Auteursrechtdebat  

Als vervolg op The Pirate Bay (TPB) kroniek heeft A-G Szpunar zich recentelijk uitgesproken over de navolgende aan het Hof van Justitie gestelde prejudiciële vragen. Vormen de activiteiten van TPB een mededeling aan het publiek en, zo niet, kan een internetprovider worden verplicht deze website te blokkeren? Beide vragen beantwoordt de A-G bevestigend. Hoewel zijn conclusie in het licht van de illegaliteit van TPB terecht lijkt, zal deze beoordeling naar mijn mening op langere termijn onvoldoende zekerheid bieden. Zowel over “mededeling aan het publiek” als over het opleggen van blokkeringsmaatregelen worden voor de zoveelste keer vragen voorgelegd aan het Hof. Toch lijkt de beoordeling door de A-G geen soelaas te bieden voor de nood aan duidelijkheid die in deze context heerst.

Onlangs was het weer zover: een grote groep auteursrechtexperts kwam tijdens de VvA- vergadering1 bijeen aan het ’t IJ om te discussiëren over het voorstel van de Europese Commissie inzake de introductie van een extended collective licensing regeling (ECL) in Nederland. Speciaal voor deze gelegenheid was professor Jens Schovsbo (Universiteit Kopenhagen) overgevlogen uit Denemarken om ons eens haarfijn uit te leggen waarom de Deense ECL-regeling zo fantastisch is vergeleken met andere landen in de EU, alhoewel ook op het Deense model nog wel genoeg viel af te dingen volgens Jens Schovsbo.2 Dus of de implementatie van een ECL-regeling zoals voorgesteld in de DSM-Richtlijn3 in Nederland het verlossende antwoord gaat zijn op al onze vragen, daar valt over te twisten, nu – hoe kan het ook anders – Denemarken het beste ECL-systeem ever heeft en er maar één de beste kan zijn. De ECL-systemen in onze buurlanden Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk doen het in ieder geval niet erg goed, aldus dr. Lucie Guibault (UvA). Paul Keller (Kennisland/ Europeana) kon dat beamen: in Duitsland zouden wel liefst 22 bibliotheken gebruikmaken van een ECL-regeling. En als je bedenkt dat Duitsland best groot is (en met name Paul Keller kan dit weten), dan is duidelijk dat 22 bibliotheken slechts een fractie vormen van alle bibliotheken in Duitsland. Goed nieuws dus voor de erfgoedinstellingen dat maatregelen om de licentieverlening te verbeteren en een ruimere toegang tot beschermde werken mogelijk te maken in aantocht zijn.

Rens Uijttenboogaard, Auteursrechtdebat: Blokkering The Pirate Bay nadert, IEF 16607 www.IE-Forum.nl Auteursrechtdebat. Blokkade. De slepende rechtszaak tussen Stichting BREIN en de internet service providers Ziggo en XS4ALL duurt nog altijd voort. Inzet van deze procedure is het blokkeren van de toegang tot The Pirate Bay en het tegengaan van het illegaal downloaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal in Nederland. Er is veel gezegd en geschreven over deze zaak en met name over de vraag of de blokkering een gerechtvaardigd, effectief en proportioneel middel is (2). Dankzij de recent gepubliceerde conclusie van A-G Szpunar van het Hof van Justitie, waarin hij antwoord geeft op de eerder door de Hoge Raad gestelde prejudiciële vragen, lijkt een definitieve blokkade van The Pirate Bay in Nederland dichterbij dan ooit (3).

In 2006 ben ik mijn juridische carrière begonnen met het artikel ‘Als het recht kantelt’ . Daarin beschreef ik een IE-casus waarin mijns inziens de interpretatie van de wet een kwartslag gedraaid was, waardoor het recht onrecht werd. Met name bij confrontaties met grote organisaties heb ik met enige regelmaat het gevoel dat het recht kantelt. Alles wat ik tijdens mijn studie rechten heb geleerd, lijkt dan op zijn kop te worden gezet. In navolging van een artikel van mijn hand dat reeds eerder op Auteursrechtdebat verschenen is, wil ik mijn kennis van het intellectuele eigendom graag testen aan de intellectuele lezer. Moet ik aan mijn intellectuele vermogens gaan twijfelen, of wordt mijn antwoord op een prangende vraag gedeeld door de lezer? De vraag is: ‘Mag een hoogleraar zijn naam boven het verzamelwerk en/of boven een artikel van de hand van zijn collega zetten?’ Het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI) heeft daar onlangs een antwoord op gegeven, maar mij tegelijkertijd gewezen op mijn geheimhoudingsplicht. Daardoor ben ik gedwongen een vrije weergave van de casus te geven. Ik stel voor om het voorliggende probleem in een fictieve tentamenvraag te gieten. Na de casus geef ik mijn modelantwoord en vervolgens het antwoord van Lowietje. Lowietje is een fictieve student die deze vraag voorgelegd krijgt. De antwoorden zijn gebaseerd op het advies van het LOWI. Verdient de fictieve student Lowietje een onvoldoende of kan ondergetekende beter (fictief) zijn ontslag nemen als docent Intellectuele Eigendom?

