Uitzending tv-programma niet onrechtmatig en onzorgvuldig

Rb. Midden-Nederland 15 juni 2022, IEF 20792; zaaknr. 9246026 MC EXPL 21-3571 FB!22 154 (X tegen Vincent en Talpa)  Meneer X verwijt producent Vincent en zender Talpa onrechtmatig te hebben gehandeld, omdat hij in het televisieprogramma Betrapt! valselijk zou zijn beschuldigd van het kopen van een auto zonder de aankoopprijs te voldoen. Hij stelt dat Vincent en Talpa hem aldus schade hebben berokkend en hij vordert in deze procedure onder meer een verklaring voor recht dat onrechtmatig is gehandeld en een rectificatie.
De rechtbank oordeelt op de eerste plaats dat meneer X heeft nagelaten te concretiseren dat en waarom Talpa onrechtmatig heeft gehandeld zodat de vorderingen tegen die partij hoe dan ook moeten stranden. De verwijten van meneer X zien op de inhoud van de uitzending, waarvoor Vincent verantwoordelijk is.

Om te beoordelen of meneer X  terecht klaagt over de uitzending, weegt de rechtbank de belangen over en weer. Het recht van X op eerbiediging van zijn eer en goede naam staat tegenover dat van Vincent misstanden aan de kaak te stellen en het publiek voor te lichten en te waarschuwen.
Meneer X vindt dat in de uitzending ten onrechte is gezegd dat hij de koper van de auto was én dat daarvoor niet betaald zou zijn. Volgens hem was zijn vriendin de koper – dat bleek volgens hem onder meer uit het feit dat de auto op haar naam was gesteld door de RDW - en is de auto contant afgerekend. Vincent zou meneer X vanwege zijn bekendheid als volkszanger hebben beschuldigd om het programma aantrekkelijker te maken.

De rechtbank oordeelt dat er voldoende aanwijzingen waren dat meneer X en niet zijn vriendin de koper was: niet alleen voerde hij de onderhandelingen over de auto, hij had ook verteld dat hij de auto nodig had voor zijn werk. Bovendien was hij degene die een proefrit had gemaakt, en had zijn vriendin helemaal geen rijbewijs. Ook de beschuldiging dat de auto nooit is betaald, vond voldoende steun in het ter beschikking staande feitenmateriaal. De uitingen zijn dan ook niet onrechtmatig volgens de rechtbank.
Meneer X stelde verder dat er geen of onvoldoende gelegenheid zou zijn geboden voor wederhoor. Ook daarin volgt de rechtbank hem niet: niet alleen heeft hij tijdens een “confrontatie” zijn verhaal kunnen doen, na afloop van de opnamen is er bovendien uitvoerig contact geweest tussen redacteuren van Vincent en meneer X en is hem alle gelegenheid geboden te bewijzen dat zijn standpunten juist waren. Zulk bewijs heeft hij niet geleverd. Dat vervolgens niet al zijn argumenten in de uitzending zijn verwerkt, maakt niet dat de geboden mogelijkheid tot wederhoor onvoldoende is geweest.
Tot slot oordeelt de rechtbank dat de mate waarin de privacy van meneer X is geschonden niet onevenredig was, hoewel hij dankzij een kenmerkende artiestenoutfit is herkend door meer mensen dan die tot zijn directe naasten- en vriendenkring behoren. Zijn bekendheid is niet zodanig dat de uitzending heeft geleid tot herkenning bij een breder publiek dan het lokale carnavals- en feestcircuit. Omdat de zanger ook niet voldoende heeft toegelicht dat en hoe hij schade zou hebben geleden, gaat de rechtbank er vanuit dat de schade als gevolg van de uitzending beperkt is gebleven.
De conclusie luidt dat het recht op vrije meningsuiting van Vincent prevaleert boven dat van meneer X en dat al zijn vorderingen worden afgewezen.

3.7. De kantonrechter overweegt dat niet noodzakelijk is dat vast komt te staan of de uitlatingen die Vincent in de uitzending heeft gedaan juist zijn of niet. Getoetst moet worden of er voor die uitlating voldoende steun kan worden gevonden in de feiten die voorhanden zijn. Naar het oordeel van de kantonrechter was dat het geval. Op zichzelf is juist dat er ook aanwijzingen zijn die ondersteunen dat de auto zou kopen, zoals het feit dat het eerste contact over de bezichtiging werd gelegd tussen de  verkoper en x, en liet gegeven dat de auto op naam van is gezet. Maar in het licht van wat Vincent heeft aangevoerd kon zij op goede gronden aannemen dat de auto had gekocht. Zo heeft hij de proefrit gemaakt en liet woord gevoerd en was hij degene in liet gezin met een rijbewijs. Daar komt bij dat in het verslag dat is gemaakt tussen een redactielid van Betrapt! En ter sprake is gekomen dat de auto nodig was in verband met het werk van (productie 10 bij conclusie van antwoord, pagina 6 en 7). Dat Vincent in de uitzending als koper heeft aangemerkt is daarom niet onrechtmatig.

3.12. Bij de opnamen op 12 maart 2019 is op vragen van de presentator aan het woord gelaten over de kwestie rondom de auto. Omdat bij een dergelijke vorm van ‘overval journalistiek’ goed denkbaar is dat de persoon in kwestie overrompeld is, kan het zijn dat diegene dan niet zijn volledige weerwoord paraat heeft, of dat hij van de schrik dingen zegt die hij anders heeft bedoeld, of anders zou hebben gezegd als hij niet door de vraag was overvallen. In dit geval is na afloop van de confrontatie, maar voordat de uitzending is uitgezonden, nog door de redactie van Betrapt! gesproken met x , onder andere naar aanleiding van zijn e-mailberichten waarin hij zijn bezwaren tegen de gang van zaken kenbaar had gemaakt. Van het gesprek dat  plaatsvond via telefoon op 21 maart 2019 is een schriftelijke uitwerking overgelegd als productie 11 bij conclusie van antwoord. Het ging om een gesprek van 1 uur en 23 minuten, en de uitwerking beslaat 29 pagina’s. In het gesprek is overwegend aan het woord. Ook is in de gelegenheid gesteld stukken over te leggen of ander bewijs waaruit de juistheid van zijn standpunt zou  kunnen blijken. Hiervoor in 3.10 is al aan de orde geweest dat de redactie van Betrapt! de standpunten van x heeft onderzocht.

3.15. De kantonrechter neemt in de overweging mee dat is herkend door een bredere kring van personen dan uitsluitend zijn directe naasten en vrienden, in verband met de kenmerkende artiestenoutfit. Tegelijk is het zo dat zijn bekendheid als artiest niet zodanig is dat de uitzending heeft geleid tot herkenning bij een breed publiek; het blijft beperkt tot het lokale carnavals en feestcircuit. Daar komt bij dat in de loop van de procedure de schade die hij stelt te hebben geleden niet verder concreet heeft gemaakt, terwijl inmiddels sinds de uitzending geruime tijd is verstreken. Dat had wel op zijn weg gelegen. Nu die onderbouwing ontbreekt gaat de kantonrechter ervan uit dat de schade als gevolg van de uitzending beperkt is gebleven.