Mediarecht  

Vzr. Rb. Midden-Nederland 24 mei 2024, IEF 22094, IT 4571; ECLI:NL:RBMNE:2024:3248 (eiseres tegen BNNVARA). Kort geding. Eiseres is een onderneming die onder andere merchant fill-geldautomaten levert aan andere ondernemingen. BNNVARA is voornemens om in een van haar onderzoeksjournalistieke programma’s een reportage uit te zenden over de risico’s van dergelijke automaten op het gebied van witwaspraktijken. Eiseres stelt dat BNNVARA met de uitzending hiervan een onrechtmatige daad begaat jegens haar en vordert een preventief uitzendverbod ter voorkoming dat haar onherstelbare schade wordt toegebracht. Eiseres stelt hiertoe dat het programma gebruik heeft gemaakt van verborgen opnameapparatuur, een relatief zwaar onderzoeksmiddel. Anders dan eiseres stelt is het niet zo dat dit alleen mag worden ingezet bij ‘minder ernstige’ misstanden. Uiteindelijk komt de zaak neer op een afweging tussen de belangen van beide partijen. Aangezien een preventief uitzendverbod een vergaande maatregel is, wordt deze niet snel toegewezen. De voorzieningenrechter is met BNNVARA eens dat in een democratisch rechtssysteem niemand voorafgaand verlof nodig heeft voor een uiting. Eiseres stelt dat een aantal uitlatingen van de medewerkers die zijn opgenomen in de reportage niet overeenkomen met het beleid dat eiseres voert, maar dit is volgens de voorzieningenrechter niet relevant. De uitlatingen komen rechtstreeks uit de opnames van de gesprekken en daarmee staat de feitelijke onderbouwing hiervan vast.

Vzr. Rb. Midden-Nederland 17 mei 2024, IEF 22083, IEFbe 3743; ECLI:NL:RBMNE:2024:3140 (De Belgische Staat tegen gedaagden). Kort geding. Gedaagden hebben het boek ‘Drugsbaron’ geschreven en uitgegeven, dat sinds 18 april te koop is. In dit boek staan foto’s waarop drie undercoveragenten herkenbaar afgebeeld zijn. Vier weken nadat het boek in de handel werd gebracht, heeft de Belgische Staat de auteur en uitgever gesommeerd om op een kort gedingzitting te verschijnen. De Staat stelt dat de portretten van haar medewerkers, de undercoveragenten, tot gevaar leiden en wil de verspreiding van deze foto’s voorkomen. De voorzieningenrechter is het met de Belgische Staat eens en acht dat de afbeelding van de medewerkers, gelet op hun professionele achtergrond, onrechtmatig is. Het boek mag nu alleen nog uitgegeven worden indien de medewerkers niet meer herkenbaar op de foto’s staan en dus wordt de volgende druk aangepast. Daarom moet de uitgever boekhandels en commerciële verkopers sommeren om verkoop van de boeken te staken en pas te hervatten als de foto’s van de undercovers onherkenbaar zijn gemaakt.

Hof Den Haag 28 mei 2024, IEF 22067; ECLI:NL:GHDHA:2024:811 (Appellant tegen GIB). Zie ook [IEF 22061]. Appellant is deskundige en heeft in een uitzending van Zembla kritiek geuit op het storten van granuliet in natuurplassen. GIB, de producent van het granuliet, beweert dat appellant onrechtmatig heeft gehandeld en haar reputatie heeft geschaad. Appellant verdedigt zich door te stellen dat hij handelde binnen zijn recht op vrijheid van meningsuiting. Het gaat om uitspraken waarin bedrijven worden beschuldigd van het illegaal storten van afvalstoffen. Appellant meent dat hij niet onrechtmatig jegens GIB heeft gehandeld en dat er, anders dan GIB meent, geen geldige toestemming was voor het storten van granuliet. De rechtbank in eerste aanleg was van oordeel dat appellant onrechtmatig handelde en veroordeelde hem tot het publiceren van een rectificatie en het vergoeden van de door GIB geleden schade, waarvan de omvang nog moet worden vastgesteld [zie IEF 20936]. Het hof komt echter tot een andere conclusie, vernietigt de uitspraak van de rechtbank en wijst de vorderingen van GIB af.

