Onrechtmatige publicaties  

HvJ EU 4 oktober 2024, IEF 2234, IEFbe 3810; ECLI:EU:C:2024:843 (Real Madrid Club de Fútbol) [IEF 21969] en [IEF 21154]. Le Monde publiceerde in 2006 een artikel waarin werd beweerd dat Real Madrid betrokken was bij doping in de wielersport. Real Madrid klaagde Le Monde aan wegens smaad en eiste schadevergoeding. De Spaanse rechtbank oordeelde in het voordeel van Real Madrid en veroordeelde Le Monde tot betaling van een aanzienlijke schadevergoeding. Le Monde weigerde te betalen en voerde aan dat de Spaanse uitspraak in strijd was met het Franse recht op vrije meningsuiting. De Franse rechter stelde prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de verenigbaarheid van de Spaanse uitspraak met de vrijheid van meningsuiting zoals vastgelegd in het Handvest.

Vzr. Rb. Den Haag 4 oktober 2024, IEF 22309 (Eiser tegen Diekstra en DPG). Eiser is werkzaam als juridisch adviseur en fiscalist bij het advieskantoor TaXeCo. Daarnaast is hij juridisch adviseur van de Stichting Music #MeToo (hierna: de Stichting). Diekstra is een publiekelijk bekende advocaat, die onder andere voor slachtoffers van seksueel misbruik optreedt. DPG is uitgever van verschillende dagbladen, waaronder het Algemeen Dagblad (hierna: het AD). In dit kort geding oordeelt de voorzieningenrechter over de rechtmatigheid van uitlatingen die Diekstra middels het AD heeft gedaan over eiser. De feiten luiden als volgt. B. heeft online een melding gedaan bij de politie en heeft Diekstra beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. De Stichting heeft op meerdere manieren deze informatie naar buiten gebracht. Diekstra heeft zich hier ook over uitgelaten, onder andere in het AD en het NRC. Dit heeft al geleid tot meerdere kort gedingen [zie IEF 21857 en IEF 21211]. 

Rb. Amsterdam 21 augustus 2024, IEF 22294, IT 4632; ECLI:NL:RBAMS:2024:5230 (Eiser tegen Noordkaap). Eiser is een ondernemer en verkoopt onder andere boten. Noordkaap produceert het programma 'Undercover in Nederland', waarbij misstanden aan de kaak gesteld worden. De aflevering waarin een item over eiser ging, heeft tot een geschil geleid. In de uitzending is eiser geconfronteerd met een koper van een boot die niet door hem was geleverd. In deze uitzending kwamen meerdere personen aan het woord die een tekortkoming van eiser aankaartten. Eiser is in deze aflevering, die in 2022 werd uitgezonden, niet herkenbaar in beeld gebracht. In hetzelfde jaar heeft Noordkaap nogmaals opnames gemaakt van eiser, ditmaal omdat eiser een scooter had gekocht maar niet betaald. Dit beeldmateriaal is in 2023 uitgezonden, waarbij drie andere personen aan het woord kwamen. In deze uitzending is eiser herkenbaar in beeld gebracht en wordt hij door de presentator meerdere keren een oplichter genoemd.

Vzr. Rb. Midden-Nederland 4 oktober 2024, IEF 22288, C/16/580650 (NABB tegen gedaagde). Nationaal Adviesbureau Buitenreclame B.V. (hierna: NABB) treedt regelmatig op als adviseur voor gemeenten als het gaat om aanbestedingsprocedures voor de exploitatie van buitenreclame. Gedaagde is een bedrijf dat handelt in buitenreclame en meedingt bij de aanbestedingen. Het geschil dat de rechtbank Midden-Nederland in dit kort geding heeft behandeld ziet op de vragen en opmerkingen die gedaagde in een aantal aanbestedingsprocedures heeft geuit over NABB. NABB meent dat dit onrechtmatige uitlatingen zijn en wil dat het gedaagde verboden wordt om zich op deze manier uit te laten. NABB heeft haar vorderingen ook tegen gedaagde als privépersoon gericht, maar hierover oordeelt de voorzieningenrechter al snel dat dit onterecht is. Deze vorderingen worden dus afgewezen. De overige vorderingen worden inhoudelijk behandeld. 

