Portretrecht  

Ktr. Rechtbank Noord-Nederland 3 november 2020, IEF 19554, RB 3455; ECLI:NL:RBNNE:2020:3807 (Eiseres tegen Meubelhallen Kolham) Portretrecht. Eiseres is in dienst geweest van Meubelhallen Kolham. Na haar ontslagname in 2018 is zij gaan werken bij een concurrerend bedrijf. Omstreeks 2017 heeft eiseres haar medewerking verleend aan een professionele fotoshoot voor commerciële doeleinden, namelijk ten behoeve van de door Meubelhallen Kolham uitgebrachte reclamebrochure. Meubelhallen Kolham heeft een van de foto’s gebruikt in een brochure van 2019. Eiseres meent dat daarmee inbreuk is gemaakt op haar portretrecht ex art. 21 Aw en vordert een schadevergoeding van € 7.000,-. De kantonrechter is van oordeel dat eiseres weliswaar geacht kan worden te hebben ingestemd met het gebruik van haar foto’s in de brochure gedurende haar dienstverband, maar dat het op de weg van Meubelhallen Kolham lag om zich bij/na de uitdiensttreding van eisers ervan te vergewissen dat zij ook instemde met eventuele voortzetting van het gebruik van haar foto’s. Meubelhallen Kolham heeft inbreuk gemaakt op de portrechtrechten van eiseres. De gevorderde schadevergoeding wordt echter wel ‘heel erg aan de hoge kant’ geacht. Meubelhallen Kolham wordt derhalve veroordeeld tot een schadevergoeding van € 500,-.

Rechtbank Noord-Holland 29 oktober 2020, IEF 19541, IT 3300; ECLI:NL:RBNHO:2020:8698 (Seksfilmpjes BN’er II) Strafrecht. Zie ook [IEF 19537]. Verdachte heeft een filmpje waarin aangever urineert in de mond van aangeefster op de (openbare) vk.com profielpagina van Eendevanger.nl geplaatst. Allereerst wordt geoordeeld dat het OM wegens verjaring niet-ontvankelijk is ten aanzien van het schenden van het portretrecht van aangever en aangeefster. Verdachte wordt wel veroordeeld voor belediging. Door het plaatsen van de expliciete seksfilmpjes heeft verdachte aangeefster opzettelijk in een ongunstig daglicht gesteld en is zij daardoor in haar eer en goede naam aangetast. Meegewogen wordt dat aangeefster een bekende Nederlander is waardoor zij door een grote groep mensen herkend zal worden en de interesse groter zal zijn dan gemiddeld. Dat aangeefster zelf wel eens publiekelijk over seks heeft gesproken en/of naakt heeft geposeerd, doet verder niet aan dit oordeel af. Ook aangever is op dezelfde wijze in eer en goede naam aangetast. Verder wordt geoordeeld dat verdachte opzettelijk inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van een ander. Verdachte wordt veroordeeld tot een voorwaardelijke taakstraf van 50 uur.

Rechtbank Noord-Holland 29 oktober 2020, IEF 19537, IT 3296; ECLI:NL:RBNHO:2020:8705 (Seksfilmpjes BN 'er) Strafrecht. Verdachte heeft het filmpje waarin aangeefster door aangever in haar mond geürineerd wordt op Twitter geplaatst met de tekst # [aangeefster] unplugged” en heeft verklaard dat hij wist dat de vrouw in het filmpje aangeefster betrof. Daarnaast heeft verdachte een tweede filmpje van seksuele aard op Twitter geplaatst, waarin aangeefster en aangever ook zijn te zien. Verdachte heeft over de filmpjes verklaard dat hij filtert wat populair is en dat vervolgens op het internet plaatst. Hij heeft er bij stil gestaan dat het voor degenen op de filmpjes niet prettig zou zijn als het online zou komen te staan. Er wordt geoordeeld dat verdachte door het plaatsen van de expliciete seksfilmpjes aangeefster opzettelijk in een ongunstig daglicht heeft gesteld en zij daardoor in haar eer en goede naam is aangetast.

