Portretrecht  

RvS 28 maart 2025, IEF 22665, IT&R 4839; ECLI:NL:RVS:2025:1325 (Verzoeker tegen staatsraden). Wraking. Procesrecht. Op 28 februari 2025 heeft [verzoeker] voor de derde keer een wrakingsverzoek ingediend tegen staatsraden den Ouden, den Heyer en Drop, als leden van de meervoudige kamer belast met de behandeling van zijn beroepszaak. Hij stelt dat de staatsraden partijdig zijn en dat hij onvoldoende gelegenheid heeft gehad zijn standpunten te bespreken. Zo was er maar één uur voor de zitting uitgetrokken, te kort voor de complexiteit van zijn zaak. Hij heeft zijn beroepsgronden onvoldoende kunnen bespreken, niet kunnen reageren op onjuiste beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Haarlem, en de voorzitter stelde suggestieve vragen zonder het college kritisch te bevragen. Ook verwijt hij de voorzitter vooringenomenheid vanwege het weigeren van getuigen, terwijl hij in zijn slotwoord argumenten wilde aandragen die daartoe aanleiding konden geven.

Hof Amsterdam 24 september 2024, IEF 22480 (Picnic tegen voormalig werknemer). Dit arrest gaat over een geschil tussen Picnic en een voormalig werknemer (hierna: de werknemer), over het gebruik van het portret van deze werknemer om nieuwe medewerkers te werven. In eerste aanleg werd Picnic veroordeeld om een schadevergoeding van EUR 10.000,- te betalen aan haar werknemer vanwege schending van haar portretrecht en werd een verbod opgelegd [zie IEF 21119]. In hoger beroep zijn deze oordelen vernietigd: Picnic is geen schadevergoeding verschuldigd en het verbod tegen Picnic wordt opgeheven. De rest van het vonnis wordt bekrachtigd.

Vzr. Rb. 19 december 2024, IEF 22475, IT 4747; ECLI:NL:RBROT:2024:13041 (Eiser tegen gedaagde). Tussen eiser en gedaagde heeft er een voorval plaatsgevonden, dat door gedaagde is gefilmd. Deze videobeelden heeft gedaagde samen met een artikel gepubliceerd op haar website. De website ControleAltDelete.nl plaatste het artikel en de videobeelden ook op diverse sociale media-accounts. Eiser maakt bezwaar tegen deze publicaties en vordert in dit kort geding dat gedaagde het artikel en de videobeelden van haar website moet verwijderen en Controle Alt Delete zou verzoeken hetzelfde te doen. Aan de vorderingen legt eiser naast de schending van de persoonlijke levenssfeer, ook schending van het portretrecht ten grondslag.

Rb. Limburg 18 december 2024, IEF 22472; ECLI:NL:RBLIM:2024:1010 (Eisers tegen Textielhandel La Fin B.V.).  De rechtbank heeft geoordeeld dat Textielhandel La Fin B.V. onrechtmatig handelt door foto’s van eisers in fysieke winkels te gebruiken. Hiermee schendt La Fin de portretrechten van eisers. Hoewel La Fin stelt dat er toestemming is gegeven, toont zij dit niet overtuigend aan. De verklaringen van betrokkenen maken niet duidelijk dat eisers hebben ingestemd met het gebruik van hun portretten voor commerciële doeleinden. De rechtbank stelt vast dat La Fin niet heeft kunnen bewijzen dat er afspraken waren die dit gebruik toestaan. La Fin moet de foto’s binnen drie dagen na betekening van het vonnis verwijderen en verwijderd houden, op straffe van een dwangsom van €500 per dag, met een maximum van €250.000. Daarnaast moet La Fin een schadevergoeding van €13.977,96 betalen, vermeerderd met wettelijke rente vanaf 8 maart 2022, en €914,78 aan buitengerechtelijke incassokosten. Ook wordt La Fin veroordeeld tot betaling van €3.452,17 aan proceskosten.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 1 oktober 2024, IEF 22279 (Van Assendelft Fotografie tegen EWTN LL) Van Assendelft Fotografie heeft een portretfoto gemaakt die is gepubliceerd naast een interview in het Nederlands Dagblad. Van Assendelft Fotografie heeft voor dit eenmalige gebruik het Nederlands Dagblad hiervoor toestemming gegeven, is voor het gebruik van de foto betaald en is vermeld als de maker van de foto. EWTN LL heeft dezelfde portretfoto wekelijks gebruikt bij de aankondiging van haar podcast, zonder toestemming of vermelding van de maker van de foto. Daarnaast heeft EWTN LL dezelfde foto gebruikt bij publicatie van de wekelijkse podcast op YouTube, Apple Podcasts en Spotify. De portretfoto is door een derde partij aan EWTN LL gestuurd, nadat deze door EWTN LL was verzocht om een foto aan te leveren. De foto werd verstrekt zonder vermelding van de maker.

