Vrz. Rb. Amsterdam 22 mei 2025, IEF 22715; ECLI:NL:RBAMS:2025:3309 (Mondex tegen NRC). Dit kort geding draait om de spoedeisendheid van Mondex bij haar vorderingen tegen NRC in verband met de podcastserie "Hier hing een schilderij", over de restitutie van het schilderij "Bild mit Häusern". NRC stelt dat dit belang ontbreekt en verzocht primair om niet-ontvankelijkverklaring, subsidiair om een aparte zitting over de spoedeisendheid. De voorzieningenrechter heeft dit laatste toegewezen. Mondex is opgericht door eiser 2 en richt zich op teruggave van tijdens de Tweede Wereldoorlog onder dwang afgestane kunst. In 2013 ondersteunt Mondex erfgenamen in hun claim dat Bild mit Häusern onder druk van nazi’s is verkocht. NRC publiceerde eind 2023 een achtdelige podcast over deze kwestie. In juni 2024 lieten Mondex en eiser 2 weten bezwaren te hebben over de podcast, omdat sprake zou zijn van feitelijke onjuistheden en beschadigende kwalificaties. In oktober 2024 stuurden zij een sommatiebrief waarin is verzocht de podcast offline te halen, maar NRC blijft bij haar standpunt dat zij binnen de grenzen van journalistieke en redactionele vrijheid is gebleven. In dit kort geding vorderen Mondex en eiser 2 vorderen het offline halen van de podcast, rectificatie en inzage in wie de podcast aanbiedt.

Artikel van Mr. Online. Maakt “de weergave van tekst die gedeeltelijk overeenstemt met de inhoud van webpagina’s van persbureaus in de antwoorden van een op [een groot taalmodel (large language model, LLM)] gebaseerde chatbot” inbreuk op het auteursrecht? Die vraag heeft de rechtbank in Budapest op 10 maart 2025 gesteld aan het Hof van Justitie van de EU.

In een online publicatie (balatonkornyeke.hu) was een artikel verschenen dat berichtte dat Kozsó, een bekende Hongaarse zanger, nog steeds zijn droom koestert om in de buurt van het Balaton, het grootste meer van Hongarije, dolfijnen te houden in een aquarium. Op de vraag „Kunt een samenvatting maken in het Hongaars van het online artikel over de plannen van Kozsó voor het plaatsen van dolfijnen in het meer, dat is verschenen op balatonkornyeke.hu?” gaf de chatbot Gemini (Bard) van Google een uitvoerig antwoord, inclusief een samenvatting waarin de in verzoeksters persproducten vermelde informatie herkenbaar was verwerkt. De Hongaarse rechtbank vraagt of dat een openbaarmaking (“mededeling aan het publiek”) is.

De Digital Services Act (DSA) is op veel plaatsen inmiddels van kracht, maar roept in de praktijk nog steeds vragen op. Hoe zit het ook alweer met de verplichtingen van online platforms? Wat mogen gebruikers verwachten? En wat moeten organisaties nu écht weten?

Tijdens een online sessie van één uur op dinsdag 3 juni 2025 praten Dorien Verhulst en Fatiya Munkaila (beiden Brinkhof) u bij over de belangrijkste verplichtingen en rechten onder de DSA. De bijeenkomst is gericht op Nederlandse eindgebruikers, bedrijven en organisaties die met de DSA te maken hebben of krijgen.

Onderwerpen die aan bod komen:

• Hoe werkt contentmoderatie onder de DSA?
• Welke transparantie is vereist bij algoritmes en online reclame?
• Wat houdt het recht op datatoegang voor onderzoekers in?
• Hoe werkt buitengerechtelijke geschillenbeslechting in de praktijk?

Rb. Amsterdam 7 mei 2025, IEF 22704; ECLI:NL:RBAMS:2025:2871 (Eiser tegen SBM). In het tussenvonnis van 25 september 2024 heeft de rechtbank geoordeeld dat SDM onrechtmatig heeft gehandeld jegens eiser door uitlatingen in een NRC-interview, een Valor-artikel en de Antwoorden VEB. Andere uitlatingen en de aangifte tegen eiser zijn niet als onrechtmatig aangemerkt. De rechtbank heeft afgezien van verwijzing naar de schadestaat en besloten de schade in deze procedure te begroten. Het verzoek van SBM tot het toestaan van tussentijds hoger beroep is afgewezen. Eiser verzet zich tegen het oordeel dat de aangifte niet onrechtmatig is. Na die aangifte is hij in Kroatië gearresteerd en mocht hij een jaar lang het land niet verlaten. Deze schade kan volgens eiser niet los worden beoordeeld van de schade uit de onrechtmatige publicaties. Hij verzoekt daarom alsnog om verwijzing naar de schadestaat, zodat hij eerst hoger beroep kan instellen om duidelijkheid te krijgen over het punt van aangifte.