Lees de gehele bijdrage (pdf)

Opgemaakt artikel. Op 14 oktober 2016 kondigde de Nederlandse DJ Hardwell aan dat zijn nieuwe track ‘Thinking about you’ als digitale download werd aangeboden via een blockchain systeem. Dankzij deze technologie worden de auteurs- en naburig rechthebbenden van deze track onmiddellijk en gelijktijdig betaald.1 Blockchain-fans vonden het briljant maar kwatongen deden de release af als een marketingstunt. Blockchain is ongetwijfeld de hype van dit moment, maar is dat ook terecht?

Even terug naar Hardwell. Als koper van deze track, zie je aan de voorkant van de transactie helemaal niks bijzonders. Je betaalt eenvoudigweg met je creditcard en vervolgens kun je de wav- file downloaden (wav! geen mp-3, kijk daar word ik, als audiofiel, nu blij van). Aan de achterkant van de transactie gebeurt er wel het een en ander. Hardwells blockchain- platform maakt gelijktijdige horizontale distributie van inkomsten mogelijk. Dankzij deze opzet kan team Hardwell de verkoop van de digitale downloads en streams controleren. Daarnaast betalen Spotify en YouTube rechtstreeks aan Revealed Recordings (Hardwells label) voor het gebruik van de track.2 Deze inkomsten worden daarna onmiddellijk verdeeld onder de rechthebbenden, waaronder de auteurs- en naburig rechthebbenden.

Inleiding De uitgelekte naaktfoto’s van BN’er Britt Dekker. Ze blijven ons bezighouden. Mocht een nieuwsmedium van prettig gestoorde onzin als GeenStijl nu wel of geen hyperlink plaatsen naar de naaktfoto’s van Britt Dekker die zonder toestemming op internet verschenen maar weliswaar ergens verstopt waren op een dubieuze Australische site? GeenStijl was natuurlijk zeer verheugd zulke magisch mooie foto’s te hebben bemachtigd via een linktip, maar na deze foto’s met veel tamtam te hebben aangekondigd, was wel in één klap een heel groot publiek op de hoogte van dit nieuwtje. Daarnaast kan niet worden ontkend dat GeenStijl over de rug van Sanoma’s inspanningen aan dit nieuws een aardig zakcentje heeft verdiend. Ook heeft Sanoma GeenStijl meerdere malen moeten aanmanen de foto’s te verwijderen. Het was dus niet helemaal in de haak wat GeenStijl deed. GeenStijl wist namelijk dat die naaktfoto’s nog in de Playboy moesten verschijnen en dat deze meerwaarde hadden voor de internetgebruiker. GeenStijl is echter niet degene geweest die de foto’s op het internet heeft gezet. Dat was iemand anders. GeenStijl heeft slechts een hyperlink geplaatst naar informatie die reeds op internet vrij toegankelijk was. Er zijn zoveel internetgebruikers die hyperlinks plaatsen, dan mag GeenStijl dat toch ook doen? Hoe dit dilemma op te lossen?

Door Rita Zipora, CvAPop (afgeronde Master) zangeres/moderator/presentator

Afgelopen zomer was ik te gast op het IE Zomer Forum in Amsterdam. Ik ben muzikant en songwriter, en heb daarnaast mijn masterstudie aan het Conservatorium van Amsterdam afgerond met een scriptie over auteursrecht in het digitale domein. 
Op het forum discussieerden we onder andere over de Transfer of Value: de waarde die content zoals muziek en film oplevert komt niet terecht bij de makers en rechthebbenden, maar bij de platforms waar die content wordt geüpload door gebruikers. In het gevecht om deze waarde staan de groepen lijnrecht tegenover elkaar. Aan de ene kant de makers en rechthebbenden die proberen – soms met enige moeite – één lijn te vormen, vertegenwoordigt door hun CBO. Aan de andere kant de tech-bedrijven die, in sommige gevallen een revolutionaire dienst hebben opgezet, maar vooral ook een lucratieve business zijn begonnen (wat hun goed recht is, natuurlijk..)  

Voorpublicatie Ars Aequi: noot bij HvJ EU 8 september 2016, IEF 16235; IEFBE 1926; ECLI:EU:C:2016:644 (arrest GS Media/ Sanoma, Playboy & Britt Dekker) Auteursrecht. Grondrechten. Het belangrijkste nieuws van dit arrest is dat het Hof kennis van de illegaliteit van de onderliggende bron als doorslaggevende factor introduceert voor de bepaling of al dan niet sprake is van een mededeling aan het publiek. Dat roept veel vragen op en velen zullen het er niet mee eens zijn.