Rb. Oost-Brabant 20 maart 2024, IEF 21985; ECLI:NL:RBOBR:2024:1126 (Eiseres tegen gedaagde). Partijen hebben een relatie gehad en dreven samen een vennootschap onder firma die zich bezighield met acupunctuur en Chinese geneeswijzen. Na verbreking van de relatie heeft eiseres de vennootschap opgezegd. In de onderhavige zaak wordt de afwikkeling van de vennootschap en verdeling van de woning behandeld. Daarnaast is er een geschil ontstaan over het gebruik van een foto van eiseres in een advertentie die gedaagde liet plaatsen. Eiseres beroept zich op haar portretrecht en stelt door de plaatsing van de advertentie schade te hebben geleden. Zij wil een verbod voor de toekomst. Het gaat om twee weekbladen die zijn verschenen (na haar vertrek) met gebruik van haar foto. Daarmee heeft gedaagde het beeld laten ontstaan dat eiseres nog steeds met hem in een praktijk samenwerkt. Dit is volgens eiseres des te kwalijker aangezien gedaagde zich in 2022 schuldig heeft gemaakt aan ongewenste intimiteiten met een cliënte, waarvoor hij ook is veroordeeld. De rechtbank overweegt op grond van het Discodanser arrest dat hier sprake is van gebruik van een portret zonder toestemming in een reclame-uiting. De geportretteerde heeft in zo’n geval in beginsel steeds een redelijk belang om zich te verzetten tegen gebruik van zijn portret ter ondersteuning van een commerciële reclame uiting. Gedaagde heeft dit niet gemotiveerd kunnen weerleggen en moet een schadevergoeding van € 1.000 betalen. 

Hof Amsterdam 26 maart 2024, IT 4527, IEF 21972, RB 3830; 200.316.164/01 (Jort Kelder tegen Google). Zie primair ook het eerste vonnis in deze zaak: [IEF 20723]. De afgelopen jaren zijn verschillende advertenties verschenen op Google met daarin een afbeelding van Jort Kelder. Het gaat primair om advertenties waarin consumenten verleid worden tot het investeren in bitcoins en andere cryptovaluta. Wanneer consumenten op deze advertenties klikten, kwamen ze vervolgens terecht op “scam-websites”. Kelder voert aan dat Google te weinig heeft gedaan om de nepadvertenties met gebruik van zijn portret en naam te verwijderen. De rechtbank oordeelde dat dit niet het geval was en benadrukte, net zoals in het geval van Twitter [IEF 20722], dat de partij achter de advertenties dient te worden aangesproken. Het hof gaat niet mee in dit oordeel van de rechtbank.

Rb. Rotterdam 6 maart 2024, IEF 21941, IT 4492; ECLI:NL:RBROT:2024:1770 (de President tegen gedaagden). De president van Suriname (eiser) is afgebeeld op de voorkant en pagina 11 (onder het kopje “de hoofdrolspelers”) van een boek over corruptie in regeringskringen en door bekende personen. Het boek is geschreven door gedaagde en gepubliceerd door de vrouw van gedaagde (hierna samen: gedaagden). De geschetste context in het boek zou ten onrechte de suggestie wekken dat de president corrupt zou zijn, aldus de president. De president vordert onder meer een publicatieverbod. De voorzieningenrechter acht de president ontvankelijk wegens zijn spoedeisend belang bij de publicatie van de nieuwe druk. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is het onderwerp van betreffend boek van algemeen belang. Gezien het bestaan van dit belang bestaat er ook een hoog niveau van journalistieke vrijheid. De president moet onder omstandigheden gedogen dat zijn portret wordt gebruikt voor dergelijke onderwerpen. Het gebruik van zijn portret kan zodoende niet aangemerkt worden als onnodig diffamerend en daarmee buitensporig. Van ongerechtvaardigde inbreuk op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de president is dus geen sprake; de vordering wordt afgewezen.

EUIPO Vierde Kamer van Beroep 30 oktober 2023, IEF 21789;R 1266/2023-4 (Portret Roos Abels, Roos Abels Holding B.V.), EUIPO Vierde Kamer van Beroep 30 oktober 2023, IEF 21789;R 1255/2023-4 (Portret Marlijn Hoek, M & R Holding B.V.). Beroep betreffende de aanvraag voor Uniemerken nr. 17 393 125 en nr. 17 355 066. In deze twee zaken hebben aanvraagsters verzocht om inschrijving van portretfoto's als Uniemerk voor de volgende diensten: Klasse 35 - Diensten van mannequins en fotomodellen voor publiciteit of verkooppromotie; Klasse 41 - Diensten van modellen en mannequins voor ontspannende of recreatieve doeleinden. Dit verzoek werd geweigerd op grond van artikel 7, lid 1, sub b) van de Verordening inzake het Uniemerk (‘UMV’) omdat het elk onderscheidend vermogen miste met betrekking tot de diensten waarvoor bescherming werd gevraagd. Vervolgens nam de onderzoeker een beslissing (‘de bestreden beslissing’) om het aangevraagde merk volledig te weigeren krachtens artikel 7, lid 1, sub b) UMV.  Aanvraagsters hebben beroep ingesteld tegen de bestreden beslissing en verzocht om deze volledig te vernietigen. De inschrijving van een portretfoto als merk wordt vaker geweigerd, maar al drie keer eerder heeft het EUIPO in beroep dergelijke afwijzingen vernietigd [zie IEF 17285, IEF 19979 en IEF 19980].

Vzr. rechtbank Amsterdam 11 september 2023, IT 4384; IEF 21683; ECLI:NL:RBAMS:2023:5719 (Hammy Media tegen Stichting Offlimits). Hammy Media exploiteert een pornowebsite. Stichting Offlimits (voorheen: Stichting Expertisebureau Online Kindermisbruik) zet zich in tegen online grensoverschrijdend gedrag en misbruik. Offlimits heeft een brief met een vonnis uit 2022 toegezonden aan Hammy Media. Uit dit vonnis blijkt dat het de exploitant van een pornowebsite niet is toegestaan om beeldmateriaal te publiceren dat heimelijk is gefilmd en waarop personen in de privésfeer die seksuele handelingen verrichten te zien zijn. In deze brief stond ook dat Hammy Media mogelijk beeldmateriaal publiceert dat in strijd is met dit vonnis.