Octrooirecht  

Rechtbank Den Haag, 16 december 2005, KG 05/1386. Pozo Negro Beheer B.V. en Holbox B.V. tegen Kappa. Octrooirecht, geen auteursrecht en slaafse nabootsing

Pozo Negro is houdster van een Nederlands octrooi voor een 'draagstructuur voor displays, plano, samenstel en werkwijzen voor het in en uitklappen van de draagstructuur'. Pozo heeft aan Holbox een licentie verleend voor het produceren en verhandelen van de draagstructuur van het octrooi. De rechtbank geeft weer dat conclusie 1 het inklappen van de draagstructuur betreft: "...in het inklappen wordt voorzien door de harmonica constructie die ontstaat door de samenwerking van de vouwlijnen langs de hoeken tussen zijwanden en voor- en achterwand en de vouwlijnen door het midden van de zijwanden." Conclusie 2 betreft het opvouwen van het ingeklapte pakket. Conclusies 3 t/m 6 lossen het probleem van de materiaal ophoping op dat ontstaat bij toepassing van conclusie 2.

Opvallend is dat bij de beoordeling van de rechter conclusie 1 nergens genoemd wordt, terwijl de rechter wel oordeelt over de conclusies 2 - 6. Omdat de draagstructuur van Kappa niet voorzien is van een vouwlijn als bedoeld in conclusie 2 van het octrooi, is er geen sprake van inbreuk. "Het probleem dat het octrooi beoogt op te lossen is bij de draagstructuur van Kappa derhalve opgelost op een geheel eigen wijze welke geen inbreuk maakt op het octrooi. Daaraan wordt niet afgedaan doordat Kappa wel de maatregel bedoeld in de conclusies 3 tot en met 6 toepast."

1- Wijziging van de Rijksoctrooiwet 1995 ter implementatie van de richtlijn inzake handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (Wijziging Rijksoctrooiwet 1995 in verband met implementatie richtlijn handhaving intellectuele-eigendomsrechten); Nota n.a.v. het verslag.

"De leden van de VVD-fractie vroegen in hoeverre de voorgestelde rechtsbescherming van een octrooihouder bij inbreuk op de intellectuele eigendomsrechten verschilt van soortgelijke rechtsbescherming in de verschillende bij het Europees Octrooi Verdrag (EOV) aangesloten landen die niet lid zijn van de Europese Unie. [...] Het TRIPSAgreement bij het WTO-Verdrag, omvat mede een algemeen hoofdstuk gewijd aan de rechtsbescherming van de intellectuele eigendom. Alle WTO-landen (meer dan 130) kennen dus een vergelijkbaar niveau van bescherming van de intellectuele eigendom. [...] Blijft over Monaco. Dit land is noch WTO-, noch EVA-lid. Bij navraag is komen vast te staan dat Monaco niet van plan is de EG-richtlijn op enigerlei wijze te implementeren en volstaat dus alleen met nationale wetgeving. Uit het voorgaande trek ik dan ook de conclusie dat de rechtsbescherming van een octrooihouder bij inbreuk op de intellectuele eigendomsrechten in een EU-land vrijwel gelijk is aan de rechtsbescherming in de verschillende alleen bij het EOV aangesloten landen." Lees kamerstuk hier.

2- Wijziging van de Rijksoctrooiwet 1995 ter implementatie van de richtlijn inzake handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (Wijziging Rijksoctrooiwet 1995 in verband met implementatie richtlijn handhaving intellectuele-eigendomsrechten); Nota van wijziging.

"...dat artikel 9, eerste lid, onder a, van de richtlijn niet zo gelezen mag worden dat het een optionele bepaling zouzijn. Bij het desbetreffende nader rapport is deze lezing van de Raad gevolgd. Die lezing heeft ook gevolgen voor het voorliggende wetsvoorstel. Deze nota strekt ertoe artikel 9, eerste lid, onder a, van de richtlijn alsnog te implementeren, zie het voorgestelde nieuwe tiende lid van artikel 70. Daarnaast bleek dat abusievelijk twee volzinnen niet in het zesde lid van artikel 70 waren opgenomen. Deze omissie wordt thans rechtgezet." Lees Kamerstuk hier.

