Modellenrecht  

Noot van A. Ringnalda bij Hof van Justitie EU 3 maart 2022, IEF 21219; ECLI:EU:C:2022:152 (C-421/20) (Acacia tegen BMW) De regels voor het bepalen van het toepasselijke recht in gevallen van inbreuken op intellectueel eigendomsrechten binnen de Europese Unie worden in deze noot van A. Ringnalda besproken. Er zijn drie principes van toepassing: het territorialiteitsbeginsel, het beginsel van nationale behandeling en de locatie van inbreuken op unitaire IE-rechten. In het arrest Nintendo heeft het Hof van Justitie een nieuwe benadering gegeven voor het begrip 'land waar de inbreuk is gepleegd' in de zin van artikel 8 lid 2 Rome II-Vo. Het Hof richt zich op de feitelijke handeling die de oorsprong is van de inbreuk, in plaats van op de juridische inbreuk zelf. In het arrest AMS Neve is geoordeeld dat het recht van het land waar de inbreuk is gepleegd, toepasselijk is en niet verwijzen naar het recht van een ander land. Vervolgens wordt de bevoegdheid van een rechter in gevallen van inbreuk op intellectueel eigendomsrechten en de mogelijke problemen met de toepassing van de Nintendo-regel besproken. Er wordt gesuggereerd dat het niet mogelijk is om beide bevoegdheidsregels tegelijkertijd te volgen en dat de specifieke omstandigheden van de zaak zorgvuldig bekeken moeten worden om te bepalen welk criterium van toepassing is.

Gerechtshof Den Haag 31 januari 2023, IEF 21214; 200.309/01 (Tashian c.s. tegen JFS c.s.) In deze zaak hebben JFS c.s. diverse vorderingen ingesteld jegens Taishan c.s. op grond van inbreuk op auteursrecht, modellenrecht en slaafse nabootsing met betrekking tot door Taishan c.s. geproduceerde en verhandelde turntoestellen. In de hoofdzaak heeft de rechtbank de vorderingen ten aanzien van alle turntoestellen (grotendeels) toegewezen. Het hof beslist dat JF Sports de oorspronkelijke maker en rechthebbende van de springtafel is. Het hof oordeelt verder dat de Nederlandse rechter bevoegd is om kennis te nemen van de auteursrechten en de beschuldiging van slaafse nabootsing door JF Sports, maar niet bevoegd is om grensoverschrijdende maatregelen te nemen. Als de turntoestellen van Taishan ongeoorloofde kopieën zijn, zou het aanbieden hiervan op Nederlandse websites een inbreuk op JF Sports distributierecht vormen. Het hof oordeelt verder dat de vormgeving van de turntoestellen van Taishan, op de drievoudig gelaagde stijlen na, niet als intellectuele schepping kan worden beschouwd. Het hof is verder van oordeel dat de springtafel van JFS een intellectuele schepping is en het auteursrecht op het ontwerp bestaat. Verder oordeelt het hof dat JFS zich alleen voor de springtafel op auteursrechtelijke bescherming kan beroepen en de vorderingen voor de overige turntoestellen niet toewijsbaar zijn. Ten slotte is het nabootsen van een product dat niet langer beschermd wordt door intellectuele eigendom in beginsel toegestaan, tenzij dit tot verwarring bij het publiek leidt.

Rechtbank Den Haag 20 januari 2023, IEF 21198; ECLI:NL:RBDHA:2023:547 (OBO tegen Kubus) In kort geding vordert OBO dat het Kubus verboden wordt inbreuk te maken op het geregistreerde Gemeenschapsmodel. OBO legt aan deze vorderingen ten grondslag dat Kubus inbreuk maakt op het model. Kubus vordert dat de voorzieningenrechter bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis OBO beveelt om overeenkomstig artikel 224 Rv zekerheid te stellen ter hoogte van € 26.676,-. OBO is een partij zonder woon- of verblijfplaats in Nederland en is daarom volgens artikel 224 lid 1 Rv verplicht zekerheid te stellen. De voorzieningenrechter beslist dat OBO zekerheid moet stellen van €26.676,- en geeft OBO de keuze tussen persoonlijke of zakelijke zekerheid, waarbij de aangeboden zekerheid zodanig moet zijn dat de vordering behoorlijk gedekt is en dat de schuldeiser daarop zonder moeite verhaal zal kunnen nemen. OBO biedt aan zekerheid te stellen door middel van het storten van een bedrag op een derdengeldenrekening en Kubus stemt hiermee in onder de voorwaarde dat er bewijs wordt geleverd van deze storting.

