van één van de werken, op welke wijze en in welke vorm ook, te verveelvoudigen en/of openbaar te maken.
Lees het vonnis hier. Mediaberichtgeving o.a. hier.