Rb. Den Haag 13 mei 2025, IEF 22713; ECLI:NL:RBDHA:2025:8938 (Hytrans c.s. tegen Buitink). Hytrans c.s. produceert en verkoopt watertransportsystemen die bestaan uit een HydroSub en hieraan gekoppelde slangen. Buitink produceert diverse producten gemaakt van zeildoek. Samen hebben de bedrijven gewerkt aan de ontwikkeling van een modulaire, lichtgewicht lagedruk overstromingsslang (hierna: de FloodHose). Kenmerkend zijn de trekbankjes aan de slang. Het idee om deze trekbandjes toe te voegen kwam van [naam 2], directeur van Buitink. Hytrans c.s. heeft voor de FloodHose in 2013 een aanvrage ingediend. Hierbij wordt [naam 1], directeur van Hytrans c.s., als uitvinder genoemd. Inmiddels beschikt Hytrans c.s. over een Europees octrooi (hierna EP 869). Het geschil dat tot dit kort geding heeft geleid, is ontstaan doordat Buitink Hytrans-producten heeft aangeboden en/of geleverd aan derden. Hytrans acht dit in strijd met de gemaakte exclusiviteitsafspraken. Buitink verweert en stelt dat zij de afspraken mocht ontbinden. Daarnaast meent Buitink dat Hytrans c.s. het octrooi niet tegen haar kan handhaven, omdat [naam 2] de uitvinder is. 

Hof Arnhem-Leeuwarden 13 mei 2025, IEF22708; ECLI:NL:GHARL:2025:3047 (appellant tegen AVROTROS). In 2021 besteedde AVROTROS in het televisieprogramma Opgelicht?! aandacht aan de talrijke tuchtrechtelijke veroordelingen van appellant, een voormalig advocaat. Appellant stelde dat hij in de uitzending ten onrechte als oplichter werd neergezet en startte daarop een kort geding tegen AVROTROS, waarin hij rectificatie van verschillende uitlatingen vorderde. Bij vonnis van 17 juni 2021 wees de voorzieningenrechter deze vordering af, oordelend dat in dit geval het recht van AVROTROS op vrijheid van meningsuiting zwaarder woog dan het recht van appellant op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer [zie IEF 20031]. Appellant stelde vervolgens een bodemprocedure in bij de rechtbank. In die procedure beperkte hij zijn bezwaren tot specifieke uitlatingen met betrekking tot een vermeend vervalst document afkomstig van een inmiddels overleden persoon. Hij betoogde dat deze uitlatingen zijn eer en goede naam schaadden. De rechtbank wees zijn vordering opnieuw af [zie IEF 21565], waarna appellant hoger beroep instelde. In hoger beroep vermeerdert appellant zijn eis. Hij vordert niet alleen rectificatie van de suggestie dat hij de verklaring en handtekening van de overleden [naam1] zou hebben vervalst, maar verzet zich tevens tegen het gebruik van zijn portretfoto aan het begin van de uitzending. In dat kader doet hij een beroep op de artikelen 19 en 20 van de Auteurswet.

