Rechtspraak  

Hof Arnhem-Leeuwarden 19 november 2024, IEF 22383, IT 4676 (Eisers tegen BNNVARA). In 2023 heeft BNNVARA een tv-programma van Zembla uitgezonden met de titel ‘Sluiproute Iran’ (hierna: de Uitzending). Hierin wordt aandacht besteed aan de rol van eiser bij het ontduiken van sancties tegen Iran. Eiser stelt zich op het standpunt dat door de Uitzending zijn eer en goede naam zijn aangetast, wat onrechtmatig is, en dat zijn recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer in de gegeven omstandigheden zwaarder moet wegen dan het recht van BNNVARA op vrijheid van meningsuiting. In een kort geding vorig jaar oordeelde de rechtbank dat de persvrijheid in dit geval diende te prevaleren en wees zij de vorderingen af [zie IEF 21408]. In hoger beroep heeft het hof de verbodsvordering alsnog toegewezen.

Vzr. Rb. Den Haag 4 oktober 2024, IEF 22309 (Eiser tegen Diekstra en DPG). Eiser is werkzaam als juridisch adviseur en fiscalist bij het advieskantoor TaXeCo. Daarnaast is hij juridisch adviseur van de Stichting Music #MeToo (hierna: de Stichting). Diekstra is een publiekelijk bekende advocaat, die onder andere voor slachtoffers van seksueel misbruik optreedt. DPG is uitgever van verschillende dagbladen, waaronder het Algemeen Dagblad (hierna: het AD). In dit kort geding oordeelt de voorzieningenrechter over de rechtmatigheid van uitlatingen die Diekstra middels het AD heeft gedaan over eiser. De feiten luiden als volgt. B. heeft online een melding gedaan bij de politie en heeft Diekstra beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. De Stichting heeft op meerdere manieren deze informatie naar buiten gebracht. Diekstra heeft zich hier ook over uitgelaten, onder andere in het AD en het NRC. Dit heeft al geleid tot meerdere kort gedingen [zie IEF 21857 en IEF 21211]. 

Rb. Amsterdam 21 augustus 2024, IEF 22294, IT 4632; ECLI:NL:RBAMS:2024:5230 (Eiser tegen Noordkaap). Eiser is een ondernemer en verkoopt onder andere boten. Noordkaap produceert het programma 'Undercover in Nederland', waarbij misstanden aan de kaak gesteld worden. De aflevering waarin een item over eiser ging, heeft tot een geschil geleid. In de uitzending is eiser geconfronteerd met een koper van een boot die niet door hem was geleverd. In deze uitzending kwamen meerdere personen aan het woord die een tekortkoming van eiser aankaartten. Eiser is in deze aflevering, die in 2022 werd uitgezonden, niet herkenbaar in beeld gebracht. In hetzelfde jaar heeft Noordkaap nogmaals opnames gemaakt van eiser, ditmaal omdat eiser een scooter had gekocht maar niet betaald. Dit beeldmateriaal is in 2023 uitgezonden, waarbij drie andere personen aan het woord kwamen. In deze uitzending is eiser herkenbaar in beeld gebracht en wordt hij door de presentator meerdere keren een oplichter genoemd.

Vzr. Rb. Midden-Nederland 4 oktober 2024, IEF 22288, C/16/580650 (NABB tegen gedaagde). Nationaal Adviesbureau Buitenreclame B.V. (hierna: NABB) treedt regelmatig op als adviseur voor gemeenten als het gaat om aanbestedingsprocedures voor de exploitatie van buitenreclame. Gedaagde is een bedrijf dat handelt in buitenreclame en meedingt bij de aanbestedingen. Het geschil dat de rechtbank Midden-Nederland in dit kort geding heeft behandeld ziet op de vragen en opmerkingen die gedaagde in een aantal aanbestedingsprocedures heeft geuit over NABB. NABB meent dat dit onrechtmatige uitlatingen zijn en wil dat het gedaagde verboden wordt om zich op deze manier uit te laten. NABB heeft haar vorderingen ook tegen gedaagde als privépersoon gericht, maar hierover oordeelt de voorzieningenrechter al snel dat dit onterecht is. Deze vorderingen worden dus afgewezen. De overige vorderingen worden inhoudelijk behandeld. 

