Portretrecht  

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 1 oktober 2024, IEF 22279 (Van Assendelft Fotografie tegen EWTN LL) Van Assendelft Fotografie heeft een portretfoto gemaakt die is gepubliceerd naast een interview in het Nederlands Dagblad. Van Assendelft Fotografie heeft voor dit eenmalige gebruik het Nederlands Dagblad hiervoor toestemming gegeven, is voor het gebruik van de foto betaald en is vermeld als de maker van de foto. EWTN LL heeft dezelfde portretfoto wekelijks gebruikt bij de aankondiging van haar podcast, zonder toestemming of vermelding van de maker van de foto. Daarnaast heeft EWTN LL dezelfde foto gebruikt bij publicatie van de wekelijkse podcast op YouTube, Apple Podcasts en Spotify. De portretfoto is door een derde partij aan EWTN LL gestuurd, nadat deze door EWTN LL was verzocht om een foto aan te leveren. De foto werd verstrekt zonder vermelding van de maker.

Rb. Oost-Brabant 20 maart 2024, IEF 21985; ECLI:NL:RBOBR:2024:1126 (Eiseres tegen gedaagde). Partijen hebben een relatie gehad en dreven samen een vennootschap onder firma die zich bezighield met acupunctuur en Chinese geneeswijzen. Na verbreking van de relatie heeft eiseres de vennootschap opgezegd. In de onderhavige zaak wordt de afwikkeling van de vennootschap en verdeling van de woning behandeld. Daarnaast is er een geschil ontstaan over het gebruik van een foto van eiseres in een advertentie die gedaagde liet plaatsen. Eiseres beroept zich op haar portretrecht en stelt door de plaatsing van de advertentie schade te hebben geleden. Zij wil een verbod voor de toekomst. Het gaat om twee weekbladen die zijn verschenen (na haar vertrek) met gebruik van haar foto. Daarmee heeft gedaagde het beeld laten ontstaan dat eiseres nog steeds met hem in een praktijk samenwerkt. Dit is volgens eiseres des te kwalijker aangezien gedaagde zich in 2022 schuldig heeft gemaakt aan ongewenste intimiteiten met een cliënte, waarvoor hij ook is veroordeeld. De rechtbank overweegt op grond van het Discodanser arrest dat hier sprake is van gebruik van een portret zonder toestemming in een reclame-uiting. De geportretteerde heeft in zo’n geval in beginsel steeds een redelijk belang om zich te verzetten tegen gebruik van zijn portret ter ondersteuning van een commerciële reclame uiting. Gedaagde heeft dit niet gemotiveerd kunnen weerleggen en moet een schadevergoeding van € 1.000 betalen. 

Hof Amsterdam 26 maart 2024, IT 4527, IEF 21972, RB 3830; 200.316.164/01 (Jort Kelder tegen Google). Zie primair ook het eerste vonnis in deze zaak: [IEF 20723]. De afgelopen jaren zijn verschillende advertenties verschenen op Google met daarin een afbeelding van Jort Kelder. Het gaat primair om advertenties waarin consumenten verleid worden tot het investeren in bitcoins en andere cryptovaluta. Wanneer consumenten op deze advertenties klikten, kwamen ze vervolgens terecht op “scam-websites”. Kelder voert aan dat Google te weinig heeft gedaan om de nepadvertenties met gebruik van zijn portret en naam te verwijderen. De rechtbank oordeelde dat dit niet het geval was en benadrukte, net zoals in het geval van Twitter [IEF 20722], dat de partij achter de advertenties dient te worden aangesproken. Het hof gaat niet mee in dit oordeel van de rechtbank.

Rb. Rotterdam 6 maart 2024, IEF 21941, IT 4492; ECLI:NL:RBROT:2024:1770 (de President tegen gedaagden). De president van Suriname (eiser) is afgebeeld op de voorkant en pagina 11 (onder het kopje “de hoofdrolspelers”) van een boek over corruptie in regeringskringen en door bekende personen. Het boek is geschreven door gedaagde en gepubliceerd door de vrouw van gedaagde (hierna samen: gedaagden). De geschetste context in het boek zou ten onrechte de suggestie wekken dat de president corrupt zou zijn, aldus de president. De president vordert onder meer een publicatieverbod. De voorzieningenrechter acht de president ontvankelijk wegens zijn spoedeisend belang bij de publicatie van de nieuwe druk. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is het onderwerp van betreffend boek van algemeen belang. Gezien het bestaan van dit belang bestaat er ook een hoog niveau van journalistieke vrijheid. De president moet onder omstandigheden gedogen dat zijn portret wordt gebruikt voor dergelijke onderwerpen. Het gebruik van zijn portret kan zodoende niet aangemerkt worden als onnodig diffamerend en daarmee buitensporig. Van ongerechtvaardigde inbreuk op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de president is dus geen sprake; de vordering wordt afgewezen.