Gertjan van den Hout en Koen Konings, 'De hyperlink en de toegenomen relevantie van het winstoogmerk', IEF 16232.
1. Het orakel in Luxemburg heeft gesproken [IEF 16226]: GS Media (hierna: ‘GeenStijl’) heeft met het plaatsen van een hyperlink naar de naaktfoto’s van Britt Dekker, zonder dat de rechthebbende daarvoor zijn toestemming heeft gegeven, auteursrechtinbreuk gepleegd. Die uitspraak zal waarschijnlijk weinigen echt verbazen. GeenStijl was immers volledig bewust van het illegale karakter van de foto’s en haar was niets gelegen aan de sommaties van Sanoma om de hyperlinks te verwijderen. Het spreekt welhaast voor zich dat zulks onrechtmatig is.

(...) 7. Merkwaardig aan het arrest vinden wij nog wel de laatste zinsnede van rechtsoverweging 53. Daarin zegt het Hof dat de rechthebbende de hyperlinker kan wijzen op het illegale karakter van de hyperlink, ‘zonder dat die personen [de hyperlinker] zich kunnen beroepen op een van de in bovengenoemd artikel 5, lid 3, opgesomde uitzonderingen’. Staat hier nu dat degenen die een hyperlink aanleggen naar een werk dat zonder toestemming van de rechthebbende op het internet is geplaatst, per definitie nooit een beroep kunnen doen op een auteursrechtelijke beperking? Hoewel wij zeker niet verwachten dat het snel zal voorkomen dat zo’n hyperlinker met succes een beperking kan inroepen, vragen wij ons toch af of het Hof hier niet iets te snel gaat. Zo achten wij een beroep in een voorkomend geval op bijvoorbeeld de onderwijsexceptie of de vrijheid van meningsuiting niet geheel ondenkbaar.

“Wanneer [iemand] wist, of moest weten, dat de door hem geplaatste hyperlink toegang geeft tot een illegaal op internet gepubliceerd werk, bijvoorbeeld doordat hij daarover gewaarschuwd is door de auteursrechthebbenden, moet ervan uitgegaan worden dat de verstrekking van die link een ‘mededeling aan het publiek’ in de zin van artikel 3, lid 1, van richtlijn 2001/29 vormt”.

Dit is de kernoverweging van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 8 september 2016 in een zaak over het hyperlinken naar de illegaal aangeboden naaktfoto’s van Britt Dekker. Wanneer iemand weet dat een bepaalde bron illegaal op internet aangeboden werk bevat, levert het hyperlinken daarnaar auteursrechtinbreuk op.

Voor bedrijven die met winstoogmerk hyperlinken geldt dat zij verplicht zijn zich ervan te vergewissen dat de bron niet illegaal is. Website Geen Stijl deed het tegendeel. Zij wist dat de foto’s waren uitgelekt en illegaal werden aangeboden en probeerde zoveel mogelijk aandacht te vragen voor de hyperlink naar de foto’s. De Nederlandse rechters oordeelden al dat dit een onrechtmatige daad oplevert, maar het Europese Hof beslist dat er ook van auteursrechtinbreuk sprake is.

Het Hof benadrukt dat een particulier die naar illegale bronnen linkt zonder dat te weten géén auteursrechtinbreuk pleegt. Hij “intervenieert immers in de regel niet met volledige kennis van de gevolgen van zijn handelwijze om klanten toegang te verschaffen tot een werk dat illegaal op internet is gepubliceerd”. Dat de auteursrechtelijke status van een handeling zo zeer afhankelijk is van de wetenschap van degene die de handeling pleegt, is nieuw. Het Hof heeft inmiddels een ingewikkelde omstandighedencatalogus ontwikkeld om te bepalen of wel of niet van auteursrechtinbreuk sprake is.

Voor de piraterijbestrijding is dit een opsteker. Websites die zich daar op grote schaal mee bezighouden kunnen zich niet meer verschuilen achter de stelling dat zij ‘slechts’ hyperlinks aanbieden naar illegaal aanbod elders.

Verder zal per geval altijd nog aan de uitingsvrijheid moeten worden getoetst, zoals de Hoge Raad eerder besliste. Serieuze nieuwsmedia, die niet slechts verlekkerd aandacht vragen voor foto’s die nog in de Playboy moeten verschijnen, waarvan de primeur-bedervende schade evident is, behoeven zich geen zorgen te maken.

HvJ EU 8 september 2016, ECLI:EU:C:2016:644, GS Media / Sanoma, Playboy & Britt Dekker