Ktr. Rechtbank Noord-Holland 29 oktober 2020, IEF 19536; ECLI:NL:RBNHO:2020:8553 (Voetballer tegen Albert Heijn en EMM en ECV) Eiser is voetballer en kwam ten tijde van het aanhangig maken van de onderhavige procedure uit voor voetbalclub ADO Den Haag. Op de arbeidsovereenkomst tussen eiser en ADO Den Haag was de cao voor contractspelers betaald voetbal Nederland van toepassing. Supermarktketen Albert Heijn heeft in 2019 een landelijke voetbalplaatjesactie georganiseerd. Voor de spaaractie zijn (onder meer) portretten van verschillende voetbalspelers uit de Eredivisie gebruikt, waaronder die van eiser. Voor de spaaractie heeft Albert Heijn in al haar filialen promotie gemaakt. Er werden (uitvergrote) beelden van voetbalplaatjes (waaronder die van eiser) naast elkaar in de winkels opgehangen, ook op social media werden voetbalplaatjes getoond. Er is geen sprake van inbreuk op het portretrecht van eiser, noch van onrechtmatige daad. Albert Heijn mocht er in redelijkheid van uitgaan dat toestemming tot gebruik van het portret voor de promotie van de voetbalplaatjesspaaractie lag besloten in de bij cao gegeven toestemming tot exploitatie van het portret in de spaaractie zelf.

Nu we nog een kleine maand op de start van het Formule 1 seizoen moeten wachten komt het nieuws over de recente juridische crash van Verstappen als geroepen. Verstappen lag comfortabel op winst toen hij Picnic via de Rechtbank Amsterdam tot een schadevergoeding van € 150.000,- aan gederfde reclame-inkomsten dwong. Het Hof Amsterdam zet hier deze week een streep door [IEF 19239].

Verstappen kan geen beroep doen op zijn portretrecht en dus zal de schadevergoeding aan Picnic en dus aan winnaar Michiel Muller terugbetaald moeten worden.

Verstappen zette in op het leerstuk dat het portretrecht niet is voorbehouden voor kwesties waarin alle gelaatstrekken zichtbaar zijn en zich ook uit kan strekken tot lookalikes. Hij nam dus een lift van Katja Schuurman, het voormalige boegbeeld van de Gouden Gids, wiens kapsel, houding en hoge hakken vijftien jaar geleden al eens werden misbruikt door het concurrerende bedrijf iLocal.

Hof Amsterdam 2 juni 2020, IEF 19239, RB 3422; ECLI:NL:GHAMS:2020:1410 (Picnic tegen Mavic en Verstappen) Mavic behartigt de zakelijke belangen van autocoureur Max Verstappen en heeft een exclusieve licentie om de intellectuele eigendomsrechten en het portretrecht van Verstappen te promoten en te exploiteren. Picnic is een online supermarkt en publiceerde op Facebook een veelbekeken commercial met een Verstappen-lookalike. De rechtbank Amsterdam oordeelde eerder dat er sprake was van inbreuk op het portretrecht van Verstappen en veroordeelde Picnic tot een schadevergoeding [IEF 17658]. Het hof concludeert dat er geen sprake van inbreuk op het portretrecht van Verstappen is. Het is voor de aanschouwer van de film van Picnic duidelijk dat het niet Verstappen zelf betreft maar dat het gaat om een persiflage. Het enkele feit dat een bekende persoon verzilverbare populariteit geniet brengt niet zonder meer met zich mee dat het in een (reclame)filmpje nadoen van die persoon (zonder dat verwarring optreedt) als onrechtmatig moet worden gekwalificeerd.

