Databankenrecht  

Gegevens die worden verkregen uit of gegenereerd door een verbonden product of een gerelateerde dienst vallen sinds 21 november 2025 niet meer onder het sui generis databankrecht van de Databankenwet.

Het nieuwe artikel 8a Databankenwet luidt:

“Het recht, bedoeld in artikel 2, eerste lid, is niet van toepassing wanneer gegevens worden verkregen uit of gegenereerd door een verbonden product of gerelateerde dienst als bedoeld in artikel 43 van Verordening (EU) 2023/2854 (...).”

Dat blijkt uit de Uitvoeringswet dataverordening van 29 oktober 2025, ter uitvoering van Verordening (EU) 2023/2854 (Dataverordening) van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2023 betreffende geharmoniseerde regels inzake eerlijke toegang tot en eerlijk gebruik van data.

Hof Arnhem-Leeuwarden 7 oktober 2025, IEF 23106; ECLI:NL:GHARL:2025:6167 (KVK tegen VVZBI). In deze hoger-beroepszaak botsen de Kamer van Koophandel (KVK) en de Vereniging voor Zakelijke B2B Informatie (VVZBI) over het gebruik van gegevens uit het Handelsregister. De leden van VVZBI kopen op grote schaal uittreksels en andere Handelsregisterdata en verwerken of verkopen die door in commerciële informatieproducten. KVK heeft dat sinds 2021 met nieuwe voorwaarden beperkt, omdat zij wil voorkomen dat oude uittreksels blijven rondgaan (rechtszekerheid) en omdat zij inkomsten misloopt als bedrijven dezelfde uittreksels goedkoper bij VVZBI-leden halen (profijtargument). VVZBI vindt dat KVK geen beroep mag doen op het sui-generis databankenrecht en dat het doorverkopen juist is toegestaan als “hergebruik” van overheidsinformatie. De rechtbank gaf VVZBI grotendeels gelijk; KVK is daarvan in hoger beroep gegaan.

Hof Arnhem-Leeuwarden 22 april 2025, IEF 22663, IT 4841; ECLI:NL:GHARL:2025:2565 (Tracpartz tegen Snel Parts). Beide partijen zijn actief op de onderdelen markt voor mini-tractoren en verkopen hun goederen online via een webwinkel. Tracpartz trachtte het haar concurrent ervan te weerhouden zogenaamde technische compatibiliteitsinformatie over onderdelen van minitractoren te gebruiken. Tracpartz stelde dat zij exclusieve rechten had op deze gegevens, omdat ze naar eigen zeggen aanzienlijke investeringen had gedaan om ze te verzamelen. Ze noemde deze gegevens haar "bijzondere productinformatie" en was van mening dat dit databankrechtelijke bescherming geniet. Volgens Snel Parts draaide het hier niet om een beschermde databank, maar simpelweg om informatie die vrij beschikbaar is en waar elke concurrent gebruik van mag maken om klanten beter te bedienen. Het hof gaf Snel Parts gelijk. Belangrijk is de constatering dat databankbescherming alleen geldt als de investering specifiek gericht is op het creëren van een databank—dus op de opslag, controle en verwerking van gegevens—en niet op commerciële activiteiten zoals het verzamelen van productkennis voor verkoopdoeleinden. Het feit dat Tracpartz veel tijd en moeite besteedde aan het verkrijgen van technische informatie betekende nog niet dat zij een juridisch beschermde databank had. Daarnaast benadrukte het hof dat het overnemen van vrij beschikbare, feitelijke informatie door concurrenten in beginsel geoorloofd is, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden zoals het omzeilen van technische beveiligingen, iets wat hier niet aan de orde was. De rechtbank had dit in eerste aanleg al helder vastgesteld en het hof bevestigde deze uitspraak [zie IEF 21882].