Nu.nl bericht dat Neelie Kroes druk heeft uitgeoefend om het gevaar van een 'octrooi-hinderlaag' te voorkomen. Degene die nu oorlogstaferelen voor zich ziet waarbij met zware octrooischriften wordt gesmeten zit er niet helemaal naast. Nu.nl: "een octrooi-hinderlaag ontstaat als bedrijven verzwijgen dat ze octrooi hebben op een vinding die door een overkoepelende instantie tot standaard wordt uitgeroepen". De Europese Telecommunicatie Standaardisatie Instituut (ETSI) heeft nu bedrijven van wie een vinding, die beschermd wordt door een octrooi, tot standaard dreigt te worden verheven, verplicht om hun octrooi van tevoren bekend te maken. Dit om onaangename verrassingen achteraf te voorkomen.

Zie het hele bericht hier.

Volgens C.E.G van Gennip, de Staatssecretaris van EZ, is de rechtsbescherming van een octrooihouder bij inbreuk op intellectuele eigendomsrechten in een EU-land vrijwel gelijk aan de rechtbescherming in de verschillende alleen bij het EOV aangesloten landen. Hij komt tot deze conclusie naar aanleiding van de vraag die leden van de VVD-fractie hadden gesteld in het kader van de wijziging Rijksoctrooiwet 1995 in verband met implementatie richtlijn handhaving intellectuele eigendomsrechten (2004/48/EG). Lees het kamerstuk 30 222, nr. 7 hier.

Interview met promovendus mr.ir. Arie Rijlaarsdam, die 20 december 2005 zijn proefschrift 'Octrooi en dienstbetrekking; Een voorstel tot verbetering van de positie van de werknemer-uitvinder' zal verdedigen aan de TU Delft.

"Maar als de politiek zegt: wij vinden een toename in octrooien waardevol voor een innovatieve economie, dan is het raar dat de werknemer-uitvinder er in de wet zo bekaaid van afkomt. In Duitsland en Zweden is die compensatie wel goed geregeld, en het aantal octrooien per miljoen inwoners ligt daar veel hoger dan hier. In Frankrijk en Groot-Brittanië stelt de compensatie helemaal niks voor, en daar ligt het aantal octrooien nog lager dan in Nederland. Duitsland levert nu 40 procent van alle octrooien in de Europese Unie. Dat is belangrijk, want Duitsland produceert en exporteert veel hightech producten. Duitsland moet concurreren op kwaliteit: de loonkosten zijn er relatief hoog. Dat geldt ook voor Nederland. Het gaat om een economisch belang."

Lees hier het interview en hier de inhoudsopgave en het voorwoord van het proefschrift.

Conclusie van Advocaat-Generaal Philippe Léger van 8 december 2005, Zaak C-539/03 Roche - Primus

Kan de houder van een Europees octrooi krachtens artikel 6, punt 1, van het Verdrag van 27 september 1968 betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, tegen meerdere vennootschappen die in verschillende verdragsluitende staten zijn gevestigd en tot eenzelfde concern behoren, een rechtsvordering wegens octrooi-inbreuk indienen bij één gerecht, te weten het gerecht in het rechtsgebied waarvan een van deze vennootschappen is gevestigd?

Gelet op het voorgaande geef ik het Hof in overweging, de prejudiciële vragen van de Hoge Raad als volgt te beantwoorden:

„Artikel 6, punt 1, van het Verdrag van 27 september 1968 betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, [...] moet aldus worden uitgelegd dat het niet van toepassing is in het kader van een geschil ter zake van inbreuk op een Europees octrooi waarbij meerdere, in verschillende verdragsluitende staten gevestigde vennootschappen zijn gedagvaard voor feiten die zij zouden hebben begaan op het grondgebied van elk van deze staten, zelfs niet wanneer deze vennootschappen tot eenzelfde concern behoren en op gelijke of soortgelijke wijze hebben gehandeld overeenkomstig een gemeenschappelijk beleidsplan dat is uitgegaan van één van hen.”

Lees hier de hele conclusie.