HR 23 december 2022, IEF 21179; (DR c.s. tegen Samsung) Zie [IEF 20767] en [IEF 19415]. In lijn met de conclusie van P-G Van Peursem verwerpt de Hoge Raad het beroep van Samsung tegen de uitspraak van het hof van 21 april 2020. Het hof heeft terecht geoordeeld dat de uiterlijke kenmerken van de Gemeenschapsmodellen, bestaande in ribbels en rasters, uitsluitend door de technische functie worden bepaald, zodat deze van bescherming op grond van het gemeenschapsmodellenrecht zijn uitgesloten. Het oordeel van het hof geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is zozeer verweven met waarderingen van feitelijke aard dat het voor het overige niet op juistheid kan worden onderzocht. Het oordeel strookt met de uitleg die het HvJEU in het hiervoor in 4.3 genoemde Doceram-arrest heeft gegeven aan de Gemeenschapsmodellenverordening. 

Advocaat en hoogleraar Dirk Visser bespreekt in zijn column op Mr-online een voorstel van de Europese Commissie van 28 november 2022 voor aanpassing van het Europese modellenrecht. Tot nu toe geldt de bescherming van ‘design’ via het modellenrecht alleen voor fysieke 3D-voorwerpen en verpakkingen en voor 2D-ontwerpen, zoals behang, stoffen, lettertypes en logo’s. In het besproken voorstel wordt de definitie van ‘model’ uitgebreid en daarmee wordt het mogelijk om voorwerpen in digitale vorm te beschermen. Het wordt ook mogelijk om ‘beweging, de transitie of elk ander type animatie’ van kenmerken via een modelregistratie te beschermen. Voor de 3D- en 2D-voorwerpen die alleen bestaan in ‘Metaverse’ en vergelijkbare virtuele werelden wordt modelbescherming dus ook mogelijk.

Gerecht EU 17 november 2022; IEF 21130, IEFbe 3589;T‑611/21, ECLI:EU:T:2022:739 (ADS L. Kowalik, B. Włodarczyk tegen EUIPO) Op 7 december 2017 heeft verzoekster bij het EUIPO een aanvraag tot inschrijving van een gemeenschapsmodel ingediend, op dezelfde is het litigieuze model ingeschreven. Op 20 mei 2019 heeft de andere partij in de procedure bij de kamer van beroep van het EUIPO een vordering tot nietigverklaring van het litigieuze model ingesteld. Op 6 april 2020 heeft de nietigheidsafdeling de vordering tot nietigverklaring afgewezen. Op 27 mei 2020 heeft de andere partij bij het EUIPO beroep ingesteld tegen de beslissing van de nietigheidsafdeling. Bij de bestreden beslissing heeft de derde kamer van beroep van het EUIPO het beroep toegewezen, de beslissing van de nietigheidsafdeling vernietigd en het litigieuze model nietig verklaard. Verzoekster verzoekt het Gerecht deze beslissing van de kamer van beroep te vernietigen. Het Gerecht vernietigt de beslissing van de kamer van beroep.

Gerechtshof Den Haag 29 november 2022, 200.295.977/01 (Tinnus Enterprises LLC tegen Koopman International B.V.) Tinnus is houdster van de op 10 maart 2015 onder nummers 0001431829-0001 tot en met 0001431829-0010 geregistreerde Gemeenschapsmodellen voor een waterballonvuller en een octrooi EP 948 getiteld “Apparatus, system and method for filling containers with fluids”. Tinnus stelt dat het gebruik van de waterballonvuller van gedaagde inbreuk maakt op Model 0001 tot en met 0010, en op haar auteursrechten op de vormgeving van de Bunch O Balloons, en vordert onder meer een verbod binnen de Europese Unie inbreuk te maken op deze model-en auteursrechten.

