De naam ‚Tokaj’ verwijst naar een ‚in een bepaald gebied voortgebrachte kwaliteitswijn’ (v.q.p.r.d.) van oorsprong uit een grensgebied tussen Hongarije en Slowakije, en maakt ook deel uit van de in Italië en in Frankrijk gebruikte namen ter aanduiding van het druivenras: ‚Tocai italico’, ‚Tocai friulano’ en ‚Tokay Pinot gris’. Krachtens de [wijnovereenkomst EG-Hongarije], waarvan de inhoud sedert 1 mei 2004 is opgenomen in het ‚acquis’, loopt het naast elkaar bestaan van deze drie aanduidingen van het druivenras en van de geografische aanduiding af op 31 maart 2007. Met ingang van 1 april 2007 worden de drie aanduidingen van het druivenras geschrapt uit bijlage II bij verordening (EG) nr. 753/2002 van de Commissie en wordt de aanduiding ‚Tocai friulano’ vervangen door ‚Friulano’.”

De Toetredingsakte moet aldus worden uitgelegd dat krachtens artikel 2 van deze akte de bepalingen van verordening nr. 753/2002, voor zover het op grond daarvan verboden is om, na een overgangsperiode met einddatum 31 maart 2007, het woord „Tocai” te gebruiken voor de omschrijving en de aanbieding van bepaalde Italiaanse v.q.p.r.d., deel uitmaken van het acquis communautaire in de stand van 1 mei 2004, en, na de overneming ervan in verordening nr. 1429/2004, ook na deze datum zijn blijven gelden.

Lees de beschikking hier.

De A-G komt bij de beantwoording tot de volgende conclusies:

Verband: Bij de vaststelling moet rekening worden gehouden met alle relevante omstandigheden. Het is mogelijk een aantal relevante omstandigheden aan te geven, doch een exhaustieve opsomming geven is uitgesloten. Het feit dat het oudere merk bij de gemiddelde consument in gedachten komt wanneer hij of zij in aanraking komt met het jongere merk dat voor de waren of diensten van het jongere merk wordt gebruikt, komt er in beginsel op neer dat het relevante publiek een verband legt in de zin van zaak C-408/01 (Adidas-Salomon en Adidas Benelux);

Indien de omstandigheden aldus zijn dat zij de gemiddelde consument doen veronderstellen dat er een economische verbondenheid bestaat, zijn er meer dan voldoende factoren op basis waarvan een verband in de zin van de rechtspraak kan worden vastgesteld. Wanneer dergelijke omstandigheden ontbreken, leidt dit echter niet automatisch tot de omgekeerde conclusie.

In de richtlijn gaat het overduidelijk over niet-soortgelijke waren of diensten en er kan geen vereiste van soortgelijkheid worden opgelegd. Toch kan de aard van de door de respectieve merken aangeduide waren of diensten in een bepaald opzicht relevant zijn bij de beoordeling of het publiek een verband legt. Wanneer een van beide merken wordt gebruikt voor waren of diensten waarmee het algemene publiek vertrouwd is of wanneer beide merken worden gebruikt voor soortgelijke waren, is de kans dat het betrokken publiek elkaar overlapt en een verband legt, veel groter. Bij verschillende productsectoren kan echter niet worden verondersteld dat een dergelijk verband ontbreekt en het is geen noodzakelijk criterium dat wordt aangenomen dat de merken economisch met elkaar verbonden zijn.

Meeliften: Bij het begrip „ongerechtvaardigd voordeel” ligt de nadruk op het profijt dat het jongere merk daaruit haalt, en niet zozeer op de schade die het oudere merk wordt berokkend. Er dient te worden aangetoond dat het jongere merk een soort van impuls krijgt dankzij het verband dat met het oudere merk wordt gelegd. Indien de connotaties die het oudere merk, ondanks de bekendheid ervan, oproept, de prestaties van het jongere merk afzwakken of zelfs gewoon neutraliseren, lijkt ongerechtvaardigd voordeel minder waarschijnlijk. Indien, bijvoorbeeld, een exclusieve lijn van handgemaakte juwelen onder het merk „Coca-Cola” of een overeenstemmend merk werd verkocht, zou de verkoop van de juwelen hoogstwaarschijnlijk geen ongerechtvaardigd (of geheel geen) voordeel halen uit het merk van The Coca-Cola Company.

Ingeval inschrijving van een nog niet gebruikt merk moet worden voorkomen, kan het noodzakelijk zijn om het mogelijke effect deductief af te leiden uit het geheel van omstandigheden van het concrete geval.

Verwatering, in de zin van vervaging: Anders dan bij meeliften ligt bij het begrip vervaging de nadruk op de schade die het oudere merk wordt berokkend. Afbreuk aan het onderscheidend vermogen van een merk impliceert noodzakelijkerwijs dat het onderscheidend vermogen verzwakt.

Een door het relevante publiek gelegd verband is een voorafgaande voorwaarde voor het onderzoek of er sprake is van vervaging en, zo het publiek inderdaad een verband tussen de twee merken legt, is het mogelijk dat de eerste stap naar vervaging is gezet, doch andere factoren en bewijsstukken zijn nodig om te kunnen bepalen of daadwerkelijk afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen.

