De rol van de digitale bibliotheek

Kamerbrief actualisering bibliotheekwetgeving, 7 december 2011, referentie 309082

Digitaal leenrecht. E-books. Rol van de bibliotheek.

De bibliotheekbepalingen in de Wet op het specifiek cultuurbeleid (Wsc) zijn sterk verouderd. Zij bieden geen adequate basis meer voor de huidige praktijk van het bibliotheekwerk en voor de digitale ontwikkelingen in de bibliotheeksector. De rol van de digitale bibliotheek wordt steeds groter, maar deze kent een essentieel andere structuur dan de fysieke bibliotheek. Ontwikkelingen die daar plaatsvinden, zoals de komst van het e-boek, kunnen van invloed zijn op de positie van de openbare bibliotheek. Relevante gebieden in dat verband zijn onder meer het auteursrecht en het leenrecht. Deze rechtsgebieden vallen buiten het bestek van dit wetsvoorstel.

Aan de hand van een aantal uitgangspunten (decentraal bestel handhaven, toekomstbestendig maken voor ontwikkelingen) heeft de Staatssecretaris een aantal hoofdlijnen geschetst. Zo is de openbare bibliotheek als publieke taak aan te merken (UNESCO 1994), zowel in fysieke als in het digitale domein, en heeft zij een maatschappelijke functie. De digitale bibliotheek is verreweg de belangrijkste innovatie. Drie overheden dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het bibliotheekstelsel, haar individuele taken worden besproken in de kamerbrief.

Voor het overige worden het overleg met de Vereniging Nederlandse Gemeenten over de lokale bezuinigingen besproken en wordt het (digitale) leenrecht besproken. Hiervoor wordt ook een subsidieregeling aansluiting digitale bibliotheek 2011 als instrument aangewezen. De beoogde inwerkingtreding is 2012.

Leenrecht 
Een belangrijk element in het functioneren van de fysieke openbare bibliotheek is het leenrecht. Op basis van het leenrecht is het mogelijk dat openbare bibliotheken auteursrechtelijk beschermde werken – tegen een billijke vergoeding – uitlenen. Bij verschillende gelegenheden is de vraag naar de toepasselijkheid van het leenrecht op de digitale bibliotheek aan de orde geweest. Onder meer in antwoord op Kamervragen van mw. Peters.14 Algemene lijn daarbij is dat het leenrecht betrekking heeft op fysieke en niet op digitale media. Het leenrecht valt buiten het bestek van de bibliotheekwetgeving. Vanwege de ontwikkelingen in de digitale bibliotheek lijkt het mij niettemin de moeite waard het vraagstuk van het leenrecht in het digitale domein nader te laten verkennen. Ik zal u daar afzonderlijk over berichten.