Hof Arnhem-Leeuwarden 11 maart 2025, IEF 22605, IT 4814; ECLI:NL:GHARL:2025:1410 (Appellante tegen Universiteit Utrecht). De appellant (hierna: opdrachtnemer) heeft met de Universiteit Utrecht (hierna: de Universiteit) een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor twee onderzoeksprojecten: "Ontwikkeling Voorop!" (OV) en "Samen Laten Opgroeien" (SLO). Deze projecten richten zich op het volgen van de ontwikkeling van kinderen in kwetsbare gezinnen met behulp van de ASQ4-vragenlijst. In een juridisch geschil vordert de opdrachtnemer dat de Universiteit de afspraken uit de samenwerkingsovereenkomst naleeft en stelt zij dat zij mede-auteursrechthebbende is op de door de projecten gecreëerde werken. In hoger beroep, specifiek in grief 3, voert de opdrachtnemer aan dat zij als samenwerkingspartner van de Universiteit mede-auteursrechthebbende is op alle auteursrechtelijk beschermde werken die binnen de projecten zijn ontwikkeld. Dit zou onder meer volgen uit haar bijdrage aan het project, zoals het meedenken en meeschrijven aan de projectvoorstellen. De Universiteit betwist dit en stelt dat de auteursrechten op grond van artikel 7 Auteurswet aan haar toekomen. De opdrachtnemer betwist dit en stelt dat het auteursrecht op alles wat haar directrice als bestuurder van de opdrachtnemer heeft (mede)gecreëerd – naast haar parttime-aanstelling bij de Universiteit – en op wat zij vóór die periode heeft (mee)ontwikkeld, aan de opdrachtnemer toekomt.  

Rb. Amsterdam 30 oktober 2024, IEF 22332, IT 4672; ECLI:NL:RBAMS:2024:6563 (de Uitgevers tegen HowardsHome). DPG Media, Mediahuis en NRC (de Uitgevers) hebben Knowledge Exchange, handelend onder de naam HowardsHome, voor de rechter gedaagd. De Uitgevers stellen dat HowardsHome met haar signaleringsdienst HowardsHome nieuws inbreuk maakt op hun persuitgeversrecht, auteursrecht en databankenrecht. HowardsHome biedt een signaleringsdienst aan die informatie haalt uit RSS-feeds van nieuwsberichten, waaronder die van de Uitgevers. De signaleringen bevatten een hyperlink naar het relevante bericht, inclusief de titel, een korte beschrijving van maximaal 150 tekens en wanneer beschikbaar een thumbnail.

Hof Arhnhem-Leeuwarden 5 november 2024, IEF 22368, IT 4667; ECLI:NL:GHARL:2024:6781 (De Stichting tegen geïntimeerde). In deze zaak gaat het om de vraag of de gedaagde met zijn wekelijkse publicatie van top 40-hitlijsten inbreuk maakt op de databankrechten van de Stichting. De Stichting beschuldigde de gedaagde eerst ook van inbreuk op haar merkrechten in de Benelux, maar tijdens de zitting kwamen ze tot een schikking hierover. Het hoger beroep richt zich nu alleen nog op de vraag of de Top 40-hitlijsten van de Stichting gezien kunnen worden als databanken volgens de Databankenwet, waarop gedaagde inbreuk zou maken door zijn publicaties. Het hof oordeelt dat dit niet het geval is en bevestigt het eerdere vonnis van de rechtbank. [zie IEF 21624].