Grondwettelijk Hof 26 september 2024, IEF 22270. Deze zaak betreft de nieuwe wettelijke vergoedingsrechten voor kunstenaars en auteurs die voortvloeien uit de DSM-richtlijn. De omzetting van deze richtlijn in het Belgische Wetboek heeft in België geleid tot een aantal rechtszaken. De eisers in die zaken, waaronder Google, Spotify, Meta, Streamz en Sony, vorderen de vernietiging van een aantal artikelen uit het Wetboek van economisch recht die de DSM-richtlijn implementeren. Het Grondwettelijk Hof heeft de zaken van eisers gevoegd en in deze zaak uitspraak gedaan. Zij schorst vervolgens de zaak om 13 vragen te stellen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de uitleg van de omgezette bepalingen uit de DSM-richtlijn. De vorderingen en de vragen die het Hof hierover gesteld heeft zullen in dit artikel kort weergegeven worden.

Vzr. Rb. Amsterdam 18 september 2024, IEF 22251; C/13/755266 / KG ZA 24-709 EAM/MV (Noordkaap en Talpa tegen verweerders). In onderhavige zaak draait het om de executie van een eerder vonnis over het programma Stegeman op de Bres, waarin verweerders in februari 2024 onterecht werden neergezet als oplichters. Het vonnis van 30 juli 2024 [zie IEF 22173] verplichtte Noordkaap en Talpa om verdere verspreiding van het item te stoppen en een rectificatie te plaatsen. Zij moesten het item van diverse platforms verwijderen en de-indexatieverzoeken bij Google indienen. Hoewel hun advocaat op 2 augustus 2024 bevestigde dat hieraan was voldaan, claimde de advocaat van verweerders op 7 augustus dat het item nog steeds via social media en televisieproviders te zien was. Noordkaap en Talpa vroegen daarom om een verbod op de executie van dwangsommen, stellende dat de social media-posts van Stegeman privé waren en zij volledig hadden voldaan aan het vonnis. Verweerders betwisten dit, met de stelling dat het item nog steeds via providers als KPN en Ziggo beschikbaar was en vorderen dwangsommen van €155.000.

Vzr. Rb. Amsterdam 9 juli 2024, IEF 22216, IT 4612; ECLI:NL:RBAMS:2024:4501 (Eisers tegen FTM). Dit kort geding gaat over het publiceren van het artikel “Hoe arbeidsmigranten werden misbruikt bij de aanvraag van NOW-subsidies” door Follow The Money (hierna: FTM). [bedrijf 1] is een uitzendbureau dat met name arbeidsmigranten in kassen en bij plantenkwekers in het Westland bemiddelt. In het artikel wordt [bedrijf 1] genoemd. Het artikel stelt verschillende misstanden aan de kaak, onder andere over fraude. Later publiceerde FTM een vervolg artikel met de titel “Haagse ondernemersfamilie gebruikte miljoenen aan coronasteun voor zichzelf”. [bedrijf 1] vordert in dit kort geding dat FTM verboden wordt om zich smadelijk, lasterlijk en/of tendentieus uit te laten over [bedrijf 1] en de artikelen te rectificeren. Het spoedeisende belang volgt uit het feit dat de artikelen nog altijd online staan en [bedrijf 1] daar hinder van ondervindt. Een afweging van de conflicterende belangen van de partijen resulteert in de conclusie van de voorzieningenrechter dat de publicaties niet onrechtmatig zijn. De inhoud is niet onnodig grievend en er wordt geen inbreuk gemaakt op de privacy van de betrokken familie.  