Hof van Beroep Antwerpen, 8 november 2005, Sara Lee/DE N.V. - Fort Koffiebranderij/Café Liégeois/Beyers Koffie

Op 20 februari 2004 heeft de rechtbank te Antwerpen geoordeeld dat met de verkoop van vergelijkbare koffiepads naar Belgisch recht van directe inbreuk (volgens conclusie 23) noch van indirecte inbreuk (volgens conclusie 1) sprake is. Het Hof van Beroep komt tot de conclusie dat onrechtstreekse/indirecte inbreuk is bewezen: "De omstandigheid dat de aangeboden middelen ook toepassingsmogelijkheden hebben die vreemd zijn aan het octrooi belet niet dat er van onrechtstreekse octrooi-inbreuk sprake is. De middelen moeten niet exclusief geschikt zijn voor de uitvinding. Het is voldoende dat de middelen werkelijk aangeboden en wetens bestemd zijn om de uitvinding toe te passen waardoor hun neutraal karakter irrelevant is." Aldus wordt verboden om deze koffiepads op Belgisch grondgebied aan te bieden of te leveren. Lees hier het arrest. De Nederlandse variant hier.

Kortgeding vonnis Rechtbank ’s-Gravnehage, 7 december 2005, rolnr. KG 05/1364, X tegen SES Nederland B.V. c.s.

Nietigheidsverweer slaagt tegen een octrooi met betrekking tot een werkwijze voor in het haar vastmaken van een streng. 

X roept tevergeefs haar Nederlands octrooi NL 056 en haar Europees octrooi EP 289 in tegen de verhandeling van het product SES Creative, Hairextensions cold fix door SES Nederland. Dit product bestaat uit een verpakking, met daarin latexlijm, meerdere strengen, haarspelden en haarklemmen. Op de verpakking is een gebruiksaanwijzing afgedrukt.

De octrooien van X hebben betrekking op een werkwijze voor het aanbrengen van strengen haar (hair extensions) in het hoofdhaar van een persoon. EP 289 voorziet bovendien in een werkwijze voor de verwijdering van een eerder aangebrachte streng en het middel daartoe. “Steeds wordt beoogd een werkwijze te verschaffen die door de gebruiker zelf kan worden toepast. De werkwijze en de middelen dienen daarom ook veilig te zijn voor toepassing met de hand op of bij de hoofdhuid en in het haar, zonodig ook indien deze worden toegepast door kinderen. Voor de bevestiging van de streng aan het hoofdhaar wordt uitgegaan van een lijmverbinding.”

Gerechtshof 's-Gravenhage, 26 mei 3005 en 1 december 2005, Hesling - De Woerd

In het geding stelt De Woerd dat het octrooi van Hesling ('Attachment means for mounting a dressguard to a mudguard', de combinatie van een jasbeschermer met een rand en een bevestigingsklem voor het monteren van de jasbeschermer aan een spatbord) vernietigd dient te worden, wegens gebrek aan nieuwheid, althans inventiviteit. Hesling op haar beurt stelt dat De Woerd inbreuk maakt op haar octrooi.
"Nu het Europees octrooi is gericht op de combinatie van jasbeschermer en bevestigingsorgaan en het Nederlands octrooi uitdrukkelijk is gericht op een bevestigingsorgaan zonder meer, rijst de vraag wat de door ieder der octrooien beschermde uitvinding is, alsmede of het Nederlands octrooi dezelfde uitvinding beschermt als het Europees octrooi." Het hof beantwoordt deze laatste vraag bevestigend; zowel het Nederlands als het Europees octrooi gaan om vorm en eigenschappen van de clip. Deze zijn voor beide gelijk.

Gerechtshof 's-Gravenhage 22 september 2005, Delaval tegen Lely Enterprises. Het hof vernietigt het vonnis van de rechtbank en oordeelt dat er geen sprake is van inbreuk.

In het geding staat de vraag centraal of het Europees octrooi 0.535.754 ("An implement for milking animals and a method of after-treating the teats of a milked animal") van Lely wegens gebrek aan nieuwheid, althans aan inventiviteit, dient te worden vernietigd en zo ja, of er inbreuk wordt gemaakt op het octrooi van Delaval. Het hof concludeert ten aanzien van de eerste vraag "dat een deskundige, die kennis neemt van de door Delaval geciteerde geschriften, daarin geen aanwijzingen zal vinden om de inrichting volgens de stand van de techniek (D5) zodanig te wijzigen, dat een inrichting resulteert die overeenkomt met de inrichting volgens het octrooi van Lely. Anders gezegd: het hof acht de materie van conclusie 1 in zoverre inventief. Dit geldt eveneens voor de materie van de (onafhankelijke) werkwijzeconclusie 11." De grieven met betrekking tot de niet-inventiviteit falen derhalve.