Vzr. Rb. Midden-Nederland 10 mei 2024, IEF 22068, IT 4555 ; C/16/574765/ KL ZA 24-112 (Eiser tegen Omroep MAX). Kort geding. Eiser is zelfstandig ondernemer op het gebied van informatietechnologie. Omroep MAX heeft in haar programma ‘Meldpunt’ een reportage gewijd aan de dienstverlening van eiser. Eiser vordert een preventief publicatieverbod van de uitzending van ‘Meldpunt’ voor zover dit de reportage over eiser betreft. Hij meent dat er in de uitzending ten onrechte aantijgingen, verdachtmakingen en onnodig grievende opmerkingen worden geuit, onder andere over dat hij declaraties en/of handtekening zou hebben vervalst en klanten intimideert en/of bedreigt. Omroep MAX verklaart dat van beschuldigingen van vervalsing of dat eiser een fraudeur of oplichter is geen sprake zal zijn. Voor zover de vorderingen strekken tot een verbod op dergelijke uitlatingen worden deze afgewezen. Dan komt de voorzieningenrechter toe aan de beoordeling van de gevolgen en onrechtmatigheid van de uitzending. Dat er grote gevolgen van de uitzending voor eiser zijn heeft eiser op geen elke manier onderbouwd. Ook in het kader van de belangenafweging heeft eiser niet aannemelijk gemaakt dat er delen van de uitzending onrechtmatig zullen zijn. De verwijten die waarschijnlijk gemaakt zullen worden vinden voldoende steun in het feitenmateriaal. Omroep MAX is eveneens niet onzorgvuldig geweest in de manier waarop zij aandacht geeft aan het onderwerp en heeft eiser genoeg kans gegeven om zijn kant van het verhaal te delen. Gelet op al het bovenstaande kan niet bij voorbaat geoordeeld worden dat aanstaande uitzending van het programma ‘Meldpunt’ onrechtmatig is jegens eiser en dus worden zijn vorderingen afgewezen.

Hof Den Haag 28 mei 2024, IEF 22061, IT 4553; ECLI:NL:GHDHA:2024:810 (Zembla tegen GIB). Zembla, een programma van omroep BNNVARA, heeft in tv-uitzendingen en andere publicaties kritisch bericht over het storten van granuliet in natuurplassen. GIB is de producent van dit granuliet en meent dat Zembla met de uitlatingen onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld, aangezien haar reputatie hierdoor geschaad is. In eerste aanleg oordeelde de rechter dat Zembla inderdaad met een bepaalde uitlating onrechtmatig handelde en veroordeelde hij haar tot een schadevergoeding [zie IEF 20936]. In dit hoger beroep vordert Zembla dat de vorderingen van GIB alsnog worden afgewezen. Ook GIB is in hoger beroep gekomen en eist dat al haar vorderingen worden toegewezen. Volgens GIB heeft Zembla onrechtmatig gehandeld door GIB ten onrechte te beschuldigen van illegaal handelen. Het gaat hierbij niet alleen om expliciete beschuldigingen, maar ook om de impliciete wijze waarop Zembla de indruk wekt dat GIB als producent van granuliet illegaal handelt. Meer specifiek gaat het erom dat in de uitlatingen van Zembla drie beschuldigingen terugkomen: (i) granuliet zou (door GIB) ten onrechte als grond worden gekwalificeerd en/of (ii) GIB zou een ongeldig (vals) productcertificaat gebruiken en/of (iii) granuliet zou schadelijk zijn voor mens en milieu. Zembla betwist de onrechtmatigheid van de uitingen en stelt dat zij als onderzoeksjournalistiek programma kritisch en waarschuwend moet kunnen zijn over eventuele misstanden die de samenleving raken.

Rb. Midden-Nederland 24 april 2024, IEF 22030, IT 4545; C/16/5610158 / HA ZA 23-508 (Eiser tegen gedaagde). Eiser is een schildersbedrijf. Het televisieprogramma ‘Radar’ van AVROTROS heeft een reportage gewijd aan eiser. Gedaagde heeft meegewerkt aan de reportage. De strekking van deze reportage is dat eiser bij gedaagde (en anderen) met opzet te weinig zou offreren om vervolgens meerwerk in rekening te brengen. De opmerkingen die gedaagde heeft gemaakt in de uitzending zijn volgens eiser onrechtmatig. Ook zou gedaagde onrechtmatig gehandeld hebben door de journalisten van Radar niet volledig geïnformeerd te hebben. Eiser stelt schade te hebben geleden en klanten te hebben verloren door het handelen van gedaagde. Zij vordert schadevergoeding.