De Design Package is eindelijk gepubliceerd. Dit zijn ontwerpen voor een nieuwe verordening en richtlijn voor het modellenrecht in de Europese Unie. Dit initiatief gaat om een actualisering van de EU-regels inzake modelbescherming. Het initiatief heeft de volgende doelen; de Design Package gaat de modelbescherming te moderniseren, te verduidelijken en versterken. Verder moet modelbescherming toegankelijker en betaalbaarder worden in de hele EU. Ook gaat de Design Package ervoor zorgen dat de EU-regels en de nationale regels inzake modelbescherming beter op elkaar afgestemd worden. Tot slot worden de EU-regels inzake modelbescherming voor reserveonderdelen verder gestroomlijnd. De Europese Commissie ontvangt graag feedback voor 23 januari 2023.

Rb. Gelderland 28 september 2022, IEF 21049; ECLI:NL:RBGEL:2022:5975 (Royal Tableware tegen gedaagden) Royal Tableware is opgericht in mei 2019 en is onderdeel van de Bornego Group. Dit is een groep van bedrijven die verschillende merken, licenties en fabrieken in keramiek en kleiwaren vertegenwoordigt, waaronder de rechten van Walküre. De modellen van Alta espressokopjes van Walküre zijn in 1997 geregistreerd. Gedaagden hebben een koffiebranderij die koffie en koffiemachines levert aan onder meer horecaondernemingen. Bij die contracten verstrekt zij koffiekopjes met schotels die door deze horecaondernemingen gebruikt kunnen worden om de koffie van gedaagden in te serveren. Jarenlang namen zij de Alta kopjes af, maar die konden in 2017 en 2018 niet tijdig geleverd worden. Gedaagde 3 heeft daarom voor de koffiebranderij de Alta kopjes na laten maken in China. Royal Table heeft in 2019 en 2020 modelregistraties en auteursrechten van Walküre overgenomen, waaronder de registratie ten aanzien van de Alta kopjes. Royal Table vordert gedaagden te veroordelen tot het staken inbreuk op haar modelrechten en auteursrechten op de Alta koffiekopjes. De rechtbank is van oordeel dat de rechten op de modelregistraties van de Alta koffiekopjes op 4 april, respectievelijk op 25 september 2022 van rechtswege zijn vervallen, waardoor naar het voorlopige oordeel van de rechtbank het primaire verbod niet toewijsbaar is. Omdat dit nog geen onderwerp van debat is geweest, stelt de rechtbank partijen in de gelegenheid om zich hierover uit te laten. Het gevorderde verbod tegenover gedaagde 3 ter staking van inbreuk op de auteursrechten van Royal Tableware zal bij eindvonnis worden toegewezen voor Nederland. 

Board of Appeal EUIPO 11 augustus 2022, IEF 21043, IEFbe 3561; R 726/2021-3 (Puma tegen Van Hilst) Zie onderaan dit bericht een drietal interessante uitspraken over de nietigheid van een tweetal modelregistraties van Puma die betrekking hebben op de Puma Creeper, een schoenmodel dat Puma in het verleden op grote schaal heeft verkocht. Puma heeft dit model ook veelvuldig gehandhaafd in het verleden richting marktdeelnemers. Bij beslissing van 18 en 19 maart 2021 heeft het EUIPO de beide modellen van Puma die betrekking hebben op de Puma Creeper (een model van alleen de zool en een model van de hele schoen) al nietig verklaard. Puma is tegen slechts één van de beslissingen in beroep gedaan, namelijk de beslissing die betrekking had op de gehele schoen (inclusief de zool) van de Creeper. De Kamer van Beroep van het EUIPO heeft op 11 augustus 2022 in beroep de nietigheidsbeslissing bevestigd. De modellen van de Puma Creeper zijn nietig verklaard omdat de bekende zangeres Rihanna, die in de betreffende periode tot creative director van Puma werd aangesteld, de betreffende schoenen al voor de start van de ‘grace period’ heeft gedragen en getoond aan het publiek. Een foto van deze ‘disclosure’ waarop Rihanna duidelijk zichtbaar de schoenen draagt, is door Rihanna zelf op haar Instagram-account geplaatst. Die vermelding heeft veel likes en commentaar gekregen en vormt volgens de Derde Kamer van Beroep van het EUIPO al “solid evidence of effective and sufficient disclosure of the prior design.” De uitspraak laat zien dat gebruik in social media belangrijke impact kan hebben op de geldigheid van modellen en is te meer interessant omdat de Kamer van Beroep duidelijke regels/richtlijnen aangeeft voor wanneer dergelijke uitingen via social media kanalen meegenomen mogen worden.