Dat het oudere merk ‘uniek’ is, is niet essentieel, maar hoe groter het onderscheidend vermogen van een merk, hoe groter de kans dat aan het onderscheidend vermogen ervan wordt afgedaan door het bestaan van andere, overeenstemmende merken.

De artikelen 4, lid 4, sub a, en 5, lid 2, van de richtlijn strekken tot voorkoming of uitsluiting van herhaaldelijk conflicterend gebruik waardoor het oudere merk, inzonderheid het onderscheidend vermogen ervan, verwatert, inkrimpt, vervloeit, achteruitgaat, afzwakt, wordt uitgeput, verzwakt, wordt ondermijnd, vervaagt, wordt uitgehold of daaraan stiekem wordt geknaagd. Een eerste gebruik kan op zich dat gevolg niet doen ontstaan, maar de kans dat dit gevolg ontstaat door een herhaaldelijk gebruik – dat per slot van rekening voor merken de regel is – kan worden afgeleid uit de omstandigheden van het gebruik.

Afbreuk aan het onderscheidend vermogen impliceert niet noodzakelijkerwijs een economische afbreuk, zodat een wijziging in het economische gedrag niet essentieel is. Indien het merk Coca-Cola of een overeenstemmend merk of teken werd gebruikt voor een assortiment van niet-gerelateerde waren of diensten, is het goed mogelijk dat het onderscheidend vermogen ervan verzwakt, maar dat de consumenten het drankje in even grote hoeveelheden blijven drinken.

Verwatering, in de zin van aantasting: Aantasting gaat verder dan vervaging, aangezien het merk niet zonder meer verzwakt, maar daadwerkelijk verloedert doordat het publiek een verband legt met het jongere merk. De belangrijkste factor is of de connotaties die het jongere merk oproept, inderdaad van dien aard zijn dat de reputatie van het oudere merk wordt geschaad.

Wanneer aantasting wordt aangevoerd, moeten de connotaties van elk merk worden vergeleken met betrekking tot hetzij de betrokken waren of diensten hetzij de meer algemene boodschap die zij kunnen overbrengen, en moet de aldus berokkende schade worden begroot.

Conclusie:

Voor de toepassing van artikel 4, lid 4, sub a, van de Eerste richtlijn (89/104/EEG) van de Raad geldt het volgende:

–        het feit dat het oudere merk bij de gemiddelde consument in gedachten komt wanneer hij of zij in aanraking komt met het jongere merk dat voor de waren of diensten van het jongere merk wordt gebruikt, komt er in beginsel op neer dat het relevante publiek een verband legt in de zin van de punten 29 en 30 van het arrest van het Hof in zaak C-408/01 (Adidas-Salomon en Adidas Benelux);

–        het feit dat het oudere merk een enorme bekendheid heeft voor bepaalde specifieke waren of diensten, dat deze waren of diensten niet soortgelijk zijn aan de waren of diensten van het jongere merk, en dat het oudere merk uniek is met betrekking tot welke waren of diensten dan ook, is op zich niet voldoende voor de vaststelling dat hetzij een dergelijk verband wordt gelegd, hetzij sprake is van ongerechtvaardigd voordeel of afbreuk in de zin van dat artikel;

–        bij de beoordeling of er een verband of een ongerechtvaardigd voordeel of afbreuk is aangetoond, moet de nationale rechter alle relevante omstandigheden van het concrete geval in aanmerking nemen;

–        de aard van de waren of diensten kan relevant zijn bij de beoordeling of het publiek een verband legt, maar bij verschillende productsectoren kan niet worden verondersteld dat een dergelijk verband ontbreekt en het is geen noodzakelijk criterium dat wordt aangenomen dat de merken economisch met elkaar verbonden zijn;

–        opdat is voldaan aan de voorwaarde van afbreuk aan het onderscheidend vermogen (i) is het niet noodzakelijk dat het oudere merk uniek is, (ii) is een eerste conflicterend gebruik op zich niet voldoende, en (iii) is niet vereist dat het economische gedrag van de consument wordt beïnvloed.

Lees de conclusie hier.

Met dit vonnis is nu voor het eerst in rechte vastgesteld dat bij de vaststelling van de thuiskopievergoeding

1. wel rekening dient te worden gehouden met het feit dat uitsluitend een vergoeding is verschuldigd ter zake van voorwerpen die bestemd zijn om een werk ten gehore te brengen, te vertonen of weer te geven;

2. geen rekening dient te worden gehouden met kopieën die door de natuurlijke persoon voor een derde worden gemaakt;

3. geen rekening dient te worden gehouden met kopieën die voor commerciële doeleinden en piraterij worden gemaakt;

4. geen rekening dient te worden gehouden met kopieën die door rechtspersonen worden gemaakt;

5. geen rekening dient te worden gehouden met het kopiëren van computerprogramma's en databanken;

6. geen rekening dient te worden gehouden met kopieën van materiaal dat tot het publiek domein behoort;