Hof Amsterdam 23 april 2024, IT 4536, IEF 22008; ECLI:NL:GHAMS:2024:1036 (NRC c.s. tegen geïntimeerde). Geïntimeerde was in de periode van 1999 tot 2005 werkzaam als wethouder en van 2005 tot 2023 Tweede Kamerlid. NRC en De Limburger hebben in hun krant en op hun website artikelen geplaatst over een grondtransactie en een vergunning voor het bouwen van een woning, waarbij geïntimeerde zou zijn bevoordeeld. Geïntimeerde bestrijdt dat hij is bevoordeeld en vraagt een verklaring voor recht dat de beschuldiging onrechtmatig is, een bevel de beschuldiging niet meer te uiten, rectificatie en een schadevergoeding. NRC c.s. betwist dit en stelt dat zij zeer zorgvuldig onderzoek gedaan heeft en dat de uitingen die voorliggen voldoende steun in de feiten vinden. Zij voert aan dat er sprake is van belangenverstrengeling van overheidsfunctionarissen en dat nu juist een actueel onderwerp van het publieke debat is.

Rb. Overijssel 3 april 2024, IT 4523, IEF 21991; ECLI:NL:RBOVE:2024:1813 (Eiseres tegen verweersters). Eiseres is via een bericht op een website (zie citaat) beschuldigd van banden met en financiering van Hezbollah, een organisatie die als terroristisch wordt gezien. Zij bestrijdt deze beschuldigingen en wenst verwijdering van deze berichten. In onderhavige zaak vordert zij als voorlopige voorziening verstrekking van de NAW-gegevens van de houder van de websites en gebruiker van de Twitter- en Facebookaccounts waarop deze beschuldiging is geuit dan wel te zien is, op straffe van een dwangsom. Verder wil eiseres de nu nog onbekende derden die de beschuldiging verspreiden, in rechte betrekken. Eiseres betrekt in haar vorderingen Versio, Realtime Register, Twitter NL, TIC, Facebook NL en Meta.

HvJ EU Conclusie A-G 8 februari 2024, IEF 21969, IEFbe 3726; ECLI:EU:C:2024:127 (Real Madrid Club de Fútbol). De uitgave van de krant Le Monde uit 2006 bevatte een stuk dat de voetbalclub Real Madrid geassocieerd zou hebben met Dr Fuentès, hoofd van een bloeddopingnetwerk in de wielerwereld. De krant beweerde dat de voetbalclub gebruikmaakte van de diensten van dr Fuentès. De Spaanse rechtbank was van oordeel dat het artikel lasterlijk en schadelijk was voor de voetbalclub en heeft het krantenbedrijf Société Éditrice du Monde veroordeeld tot het betalen van een boete van €390.000,- en dat bedrijf en zijn journalist, hoofdelijk, een boete van €33.000,- betalen. Real Madrid heeft in Frankrijk om tenuitvoerlegging van die Spaanse vonnissen verzocht, maar in 2020 heeft de Franse rechter in tweede aanleg (cour d’appel de Paris) de vordering afgewezen met oog op de openbare orde en persvrijheid. De verwijzende rechter heeft aan de hand hiervan prejudiciële vragen gesteld [zie IEF 21154].

Rb. Amsterdam 20 maart 2024, IEF 21973; C/13/732858/HA ZA 23-402 (Eiser tegen Automattic). Eiser en zijn familie worden al enkele jaren bedreigd. Sinds januari 2021 worden ernstige beschuldigingen en bedreigende uitlatingen jegens hem gedaan, onder meer via een blog gehost door Automattic op Wordpress.com. Voldoende aannemelijk is dat eiser hierdoor al geruime tijd zowel zakelijk als privé ernstige reputatie- en financiële schade lijdt. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter diende Automattic aan de onrechtmatige situatie een eind te maken door de blog in zijn geheel te verwijderen [IEF 20664]. Automattic deed dit echter niet. Daarom eiste eiser een boete. Automattic weigerde en stelde dat het vonnis niet op de juiste manier was betekend door eiser (de argumenten waren gebaseerd op de regels van de burgerlijke rechtsvordering van de Californische wet) en dat de rechtbank niet bevoegd was. De rechtbank heeft in haar tussenvonnis zich bevoegd verklaard [IEF 21648]. In onderhavige uitspraak oordeelt de rechtbank dat artikel 55 Rv van toepassing is en dat de veroordelende uitspraak dus wel als betekend aangemerkt kan worden. Dit leidt tot het oordeel dat Automattic dwangsommen van 200.000 EUR heeft verbeurd.