Ktr. Rechtbank Rotterdam 1 mei 2020, IEF 19199, IT 3132; ECLI:NL:RBROT:2020:4296 (Boudoir fotoshoot) Gedaagde is bruidsfotograaf en beheert, onder andere, de website. Op 4 september 2017 heeft eiseres deelgenomen aan een in opdracht van eiseres door gedaagde uitgevoerde boudoir fotoshoot, op de website van gedaagde omschreven als ‘een romantische fotoshoot met een sexy randje’. Eiseres stelt dat gedaagde meervoudig inbreuk heeft gemaakt op het portretrecht van eiseres door het verveelvoudigen c.q. publiceren en/of openbaar maken. Gedaagde publiceerde namelijk in totaal 9 in opdracht van eiseres vervaardigde foto’s, zonder nadrukkelijke toestemming van eiseres. Daarnaast maakte gedaagde de foto’s openbaar door middel van plaatsing op de website en/of op social media platforms. Ook stelt ze dat gedaagde aansprakelijk is voor de door eiseres gelden en nog te leiden (immateriële) schade als gevolg van de meervoudige inbreuk op het portretrecht.

Rechtbank Amsterdam 24 juli 2019, IEF 19077 (nabestaanden tegen uitgeverij 2) Eisers zijn nabestaanden met een exclusief portretrecht op foto’s van een familielid. Gedaagde is uitgever van een biografie van het (bekende) familielid, met op de omslag een foto. Voor het gebruik van de foto hebben eisers geen toestemming verleend. In het tussenvonnis [IEF18359] werd geoordeeld dat de onrechtmatigheid van het gebruik van een foto van een bekende Nederlander onvoldoende grond is om openbaarmaking van de biografie te verbieden. In het eindvonnis vordert eisers een redelijke vergoeding. De vordering wordt echter in het eindvonnid niet toegewezen, gezien gedaagde haar verplichtingen van een redelijke vergoeding uit het tussenvonnis al heeft voldaan.

Rechtbank Midden-Nederland 9 januari 2020, IE 18929, IT 2997; ECLI:NL:RBMNE:2020:24 (Eiseres tegen Artiest) Verweerder heeft in zijn theater-show een fragment van Opsporing Verzocht laten zien waarin de stem van eiseres te horen was. Eiseres stelt dat verweerder haar portretrecht heeft geschonden, onrechtmatig gebruik heeft gemaakt van haar persoonsgegevens en haar persoonlijke levenssfeer ex artikel 8 EVRM heeft geschonden. Het portretrecht ziet op een afbeelding van (een deel van) het gelaat van een persoon, zodanig dat de geportretteerde kan worden herkend. De stem valt hier niet onder, waardoor het beroep op het portretrecht in de zin van artikel 21 Auteurswet niet slaagt. De stem is wel te kwalificeren als biometrisch persoonsgegeven en is in dit geval ook te herleiden naar de identiteit van eiseres. De huidige verwerking van dit biometrisch persoonsgegeven valt echter onder de vrijheid van de artistieke uitdrukkingsvorm. Hierdoor kan eiseres geen beroep doen op het vergeetrecht in de zin van artikel 17 Algemene verordening gegevensbescherming. Ten slotte slaagt het beroep op een schending van haar persoonlijke levenssfeer ook niet, omdat dit niet opweegt tegen het recht op vrijheid van meningsuiting in de zin van artikel 10 EVRM. Bepalend hiervoor was het feit dat eiseres geen bezwaar had gehad als er een andere stem werd gebruikt bij dezelfde beelden, terwijl eiseres dan nog steeds wordt geconfronteerd met de herinneringen van de overval.

Hof Amsterdam 8 oktober 2019, IEF 18876; ECLI:NL:GHAMS:2019:3614 (Mavic en autocoureur tegen Karakter) De autocoureur heeft als jongste coureur ooit een Grand Prix gewonnen. Zijn zakelijke belangen worden door Mavic behartigd. Mavic heeft een exclusieve licentie om de intellectuele eigendomsrechten en het portretrecht van de autocoureur te promoten en te exploiteren. Karakter is een uitgeverij en heeft een boek, geschreven door X, uitgegeven. Naast de voorkant van het boek, bestaande uit een foto van de autocoureur, bevat het boek nog acht pagina’s met in totaal zeventien foto’s van de autocoureur. Het auteursrecht op deze foto’s ligt bij derden. Karakter heeft deze foto’s die eerder in verschillende media zijn gepubliceerd, van ANP gekocht. Noch de autocoureur noch Mavic hebben Karakter toestemming gegeven om de foto’s te publiceren.