7. geen rekening dient te worden gehouden met kopieerhandelingen waarvoor de rechthebbende reeds betaling in een andere vorm heeft ontvangen;

8. geen rekening dient te worden gehouden met kopieerhandelingen waarvoor de rechthebbende expliciet of impliciet toestemming heeft gegeven;

9. geen rekening dient te worden gehouden met reproducties die van eigen materiaal worden gemaakt;

10. wel rekening dient te worden gehouden met de beschikbaarheid van bescherming die thuiskopiëren kan voorkomen, niet slechts met het daadwerkelijke gebruik dat daarvan wordt gemaakt; en

11. wel rekening dient te worden gehouden met de beschikbaarheid van DRM-technologieën, niet slechts met het daadwerkelijke gebruik dat daarvan wordt gemaakt;

De rechtbank is van oordeel dat op basis van die elf punten (eerst) binnen de SONT onderhandeld moet worden en dat de rechtbank niet bevoegd is om nu (al) de thuiskopievergoeding vast te stellen.

Tot nu toe is bij de vaststelling van de thuiskopievergoeding niet of volstrekt onvoldoende rekening gehouden met deze uitgangspunten. Het ligt dan ook in de rede dat nu op basis van deze uitgangspunten wordt gekomen tot een aanzienlijk lagere thuiskopievergoeding. Met name het punt dat geen rekening dient te worden gehouden met kopieerhandelingen waarvoor de rechthebbende expliciet of impliciet toestemming heeft gegeven is van groot belang. Van alles wat met toestemming van de rechthebbenden (legaal) op internet wordt aangeboden kan immers met recht worden gezegd dat daarmee ten minste impliciet toestemming is gegeven voor alle privé kopieerhandelingen.

Alexander Hent, voorzitter Stobi (Stichting die de betalingsplichtigen van de thuiskopievergoeding vertegenwoordigt)

Persbericht Stobi hier.

50. In the present case, the Board of Appeal observed, in paragraph 22 of the contested decision, that the goods at issue were extremely specialised, expensive and often developed over many years in collaboration with the end consumer. The consumers concerned, the staff of financial institutions responsible for the acquisition of such goods, will carry out a scrupulous examination of the products on the market and very probably contact the manufacturers. In the course of that selection process, those consumers will be aware not only of the characteristics of the goods, but also of the identity of the manufacturers and the marks on the market and will therefore be very attentive to even slight differences between those marks.

51. Having regard to those particular circumstances in which the goods concerned are marketed, which have not been called into question by the applicant, the Board of Appeal rightly considered that there were sufficient differences between the marks at issue to dispel, in this case, any likelihood that the consumer concerned, who is especially attentive, might believe that the goods covered by those marks originated from the same undertaking or, as the case may be, from economically linked undertakings.”

Lees het arrest hier.

De Airbag doet volgens de voorzieningenrechter dus af aan de originaliteit van de FATBOY THE ORIGINAL. Maar: tegelijkertijd oordeelt de voorzieningenrechter, bij behandeling van de inbreukvraag, dat de Airbag slechts minimale gelijkenis vertoont met de werkelijke uitvoering van FATBOY THE ORIGINAL! (rov. 4.5): “ (…) de (uiteindelijke) uiterlijke verschijningsvorm van de Airbag door zijn karakteristieke banden en de gestikte naad in het midden, waardoor meer de vorm van een stoel ontstaat en de rug door de banden de functie van rugleuning vervult, [is] zo afwijkend van de Sitzsack van Sitting Bull c.s, dat reeds hierom niet kan worden gezegd dat de FATBOY THE ORGINAL en/of de Sitzsack inbreuk maken op eventuele auteursrechten op de Airbag.”

Enerzijds oordeelt de rechter dus dat de FATBOY THE ORIGINAL niet auteursrechtelijk beschermd is, doordat die zou zijn ontleend aan de AIRBAG. Volgens de rechter stemmen de AIRBAG en de FATBOY THE ORIGINAL dus sterk overeen. Anderzijds oordeelt de rechter echter dat de zitzakken van Sitting Bull (die op hun beurt weer zeer sterk overeenstemmen met de FATBOY THE ORIGINAL) geen inbreuk maken op die AIRBAG. Dat lijkt tegenstrijdig: óf de AIRBAG stemt overeen met de FATBOY THE ORIGINAL (wat maakt dat de FATBOY THE ORIGINAL niet origineel is), óf de AIRBAG stemt niet overeen met de FATBOY THE ORIGINAL en de Sitting Bull producten (maar dan is de FATBOY THE ORIGINAL dus wel origineel). De voorzieningenrechter miskent hier dat zowel de vraag naar ontlening als de inbreukvraag beoordeeld wordt door te kijken naar de overeenstemming tussen de producten.

Aan een eerste ontwerpschets is zeer zwaar in deze procedure gehecht en die schets bleek voor Fatboy fataal. Ontwerpers kunnen maar beter gewaarschuwd worden: neem pas het potlood ter hand zodra je zeker bent van de precieze uiterlijke kenmerken, details en maatvoering van het product… 

FS

Afbeeldingen Airbag en Fatboy hier.