EUIPO Vierde Kamer van Beroep 30 oktober 2023, IEF 21789;R 1266/2023-4 (Portret Roos Abels, Roos Abels Holding B.V.), EUIPO Vierde Kamer van Beroep 30 oktober 2023, IEF 21789;R 1255/2023-4 (Portret Marlijn Hoek, M & R Holding B.V.). Beroep betreffende de aanvraag voor Uniemerken nr. 17 393 125 en nr. 17 355 066. In deze twee zaken hebben aanvraagsters verzocht om inschrijving van portretfoto's als Uniemerk voor de volgende diensten: Klasse 35 - Diensten van mannequins en fotomodellen voor publiciteit of verkooppromotie; Klasse 41 - Diensten van modellen en mannequins voor ontspannende of recreatieve doeleinden. Dit verzoek werd geweigerd op grond van artikel 7, lid 1, sub b) van de Verordening inzake het Uniemerk (‘UMV’) omdat het elk onderscheidend vermogen miste met betrekking tot de diensten waarvoor bescherming werd gevraagd. Vervolgens nam de onderzoeker een beslissing (‘de bestreden beslissing’) om het aangevraagde merk volledig te weigeren krachtens artikel 7, lid 1, sub b) UMV.  Aanvraagsters hebben beroep ingesteld tegen de bestreden beslissing en verzocht om deze volledig te vernietigen. De inschrijving van een portretfoto als merk wordt vaker geweigerd, maar al drie keer eerder heeft het EUIPO in beroep dergelijke afwijzingen vernietigd [zie IEF 17285, IEF 19979 en IEF 19980].

Vzr. rechtbank Amsterdam 11 september 2023, IT 4384; IEF 21683; ECLI:NL:RBAMS:2023:5719 (Hammy Media tegen Stichting Offlimits). Hammy Media exploiteert een pornowebsite. Stichting Offlimits (voorheen: Stichting Expertisebureau Online Kindermisbruik) zet zich in tegen online grensoverschrijdend gedrag en misbruik. Offlimits heeft een brief met een vonnis uit 2022 toegezonden aan Hammy Media. Uit dit vonnis blijkt dat het de exploitant van een pornowebsite niet is toegestaan om beeldmateriaal te publiceren dat heimelijk is gefilmd en waarop personen in de privésfeer die seksuele handelingen verrichten te zien zijn. In deze brief stond ook dat Hammy Media mogelijk beeldmateriaal publiceert dat in strijd is met dit vonnis.

Rechtbank Amsterdam 2 augustus 2023, IEF 21621; ECLI:NL:RBAMS:2023:5038 (Eiser/Bissell) Bissell produceert huishoudelijke apparatuur. Eiser is model en door een reclamebureau ontdekt en speelt in een reclamefilm voor Bissell. Eiser heeft voor deze reclamefilm, die tot eind 2019 zou spelen, een vergoeding gekregen. In 2020 is de reclamefilm nog altijd op sociale media toegankelijk. Bissell en eiser komen een vergoeding voor dit gebruik overeen. Bork was tijdelijk een distributeur van Bissell in Rusland. Deze distributeur heeft de reclamefilm pas na een tijdje offline gehaald. Voordat Bork de reclamefilm offline haalt hebben Bissell en eiser een eindovereenkomst gesloten waarin zij elkaar finale kwijting verlenen. Bissell weigert eiser voor het gebruik van zijn portretrecht door Bork te vergoeden. Eiser vordert betaling van Bissell voor gebruik van zijn portretrecht.

Rechtbank Overijssel 25 april 2023, IEF 21614, IT 4347; ECLI:NL:RBOVE:2023:3033 (Eisers/Only-M) Eisers, die zijn aangesloten bij het modellenbureau van eiseres 1, hebben voor het maken van foto’s een boekingsovereenkomst gesloten met Only-M. Only-M heeft deze foto’s aan wederverkopers verstrekt en gebruik heeft gemaakt van de foto’s na het verlopen van de buy-out periode. Eisers stellen dat dit in strijd is met de boekingsovereenkomst, de Algemene Verordening Gegevensbescherming en het portretrecht van de modellen. Zij vorderen staking van het gebruik van de foto’s en een vergoeding van gederfde winst.  

Rechtbank Limburg 5 juli 2023, ECLI:NL:RBLIM:2023:4201, IEF 21579 (Eiser/Gedaagde) Eiser en eiseres (samen: eisers) zijn getrouwd. Eiseres werkt als fotomodel, maar alleen met eiser. Gedaagde verkoopt kleding. Eisers en gedaagde hebben samen een TFP-shoot gedaan, waarbij eisers geposeerd hebben in trouwpakken die gedaagde leverde. Een TFP-shoot is voor alle partijen bedoeld als een gratis toevoeging aan hun portfolio’s. Gedaagde heeft deze foto’s zowel off- als online gepubliceerd, ter promotie van zijn producten. Eisers stellen dat hiermee inbreuk is gemaakt op hun portretrecht en sommeren staking. Gedaagde stelt dat tijdens de TFP-shoot is afgesproken dat de foto’s in vrijelijk gebruik aan gedaagde zijn gegeven. Eisers vorderen staking van het gebruik van de foto’s.

Mede door de opkomst van grote internationale contentplatforms neemt de vraag naar het werk van fotografen, beeldend kunstenaars, illustratoren en ontwerpers toe. Toch neemt hun verdienvermogen af. Dit blijkt uit onderzoek van de Federatie Beeldrechten naar de waarde van de beeldsector binnen de culturele en creatieve sector in Nederland. Een beeld kan viral gaan, maar de maker krijgt hier vaak niet een redelijke beloning voor. Een belangrijk thema voor beeldmakers is dan ook het vooralsnog ontbreken van eerlijke vergoedingen voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermd beeld door contentplatforms en social media. Ondanks de verslechterde financiële positie van beeldmakers, levert de beeldsector een toegevoegde waarde van 3,4 miljard voor de Nederlandse economie. Het is daarmee verantwoordelijk voor ruim achttien procent van de waarde die de gehele culturele en creatieve sector realiseert. De beeldsector biedt ook aan veel mensen werk. De sector vertegenwoordigt met 112 duizend werkzame personen dertig procent van de werkgelegenheid in de culturele en creatieve sector. Dit is 1,2 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland.