Auteursrecht  

IEF 1263

Niet adequaat

Nog een Knipselkrantenpersbericht : Speciale bibliotheken moeten anders omgaan met 'knipselkrantenproblematiek.' Speciale bibliotheken hebben niet adequaat gereageerd op de ontwikkelingen rondom knipselkranten en digitale nieuwsattendering. Zo zijn de kosten van het auteursrecht vaak niet gebudgetteerd en is er nauwelijks pro-actief opgetreden binnen de eigen organisatie om te voorkomen dat aanbieders andere afdelingen benaderen met producten op het gebied van nieuwsattendering.

Dat zijn enkele van de belangrijkste conclusies van de Special Interest Group Digitale Nieuwsvoorziening van de NVB. De commissie verwacht dat er de komende jaren meer toegevoegde waarde gecreëerd zal worden in het produceren en distribueren van zelf gemaakte nieuwsbrieven en media-analyses. Ook de rol van uitgevers is onder loep genomen. Het is de commissie opgevallen dat uitgevers het lastig vinden om een rol spelen in de I-market en dat de huidige businessmodellen voor knipselkranten en digitale nieuwsattendering tekort schieten.

De Special Interest Group Digitale Nieuwsvoorziening van de NVB (Nederlandse Vereniging voor Beroepsbeoefenaren in de bibliotheek-, informatie- en kennissector) werd begin 2004 opgericht met als doel het in kaart brengen van de problematieken rondom knipselkranten, nieuwsattendering en de juridische aspecten daarvan. Bij speciale bibliotheken ontstond een grote behoefte aan een meer actieve rol van de NVB met betrekking tot auteursrecht, reprorecht en databankrecht en een beter inzicht in het aanbod van leveranciers. Steeds meer bibliotheken en documentatieafdelingen zijn de afgelopen periode gaan nadenken over de toekomst van de knipselkrant en nieuwsattendering. Het toenemende gebruik én aanbod van digitale diensten en producten heeft tot gevolg gehad dat een digitale knipselkrant voor velen een serieuze optie is geworden.

Toch ontstonden er bij veel informatiespecialisten vragen over mogelijkheden voor knipselkranten, wat de beste oplossingen zijn is voor de eigen situatie en wat nu precies de juridische aspecten zijn waar men rekening mee moet houden.  Sinds september 2004 heeft de zeskoppige commissie de markt en de problematieken geanalyseerd.

Bij de samenstelling van de SIG Digitale Nieuwsvoorziening is gekozen voor een brede samenstelling uit het werkveld van de bibliotheek- en informatiesector. Jurgen Egges (ING Nederland), Jan Jaap Zijl (De Brauw Blackstone Westbroek) en Rob Jacobs (ANP) hebben de juridische aspecten in kaart gebracht. Peter van der Maas (NIOD) heeft zich bezig gehouden met de archivering van knipselarchieven door bibliotheken en documentatiecentra. Johan Stoffels (NIVRA) en Kees Westerkamp (Reekx) hebben het aanbod van commerciële organisaties onderzocht. 

De resultaten van het werk van de commissie zijn tijdens het Jaarcongres van de NVB op 24 november in Ede gepresenteerd. Zo is er een speciale website gebouwd die informatie geeft over knipselkranten en de daaraan verbonden juridische aspecten. Op www.magmijnknipselkrant.nl vindt men een overzicht van de meest voorkomende vragen en antwoorden over auteursrecht, reprorecht en databankrecht in relatie tot knipselkranten en digitale nieuwsattendering. De website kent ook een zogenaamde Routekaart waar informatiespecialisten aan de hand van vier vragen een lijstje van mogelijk interessante leveranciers krijgen voorgeschoteld.

Tot slot hebben de commissieleden uit alle informatie en bijeenkomsten de belangrijkste zeven conclusies gedestilleerd die betrekking hebben op het thema waarin zij zich een jaar verdiept hebben, namelijk: 
1. De knipselmarkt is nog volop in beweging en daarom niet volwassen. Met name de punten tarifering en de afhandeling van de vergoedingen zijn belangrijke aandachtspunten.
2. De speciale bibliotheken in Nederland hebben niet adequaat genoeg gereageerd op de ontwikkelingen in de markt.
3. Voor veel bibliotheken is het financiële aspect van auteursrecht niet gebudgetteerd en/of een sluitpost op de begroting.
4. De aanbodszijde van de markt is niet transparant maar groeit wel.
5. Er is een tegenstelling tussen het aanbod van actuele informatie die op het internet gevonden kan worden en de mogelijkheid voor bibliotheken om materiaal auteursrechtenvrij te distribueren.
6. De traditionele knipselkrant gaat verdwijnen.
7. Uitgevers vinden het lastig om een rol te spelen in de I-market (bv. E-publishing). 

Er is door de commissie gekeken naar de gevolgen voor de bibliotheken en documentatieafdelingen op het gebied van knipselkranten en nieuwsattendering. De verwachting is dat de knipselkrant in zijn traditionele vorm in een aantal gevallen zal gaan verdwijnen en plaats maakt voor producten die meer toegevoegde waarde bieden zoals media-analyses en nieuwsbrieven. Daarnaast is de commissie van mening dat de kosten van het auteursrecht op knipselkranten jaarlijks gebudgetteerd moeten worden en dat bibliotheken een pro-actievere rol moeten spelen om hun positie ten aanzien van de knipselkrant te kunnen behouden of uit te kunnen bouwen.

Uitgevers zullen beter na moeten denken over businessmodellen voor knipselkranten en (digitale) attendering. Hoewel de verwachting is dat de aanbodzijde zal groeien, is het noodzakelijk dat de uitgevers de uitdagingen in de I-market zien en ook proberen te overwinnen. De commissie verwacht dat de markt niet doorzichtiger zal worden en dus blijft het voor de informatiespecialisten een uitdaging om de juiste aanbieder(s) te vinden voor het verzorgen van een (digitale) nieuwsattenderingsdienst. 

Alle informatie over het werk en de resultaten van de SIG Digitale Nieuwsvoorziening kan geraadpleegd worden op www.digitaleknipselkrant.nl of www.knipselkrantmaken.nl of www.magmijnknipselkrant.nl

IEF 1259

Akkoord in Knipselkrantenzaak

Persbericht: Uitgevers en rijksoverheid bereiken principeakkoord over digitale knipselkranten. De rijksoverheid heeft een principeakkoord bereikt met de uitgevers over het digitaal aanleveren van nieuwsberichten uit dagbladen. Belangrijk onderdeel van het akkoord is dat ministeries toestemming hebben gekregen om een selectie van krantenartikelen – in de vorm van een digitale knipselkrant - via hun eigen intranet te verspreiden. Het gaat vooralsnog om de volgende titels: Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, Trouw, De Volkskrant, De Telegraaf, Het Financieele Dagblad, Het Parool, Nederlands Dagblad, Spits en Metro. Voor zover andere titels worden gebruikt, zullen daarover nadere afspraken met de uitgevers worden gemaakt.

Met het oog op een goede uitvoering van het regeringsbeleid en het ontwikkelen van
nieuw beleid, heeft de rijksoverheid er behoefte aan om snel te kunnen beschikken over het in de dagbladen gepubliceerde nieuws. In die behoefte kan nu worden voorzien door de verspreiding van elektronische knipselkranten binnen alle departementen. Niet alleen per departement, maar ook per beleidsterrein zullen knipselkranten worden vervaardigd op basis van een selectie van relevante artikelen uit de dagbladen. Hierover is nu een regeling getroffen met de desbetreffende uitgevers. Daarmee is een einde gekomen aan een langdurige juridische strijd over het gebruik van digitale knipselkranten door de rijksoverheid.

Bij vonnis van 2 maart 2005 verbood de Haagse rechtbank de rijksoverheid het scannen en via een intern netwerk openbaar maken van artikelen die in kranten zijn verschenen, zolang daarvoor geen toestemming van de uitgevers is verkregen. De uitspraak volgde op de bodemprocedure die door de gezamenlijke Nederlandse dagbladen, verenigd in de NDP, was aangespannen tegen de rijksoverheid. De uitgevers eisten dat de rijksoverheid het onrechtmatige karakter van het digitaal verspreiden van knipselkranten zonder hun expliciete toestemming zou erkennen. Tegenover het gebruik van digitale knipselkranten diende een redelijke vergoeding te staan, aldus de uitgevers.

Partijen hebben nu overeenstemming bereikt over zo’n redelijke vergoeding. De Staat erkent daarmee het vonnis van de rechtbank en trekt het ingestelde hoger beroep in. Over de hoogte van vergoeding kunnen partijen geen mededelingen doen. Beide partijen zijn blij dat een adequate interne nieuwsvoorziening van de Rijksoverheid mogelijk blijft en dat uitgevers in deze informatiebehoefte kunnen voorzien.

Woordvoerder NDP     
De heer C.G.G. Spaan of  M.J. Frequin   

Woordvoerder Rijksoverheid
De heer J.J.C, Sprenger

IEF 1252

Andere tijden

Bericht van 15 augustus 2002: “Ook LPF schendt auteursrechtenwetgeving. De regeringspartij Lijst-Pim Fortyn schendt op grote schaal het auteursrecht. Op de LPF-sites worden integraal nieuwsberichten en andere zaken uit kranten en nieuwssites gekopieerd. De Friese partijafdeling spant de kroon. Die wil wel aanpassing, van de Auteurswet althans.

Niet alleen minister Nawijn, maar veel meer LPF’ers denken dat de Auteursrechtenwet uit 1912 blijkbaar “een Paarse wet is” en daarom niet hoeft te worden opgevolgd. De LPF-partijen knippen en plakken integraal berichten van nieuwssites. Dit is verboden als er geen toestemming is gevraagd en verstrekt. Op elke tekst rust het auteursrecht, voor hergebruik moet in de regel ook worden betaald. De LPF zegt zich van geen kwaad bewust te zijn.” Lees bericht hier (CommunicatieOnline).

IEF 1249

Op tachtig meter hoogte

"Dineren op tachtig meter hoogte, dat kan eenmalig in de Vestedatoren. De luxe, negentig meter hoge woontoren van architect Jo Coenen kan nog wat promotie gebruiken, vandaar dat verhuurder Vesteda samen met de Eindhovense Suit Club op 3 december een avondje ’op niveau’ organiseert” (..)  Eindhovenaar Martie Dekkers is overigens not amused met het eenmalig restaurant op hoogte. Hij is de man die twee jaar terug in de Tilburgse woontoren West Point (141,6 meter) vier maanden een ’panoramarestaurant’ uitbaatte. Ook om mensen kennis te laten maken met de hoge flatwoningen. „Vesteda maakt onrechtmatig gebruik van mijn idee. Dat geeft geen pas. Dekkers zegt een jurist in de arm te nemen die gaat onderzoeken of de verhuurder het auteursrecht schendt."

Vesteda ontkent alles. "Dit gebeurt vaker in hoge woontorens." Volgens de Suit Club zou het een gat in de markt zijn, een restaurant op hoogte. Lees hier meer (Eindhovens Dagblad). Overigens lijkt de toren zelf ook niet helemaal nieuw en oorspronkelijk. Hier en hier.

IEF 1248

Normschending accepteren

In zijn redactioneel in het NJB van afgelopen vrijdag filosofeert Coen E. Drion naar aanleiding van het plan om een heffing te gaan leggen op MP3-spelers over de logica achter het heffingswapen. Drion ziet onder andere mogelijkheden voor een zwartrijdheffing , een fietsendiefstalheffing,  een criminaliteitsheffing en een internetheffing.

“Waarom eigenlijk niet? Het zijn toch allemaal systemen waarbij de misdragingen van de ‘slechte’ – tenminste deels - ten laste van de portemonnee van de ‘goede’ worden gebracht? Zou het kunnen zijn dat de mate van (waarschijnlijkheid van) verzet tegen dit soort maatregelen recht evenredig samenhangt met de mate waarin wij participeren aan de normschending? (…) we vinden een softwareheffing misschien wel te pruimen omdat we (bijna) allemaal zo nu en dan kleine softwarepiraten zijn.

Als dat zo is, dan werpt dat een principiële vraag op. Zijn we met dit soort heffingsideeën, althans die ideeën op dit terrein die we met z’n allen toch wel een beetje aantrekkelijk lijken te vinden, niet eigenlijk bezig om de normschending te accepteren, althans daarop een typisch Nederlands gedoogbeleid te formuleren? Zijn we daarmee niet eigenlijk stilletjes de norm zelf aan het verwerpen? En als dát zo is, waarom praten we dan niet over het formuleren van andere normen (zoals dat nu wel eindelijk gebeurt in de sfeer van de soft drugs, na de meest recente ommezwaai van de VVD)?

Laat ik het maar ferm zeggen: volgens mij is het van tweeën een. Ófwel we zijn bereid om de discussie aan te gaan over het bijstellen van de normen en werken dan met –bijvoorbeeld - een heffingssysteem om de nadelige gevolgen voor derden op te vangen ófwel we blijven met onze tengels af van die al te eenvoudige heffingsideeën omdat we de achterliggende normen willen handhaven. Algemene heffingen en normschendingen gaan niet samen.” Lees hier meer.

IEF 1242

Downloaden voor het goede doel

Op 29 november is op de website www.downloadday.nl  voor één dag gratis muziek te downloaden van nationale en internationale artiesten.  Het initiatief is afkomstig van Novib en download.nl. Met de actie willen de organisaties aandacht vragen voor eerlijke handel: na het binnenhalen van de download wordt de downloader gervraagd een petitie te ondertekenen voor eerlijke handel. De liedjes worden beschermd door een Digital Rights Management systeem wat ervoor zorgt dat elke download maximaal vijf keer te beluisteren is.

IEF 1240

Heel apart

“De omstreden kopieerbeveiliging van Sony staat naar schatting ook op duizenden Nederlandse computers. Een Amerikaanse beveiligingsexpert becijferde dat de kwetsbare software op 27.838 systemen in Nederland staat. (…) Algemeen-directeur J. Post van Sony BMG in de Benelux kan geen sluitende verklaring voor het hoge aantal 'besmettingen' in Nederland geven. „Heel apart”, verklaarde hij vrijdag. Het vermoeden bestaat dat cd's zijn geïmporteerd, meegenomen of via internet besteld. De platenmaatschappij sloot vrijdag voor het eerst definitief uit dat de gewraakte kopieerbeveiliging ook op cd's in Europa komt. “ Lees hier meer.

IEF 1235

Woonde Madonna ooit in Moeskroen? (2)

In aansluiting op dit eerdere bericht: O.a.de Standaard en de Telegraaf berichten dat "Belgische platenwinkels  cd's en dvd's waarop het lied Frozen van Madonna te horen is, uit de schappen moeten halen. Radio en televisie mogen het lied niet meer uitzenden. Dat is het gevolg van een uitspraak vrijdag door een kortgedingrechter in Bergen (Mons), die stelt dat Frozen plagiaat is." lees hier of hier of hier meer.

IEF 1232

Waar ligt de grens?

K.J. Koelman, noot bij Rechtbank Arnhem, 21 september 2005 (Tellegen/Codemasters). Verschenen in AMI 2005, p. 204-207.

"Maar een rechter die zich gaat bezighouden met de vraag of een werk waarde toevoegt aan het product waarin het is opgenomen, begeeft zich op glad ijs. Zou art. 18a Aw er eveneens aan in de weg staan dat een fotograaf optreedt tegen gebruik van een foto in een boek waarin ook honderden foto’s van anderen staan, indien de uitgever kan aantonen dat het boek evengoed verkoopt zonder die foto – en de fotograaf bovendien al genoeg heeft verdiend met het werk? Dat zou een opmerkelijke ontwikkeling zijn. Waarschijnlijk is echter iedereen het er over eens dat bijvoorbeeld een ontwerper die een stoel heeft ontworpen die op een van de foto’s voorkomt, niet moet zeuren, behalve misschien als het een fotoboek is over stoelontwerpen. (...) Maar waar ligt de grens? Waarom de fotograaf betalen en niet de ontwerper? Zou de architect van het stadion wél kunnen optreden tegen gebruik ervan in het spel – als Ajax zich tenminste diens rechten evenmin heeft laten overdragen?" Lees de hele noot hier en het vonnis hier.

IEF 1231

Koelman schrijft door

K.J. Koelman, noot bij Vzr. Rb. Den Haag 16 september 2005 (Stichting Thuiskopie/Opus), AMI 2005, p. 207-211. Tips voor de bewuste consument:

"Het kan echter nog goedkoper, zo blijkt uit deze uitspraak: als een Nederlandse consument de onbespeelde dvd’s of cd’s via internet bestelt bij een Duitse aanbieder die ze vervolgens per post laat bezorgen, hoeft er helemaal geen heffing te worden betaald. In Duitsland hoeft namelijk geen heffing te worden afgedragen, omdat de dragers niet op de plaatselijke (Duitse) markt worden gebracht. En de rechter oordeelt nu dat er in Nederland evenmin een partij kan worden aangewezen die moet betalen."

"Gedaagde verweerde zich met het argument dat een partij die via internet opnamemedia aan Nederlandse consumenten verkoopt niet als ‘importeur’ in de zin van de Auteurswet heeft te gelden en dat hij daarom geen opgave- en/of betalingsplicht heeft. Met enige tegenzin honoreert de voorzieningenrechter dit verweer. Hij schrijft allereerst dat gedaagde civielrechtelijk en volgens het gezonde verstand als importeur van de waar moet worden gezien. Maar uit de toelichting bij de Auteurswet kan worden afgeleid dat de minister niet de verkoper, maar de consument die de dragers via internet bestelt en naar zich laat opsturen als ‘importeur’ beschouwt. [...] De rechter heeft zichtbaar moeite met dit resultaat, maar moet toegeven dat voldoende twijfel is gezaaid over de uitkomst van een bodemprocedure. Hij kan de vordering daarom niet toewijzen."
Lees de hele noot hier en het vonnis hier.