Vzr. Rb. Midden-Nederland 24 mei 2024, IEF 22094, IT 4571; ECLI:NL:RBMNE:2024:3248 (eiseres tegen BNNVARA). Kort geding. Eiseres is een onderneming die onder andere merchant fill-geldautomaten levert aan andere ondernemingen. BNNVARA is voornemens om in een van haar onderzoeksjournalistieke programma’s een reportage uit te zenden over de risico’s van dergelijke automaten op het gebied van witwaspraktijken. Eiseres stelt dat BNNVARA met de uitzending hiervan een onrechtmatige daad begaat jegens haar en vordert een preventief uitzendverbod ter voorkoming dat haar onherstelbare schade wordt toegebracht. Eiseres stelt hiertoe dat het programma gebruik heeft gemaakt van verborgen opnameapparatuur, een relatief zwaar onderzoeksmiddel. Anders dan eiseres stelt is het niet zo dat dit alleen mag worden ingezet bij ‘minder ernstige’ misstanden. Uiteindelijk komt de zaak neer op een afweging tussen de belangen van beide partijen. Aangezien een preventief uitzendverbod een vergaande maatregel is, wordt deze niet snel toegewezen. De voorzieningenrechter is met BNNVARA eens dat in een democratisch rechtssysteem niemand voorafgaand verlof nodig heeft voor een uiting. Eiseres stelt dat een aantal uitlatingen van de medewerkers die zijn opgenomen in de reportage niet overeenkomen met het beleid dat eiseres voert, maar dit is volgens de voorzieningenrechter niet relevant. De uitlatingen komen rechtstreeks uit de opnames van de gesprekken en daarmee staat de feitelijke onderbouwing hiervan vast.

Vzr. Rb. Midden-Nederland 17 mei 2024, IEF 22083, IEFbe 3743; ECLI:NL:RBMNE:2024:3140 (De Belgische Staat tegen gedaagden). Kort geding. Gedaagden hebben het boek ‘Drugsbaron’ geschreven en uitgegeven, dat sinds 18 april te koop is. In dit boek staan foto’s waarop drie undercoveragenten herkenbaar afgebeeld zijn. Vier weken nadat het boek in de handel werd gebracht, heeft de Belgische Staat de auteur en uitgever gesommeerd om op een kort gedingzitting te verschijnen. De Staat stelt dat de portretten van haar medewerkers, de undercoveragenten, tot gevaar leiden en wil de verspreiding van deze foto’s voorkomen. De voorzieningenrechter is het met de Belgische Staat eens en acht dat de afbeelding van de medewerkers, gelet op hun professionele achtergrond, onrechtmatig is. Het boek mag nu alleen nog uitgegeven worden indien de medewerkers niet meer herkenbaar op de foto’s staan en dus wordt de volgende druk aangepast. Daarom moet de uitgever boekhandels en commerciële verkopers sommeren om verkoop van de boeken te staken en pas te hervatten als de foto’s van de undercovers onherkenbaar zijn gemaakt.

Hof Den Haag 28 mei 2024, IEF 22067; ECLI:NL:GHDHA:2024:811 (Appellant tegen GIB). Zie ook [IEF 22061]. Appellant is deskundige en heeft in een uitzending van Zembla kritiek geuit op het storten van granuliet in natuurplassen. GIB, de producent van het granuliet, beweert dat appellant onrechtmatig heeft gehandeld en haar reputatie heeft geschaad. Appellant verdedigt zich door te stellen dat hij handelde binnen zijn recht op vrijheid van meningsuiting. Het gaat om uitspraken waarin bedrijven worden beschuldigd van het illegaal storten van afvalstoffen. Appellant meent dat hij niet onrechtmatig jegens GIB heeft gehandeld en dat er, anders dan GIB meent, geen geldige toestemming was voor het storten van granuliet. De rechtbank in eerste aanleg was van oordeel dat appellant onrechtmatig handelde en veroordeelde hem tot het publiceren van een rectificatie en het vergoeden van de door GIB geleden schade, waarvan de omvang nog moet worden vastgesteld [zie IEF 20936]. Het hof komt echter tot een andere conclusie, vernietigt de uitspraak van de rechtbank en wijst de vorderingen van GIB af.