Rb. Zeeland-West-Brabant 14 mei 2025, IEF 22706 (Videma tegen gedaagden). Gedaagden exploiteren gezamenlijk een eetcafé. Videma is een collectieve beheersorganisatie die namens rechthebbenden op programma’s van de Nederlandse publieke en commerciële omroepen optreedt en auteursrechtelijke toestemming verleent voor zakelijke doorgifte en groepsvertoning. Op 16 juni 2024 is in het eetcafé een EK-voetbalwedstrijd vertoond. Deze vertoning is vastgelegd in een rapport met foto’s. Na constatering heeft Videma gedaagden een licentie aangeboden, maar daarop is niet gereageerd. Volgens Videma vormt de vertoning van de wedstrijd een inbreuk op het auteursrecht van de rechthebbenden. Zij vordert onder meer een verklaring voor recht, een bevel tot staking en het gestaakt houden van verdere inbreuken, verstrekking van informatie ten behoeve van het berekenen van een licentievergoeding en een schadevergoeding. Gedaagden betwisten de vorderingen en stellen dat het café ten tijde van de uitzending nog gesloten was, er geen klanten aanwezig waren en dat de televisie enkel aanstond tijdens het schoonmaken. De deur zou slechts open hebben gestaan om te luchten en bij binnenkomst van klanten zou de televisie zijn uitgezet.

Het Unified Patent Court (hierna: UPC) is een gespecialiseerd gerecht voor octrooigeschillen en is momenteel gemeenschappelijk voor achttien EU-lidstaten waarin het Agreement on a Unified Patent Court (hierna: UPCA) van kracht is. Het UPC heeft exclusieve rechtsmacht over geschillen met betrekking tot Europese en Unitary patents. Op grond van artikel 35(1) UPCA is het Patent Mediation and Arbitration Centre (hierna: het PMAC) opgericht als integraal onderdeel van het UPC, met als doel ondersteuning te bieden bij de minnelijke beslechting van geschillen over Europese en Unitary patents. Doel van deze openbare consultatie is om feedback te verzamelen over het ontwerp van het regelgevend kader dat van toepassing is op de procedures bij het PMAC, zodat dit afgestemd is op de behoeften van de gebruikers.

Vzr. Rb. Amsterdam 8 mei 2025, IEF 22710, IT 4867; C/13/766407 (NScale tegen Eliovp en Wolker). Kort geding. NScale is een grootschalig datacenter. Eliovp is gespecialiseerd in verkoop en optimalisatie van hardware. Wolker optimaliseert en ontwikkelt softwaremodellen, die onder andere worden gebruikt voor de hardware optimalisaties die Eliovp aanbiedt. Tussen NScale enerzijds en Eliovp en Wolker anderzijds bestaan opdrachtovereenkomsten. Dit geschil draait om door Eliovp en Wolker ontwikkelde software Paiton. NScale stelt dat auteursrechten op Paiton software haar toekomen op grond van de opdrachtovereenkomsten. Eliovp en Wolker betwisten dit. Eliovp introduceert de Paiton software, waarop NScale de inbreukvordering instelt. De voorzieningenrechter oordeelt dat het niet aannemelijk is dat de Paiton software onderdeel was van de opdrachten. Daarom rusten de auteursrechten van Paiton software niet bij NScale en wordt de inbreukvordering afgewezen. De reconventionele vorderingen, waaronder het wapperverbod, een rectificatie en een geldvordering, worden eveneens afgewezen.

In aanloop naar het IE-Zomerforum onder leiding van Dirk Visser op donderdag 5 juni 2025, waar we onder meer stilstaan bij AI, auteursrecht en stijlnabootsing, plaatsen we gedurende de komende weken telkens enkele stellingen. Zo kunt u zich voorbereiden en alvast nadenken over uw eigen visie op de onderwerpen. Op die manier hopen we op een levendige, goed geïnformeerde discussie tijdens het evenement zelf. Wie weet komen we samen tot verrassende nieuwe inzichten.

We trappen af met de volgende drie stellingen:

A. Als een AI-systeem output genereert die in vergaande mate een persoonlijke stijl navolgt, dan is er eerder sprake van een auteursrechtinbreuk dan in ‘normale’ gevallen van stijlnavolging, met name als niet kan worden aangetoond dat het AI-model niet is getraind op het werk van de betreffende maker.

B. Opzettelijke en verwarrende nabootsing van de persoonlijke stijl van een maker met behulp van AI is onrechtmatig, met name als niet kan worden aangetoond dat het AI-model niet is getraind op het werk van de betreffende maker.
C. Stijlnavolging staat vrij en moet in alle gevallen gelijk worden beoordeeld, ongeacht de gebruikte technologie.

Wat vindt u? Zijn deze stellingen juridisch houdbaar, maatschappelijk wenselijk, of juist onpraktisch uitvoerbaar?

Nog niet aangemeld voor het IE-Zomerforum? Bekijk het programma en meld u aan via deze link.