Hof Arnhem-Leeuwarden 8 oktober 2024, IEF 22300, IT 4636; ECLI:NL:GHARL:2024:6204 (KVK tegen VVZBI). In dit tussenarrest van het hof wordt de keuze om prejudiciële vragen te stellen over de uitleg van de Databankenrichtlijn en de Open Data Richtlijn toegelicht. De zaak betreft een geschil tussen de Kamer van Koophandel (hierna: KVK) en de Vereniging voor Zakelijke B2B Informatie (hierna: VVZBI). De KVK heeft in 2020 nieuwe gebruiksvoorwaarden vastgesteld over de verstrekking en het gebruik van Handelsregistergegevens, zoals bedoeld in de Databankenwet. Daarin is bepaald dat voor het hergebruiken van het hele handelsregister of substantiële delen daarvan voortaan databankrechtelijke toestemming van de KVK is vereist. Het doel van deze voorwaarden is het grootschalige hergebruik van handelsregistergegevens tegen te gaan. De VVZBI is opgericht door commerciële dienstverleners met als doel het behartigen van collectieve belangen van zakelijke informatieleveranciers. De leden zijn grootafnemers van handelsregistergegevens. De VVZBI is van mening dat de KVK geen databankenrecht heeft op het handelsregister, omdat niet aan de materiële vereisten voor databankrechtelijke bescherming is voldaan. Subsidiair stelt de VVZBI zich op het standpunt dat, als de KVK dat recht wel heeft, de manier waarop de KVK de nieuwe voorwaarden doorvoert onrechtmatig is. In het vonnis in eerste aanleg werd de primaire vordering van VVZBI grotendeels toegewezen [zie IEF 20423] en werd vastgesteld dat de KVK inderdaad geen databankenrecht toekomt. De KVK is tegen dit vonnis in hoger beroep gekomen. 

Rb. Noord-Nederland 7 februari 2024, IEF 21882, IT 4471; C/18/220643 (Tracpartz tegen gedaagde) Uitspraak van de rechtbank Groningen inzake databankrecht versus vrijelijk gebruik van technische informatie door webshops. Tracpartz biedt via haar webshop tractoronderdelen voor oude minitractoren aan. Op haar site staat bij elk onderdeel vermeld voor welke tractormerken en/of typen dit onderdeel geschikt is. Tracpartz noemt dit de ‘bijzondere productinformatie’. Gedaagde exploiteert een soortgelijke webshop en heeft op zijn website dezelfde bijzondere productinformatie staan. Tracpartz is van mening dat gedaagde onrechtmatig jegens haar handelt, doordat hij zonder toestemming meerdere delen van de website en content van Tracpartz heeft gekopieerd en gebruikt voor zijn eigen website. Dit maakt inbreuk op het databankenrecht van Tracpartz. Na sommatie vond correspondentie plaats over de vraag of er sprake is van een databank, en of er inbreuk op gemaakt wordt door gedaagde.

Rechtbank Midden-Nederland 7 juni 2023, IEF 21624, IT 4354; ECLI:NL:RBMNE:2023:2560 (Stichting Nederlandse Top 40/Gedaagde) De Stichting Nederlandse Top 40 (hierna: de Stichting) stelt wekelijks hitlijsten van populaire popmuziek in Nederland samen. Daarvoor houdt zij enkele Benelux-merken. Gedaagde is radiohobbyist die, via het internet, twee zenders heeft. De Stichting stelt dat gedaagde inbreuk maakt op haar Benelux-merken, door op zijn website en social media platforms tekens te gebruiken die lijken op de merken van de Stichting. Ook stelt de Stichting dat zij een databankrecht heeft op de samengestelde hitlijsten, waar gedaagde inbreuk op maakt. Zij vordert staking van inbreuk op haar rechten, een rectificatie ten aanzien van het gestelde onrechtmatige gebruik door gedaagde en een schadevergoeding.

Rb. Den Haag 3 augustus 2022, IEF 20945; ECLI:NL:RBDHA:2022:8828 (eiser tegen de Staat) Eiser is historicus en heeft een aantal databestanden opgesteld. In 2013 heeft eiser enkele databestanden aan het Nationaal Archief aangeboden. In 2018 ontdekte eiser echter dat de bestanden werden vermeld als bronnen van een database op de website van X. Eiser nam contact op met X om aan te geven dat X inbreuk maakte op zijn auteursrechten. X heeft bestreden dat er sprake was van auteursrechtelijk beschermde gegevens. Eiser sommeerde vervolgens het Nationaal Archief om de auteursrechtinbreuk door X te doen staken. Daarop reageerde het Nationaal Archief door te zeggen dat de bestanden geen auteursrechtelijk beschermde werken zijn. De hoofdvraag in dit geschil is of de bestanden auteursrechtelijk beschermde werken zijn.