Een vogeltje, een eekhoorn en vlindertjes
Voorzieningenrechter Rechtbank Amsterdam, 18 januari 2007, KG ZA 06-2162 P/MB: Hema B.V.tegen Action Non Food B.V. (met dank aan Daniëlle van der Kolk, Houthoff Buruma).
Vonnis over inbreuk op auteursrecht op afbeeldingen op ballonnen.Het vogeltje, de eekhoorn en de vlinders moeten worden aangemerkt als werken in de zin van de Auteurswet
Hema ontwikkelt haar assortiment grotendeels zelf en heeft een ontwerpafdeling die de vormgeving van haar producten verzorgt. Els Snik heeft op 20 december 2004 ontwerptekeningen gemaakt voor ballonnen, met onder meer afbeeldingen van een vogeltje, eekhoorn en vlindertjes (zie de zwart/wit afbeeldingen in het vonnis). Hema heeft deze ballonnen vervolgens verkocht. De eerste ontwerptekeningen van het vogeltje en de eekhoorn voor een kussensloop dateren van 11 februari 2004 en zijn van de hand van Petra Coumans. De afbeeldingen zijn onderdeel van een serie “party goods” en worden ook gebruikt op kadozakjes, bekers, servetten, tafelkleden, slingers en ansichtkaarten.
Action is een onderneming die in tientallen filialen non-food artikelen verhandelt, waaronder ballonnen met afbeeldingen van een vogeltje, eekhoorn en vlindertjes. De ballonnen worden verkocht in zakjes van 12, waarvan de overige 9 ballonnen een andere opdruk hebben (zie de afbeeldingen in het vonnis).
Op 2 november 2006 heeft Hema Action gesommeerd en bij akte van 15 december 2006 heeft Petra Coumans haar auteursrechten op de voor Hema gemaakte werken met de dierfiguurtjes aan Hema overgedragen.
De Voorzieningenrechter oordeelt dat het vogeltje, de eekhoorn en de vlinders moeten worden aangemerkt als werken in de zin van de Auteurswet. De afbeeldingen hebben een eigen en oorspronkelijk karakter en dragen het persoonlijk stempel van de maker (zie voor de beschrijving daarvan het vonnis, r.o. 4.1). Het verweer dat Snik de maker is wordt niet gevolgd, omdat ter zitting is verklaard dat zij al jarenlang in loondienst is van Hema. “De omstandigheid dat de mogelijkheid bestaat om in individuele arbeidsovereenkomsten af te wijken van de hoofdregel dat de werkgever rechthebbende is op auteursrechten van werknemers is onvoldoende om aan te nemen dat daarvan in deze zaak sprake is, zodat niet Hema, maar Els Snik rechthebbende zou zijn op haar ontwerpen.”
De inbreuk op de auteursrechten van Hema wordt vervolgens aangenomen omdat de totaalindruk van de door Action gehanteerde afbeeldingen zodanig overeenstemt met de afbeeldingen op Hema producten, dat aannemelijk is dat van ontlening sprake is. “Action heeft alle onder 4.1 vermelde karakteristieke elementen van de in het geding zijnde afbeeldingen overgenomen, waarbij het enige verschil is dat de eekhoorn in spiegelbeeld is afgebeeld en dat de kleuren anders zijn.” De omstandigheid dat afbeeldingen van eekhoorns, vogeltjes en vlinders in zijn algemeenheid geschikt zijn om producten voor met name kinderen aantrekkelijk te maken doet daaraan niet af. De door Action overgelegde andere afbeeldingen laten volgens de voorzieningenrechter immers een hele andere totaalindruk achter. Dat de ballonnen deel uitmaken van een pakketje neemt de inbreuk ook niet weg. Irrelevant is dat Hema thans geen ballonnen met de in het geding zijnde afbeeldingen verkoopt.
Ook een beroep op de algemene voorwaarden van Action, waarin voor wat betreft haar leverancier een garantie- en vrijwaringsbepaling is opgenomen, kan haar volgens de voorzieningenrechter niet baten omdat zij niet afdoen aan de eigen verantwoordelijkheid van Action om zelf geen inbreukmakende artikelen te verhandelen.
De vordering tot winstafdracht wordt afgewezen: “Een geldvordering is in kort geding alleen toewijsbaar, indien voldoende aannemelijk is dat de vordering in een eventuele bodemprocedure zal worden toegewezen en van de eiser niet gevergd kan worden dat hij de afloop van de bodemprocedure afwacht. Met betrekking tot de door Hema gevorderde winstafdracht is niet aan dit criterium voldaan. Voorshands is onvoldoende duidelijk of Action met de be[ver?, IEF]handeling van de inbreuk makende ballonnen (een substantiële) winst heeft gemaakt, noch heeft Hema nader gemotiveerd wat haar spoedeisende belang is bij deze vordering.”
Naast de overige nevenvorderingen, worden de volledige proceskosten worden wél toegewezen: “Hiervoor is van belang dat Action ook na de sommatie van 2 november 2006 niet bereid is geweest de inbreuk te staken, maar slechts de verkoop van de ballonnen heeft opgeschort in afwachting van de uitkomst van dit geding. Hierdoor heeft zij Hema genoodzaakt tot het voeren van dit geding. Ook deze vordering van Hema zal dan ook worden toegewezen, waarbij de door Hema in het geding gebrachte specificatie van deze kosten tot uitgangspunt zal worden genomen, aangezien deze niet onredelijk voorkomt.”
Lees het vonnis hier.
