Rechtbank Hamburg doet uitspraak over training AI-modellen

Rechtbank Hamburg 27 september 2024, IEF 22305 (Eiser tegen gedaagde) De eiser, een Duitse fotograaf die zijn foto’s online verkoopt via onder andere Shutterstock en bickstock.com, heeft een zaak aangesprannen tegen de gedaagde, een organisatie die open-source modellen en datasets voor AI maakt. De gedaagde heeft haar AI-model getraind met foto’s die online staan, waaronder de foto’s van de eiser. De eiser stelt dat gedaagde hierdoor inbreuk heeft gemaakt op zijn auteursrecht. Deze zaak van de rechtbank in Hamburg is de eerste zaak in Europa die over dit onderwerp gaat. Duitse en andere Europese wetgevers hebben bij het maken van de Auteurswet geen rekening gehouden met de mogelijkheid van generatieve-AI. Het is hierdoor niet duidelijk is of het gebruik daarvan een inbreuk op deze wet vormt, en zo ja, onder welk artikel dit zou vallen. De Duitse rechter bevestigt nu dat het ‘AI-webscrapen’, waarbij de intellectuele inhoud van werken wordt gebruikt om de AI te trainen, onder ‘Tekst- en data mining’ valt. Er wordt hierbij een concurrerend product gecreëerd met een vergelijkbare inhoud als van de werken waarvan de AI heeft geleerd.

Het gaat hier volgens de rechtbank niet om een tijdelijke reproductie. De reproductie was namelijk niet van incidentele aard. De levensduur was niet beperkt tot wat nodig is voor een goede werking van het project. Daarbij moet het gaan om een geautomatiseerd proces, zonder tussenkomst van een natuurlijk persoon. De gedaagde heeft wel gesteld dat de foto’s na bepaalde tijd automatisch zijn verwijderd, echter acht de rechtbank niet dat dit genoeg is om de training van het AI-model te zien als een tijdelijke reproductie. De rechtbank acht het aannemelijker dat de gedaagde het proces bewust op deze manier heeft geprogrammeerd.

Artikel 3 van de DSM-richtlijn geeft aan dat tekst- en datamining is toegestaan voor auteursrechtelijk beschermde werken wanneer wetenschappelijk onderzoek wordt nagestreefd en er rechtmatige toegang tot de werken was verleend. De gedaagde streeft niet-commerciële doeleinden na; zij is een non-profitorganisatie die de training van het AI-model heeft uitgevoerd voor onderzoeksdoeleinden. Hiernaast heeft de gedaagde toegang gekregen tot de foto’s van de eiser op de site bickstock.com, waar de foto’s voor iedereen online toegankelijk zijn. De rechtbank acht dit rechtmatige toegang, waardoor de vorderingen van de eiser worden verworpen.