Nationale Opera weert recensent vanwege activistische houding door geen vrijkaarten meer te geven

Vzr. Rechtbank Amsterdam 15 juni 2018, IEF 17773; ECLI:NL:RBAMS:2018:4056 (recensent tegen Stichting Nationale Opera & Ballet) Mediarecht. De Nationale Opera hoeft een recensent niet langer te voorzien van vrijkaarten of hem uit te nodigen voor besloten bijeenkomsten. De recensent kreeg – op zijn verzoek – vrijkaarten. De Opera is daarmee gestopt nadat hij in Het Parool een kritisch artikel over de programmering van de Opera had geschreven. De Opera gaf als reden hiervoor dat zij de recensent niet langer serieus nam als journalist vanwege zijn activistische houding. De recensent stelt zich op het standpunt dat de beslissing van de Nationale Opera om hem niet langer uit te nodigen voor de persbijeenkomsten en hem niet langer persvrijkaarten voor haar voorstellingen te verstrekken, neerkomt op censuur en een schending oplevert van zijn grondrecht op vrijheid van meningsuiting en vrije nieuwsgaring, verankerd in artikel 7 van de Grondwet en artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).  Het belang van de voor- en nazit lijkt vanuit journalistiek oogpunt beperkt te zijn, informatie is ook langs andere weg te verkrijgen.

4.4. Om de voorstellingen van de Nationale Opera te kunnen blijven recenseren, zal [eiser] , althans zijn opdrachtgever, wel kosten moeten maken. Dat doet echter niet af aan het oordeel dat het recht op vrije meningsuiting hier niet in het geding is. Ook als het betoog van [eiser] gegrond zou zijn, dat de Nationale Opera alleen vrijkaarten geeft aan journalisten die haar naar de mond praten, levert dat geen inbreuk op de uitingsvrijheid op. Als een journalist de inhoud van zijn artikelen afstemt op zijn wens om vrijkaarten te blijven ontvangen, is dat een gevolg van zijn eigen keuze. Bovendien ligt het in de rede dat de Nationale Opera niet aan alle journalisten die daarom vragen een vrijkaart verstrekt, zoals zij heeft toegelicht. Aannemelijk is dat de vraag groter is dan het aanbod. Voorshands wordt er dan ook van uitgegaan dat er tal van andere journalisten zijn die ook geen vrijkaarten ontvangen.

4.6. [eiser] stelt dat het hem niet alleen om de vrijkaarten gaat, maar ook om de persbijeenkomsten en de nazit. Die bijeenkomsten kunnen alleen op uitnodiging van de Nationale Opera worden bijgewoond. Het kopen van een kaartje zal voor [eiser] de deuren tot deze bijeenkomsten niet openen.

4.7. [eiser] stelt dat tijdens de persbijeenkomsten de regisseur en dirigent van de productie informatie daarover verstrekten, en dat de nazit hem gelegenheid bood om kort met solisten te spreken. De Nationale Opera bestrijdt dat tijdens de persbijeenkomsten informatie wordt verstrekt die niet ook langs andere weg te verkrijgen is, bijvoorbeeld door het stellen van vragen aan haar afdeling Voorlichting. Volgens haar zijn de persbijeenkomsten – waarbij overigens ook andere soorten genodigden zoals sponsoren aanwezig zijn – met name bedoeld als gezellige ontvangst.

4.8. Het belang van de voor- en nazit lijkt vanuit journalistiek oogpunt beperkt te zijn, gezien de hiervoor gegeven toelichtingen. [eiser] heeft ook niet weersproken dat hij in 2015 verschillende producties van de Nationale Opera heeft gerecenseerd zonder de bijeenkomsten rond de betreffende voorstellingen te hebben bijgewoond. Bovendien geldt ook hier dat lang niet alle journalisten worden uitgenodigd voor deze bijeenkomsten. De beslissing om [eiser] niet langer uit te nodigen voor de persbijeenkomsten en de nazit levert dan ook geen belemmering van de persvrijheid op.