Rb. Midden-Nederland 4 september 2024, IEF 22239; ECLI:NL:RBMNE:2024:5359 (Eiseres tegen gedaagden). Eiseres had een samenwerking met gedaagden in de ontwikkeling van woonunits. Na de beëindiging van de samenwerking eist eiseres dat gedaagden een demo-woonunit en digitale bestanden met bouwtekeningen aan haar overhandigen. Gedaagden zouden volgens eiseres onrechtmatig handelen door te claimen dat ze intellectuele eigendomsrechten heeft op deze bestanden en unit, wat zorgt voor zakelijke schade voor eiseres. Zij vordert een verbod voor gedaagden om mededelingen te doen over vermeende intellectuele eigendomsrechten (wapperverbod) en inzage in stukken ex artikel 843a Rv. Daarnaast wil eiseres dat de demo-woonunit en de bestanden worden overhandigd. De rechtbank wijst beide incidentele vorderingen af. Het wapperverbod wordt afgewezen omdat gedaagden inmiddels hebben erkend geen beroep te doen op intellectuele eigendomsrechten, waardoor het belang van eiseres bij een voorlopig verbod ontbreekt. De gevraagde inzage wordt eveneens afgewezen, omdat er geen rechtmatig belang meer is, aangezien er geen discussie meer bestaat over de IE-rechten. Ook wordt eiseres veroordeeld tot het betalen van de proceskosten in beide incidenten. De zaak zal verdergaan voor behandeling van de hoofdvordering.

Hof Den Haag 3 september 2024, IEF 22223; ECLI:NL:GHDHA:2024:1530 (Verzoeker tegen H30). H30 is een stichting voor christelijk peuterwerk, kinderopvang, primair en voortgezet onderwijs. Op Paarse Vrijdag, een jaarlijkse actiedag waarop leerlingen solidariteit met LHBTQIA+-ers kunnen tonen, heeft een docent-assistent op een middelbare school mondeling en fysiek duidelijk gemaakt dat de activiteiten van deze dag en homoseksualiteit niet te verenigen zijn met zijn geloof. Hierbij verwees hij naar Bijbelteksten en maakte hij een spuugbeweging naar de regenboogvlag. De kantonrechter heeft de arbeidsovereenkomst tussen de docent-assistent en de school ontbonden wegens een verstoorde arbeidsverhouding.

In dit hoger beroep verzoekt de docent-assistent (hierna: verzoeker) deze beschikking te vernietigen en H30 te veroordelen tot onder andere herstel van de arbeidsovereenkomst. Het hof oordeelt dat de uitingen van verzoeker vallen onder de vrijheid van meningsuiting en godsdienst zoals beschermd door het EVRM. In dit geval is de sanctie van ontslag, die een inmenging vormt van de door verzoeker met een beroep op artikel 9 en 10 EVRM ingeroepen verdragsrechten, gerechtvaardigd. Het hof bekrachtigt de beschikking van de kantonrechter.

Vzr. Rb. Amsterdam 9 juli 2024, IEF 22216, IT 4612; ECLI:NL:RBAMS:2024:4501 (Eisers tegen FTM). Dit kort geding gaat over het publiceren van het artikel “Hoe arbeidsmigranten werden misbruikt bij de aanvraag van NOW-subsidies” door Follow The Money (hierna: FTM). [bedrijf 1] is een uitzendbureau dat met name arbeidsmigranten in kassen en bij plantenkwekers in het Westland bemiddelt. In het artikel wordt [bedrijf 1] genoemd. Het artikel stelt verschillende misstanden aan de kaak, onder andere over fraude. Later publiceerde FTM een vervolg artikel met de titel “Haagse ondernemersfamilie gebruikte miljoenen aan coronasteun voor zichzelf”. [bedrijf 1] vordert in dit kort geding dat FTM verboden wordt om zich smadelijk, lasterlijk en/of tendentieus uit te laten over [bedrijf 1] en de artikelen te rectificeren. Het spoedeisende belang volgt uit het feit dat de artikelen nog altijd online staan en [bedrijf 1] daar hinder van ondervindt. Een afweging van de conflicterende belangen van de partijen resulteert in de conclusie van de voorzieningenrechter dat de publicaties niet onrechtmatig zijn. De inhoud is niet onnodig grievend en er wordt geen inbreuk gemaakt op de privacy van de betrokken familie.  

Vzr. rb Amsterdam 30 juli 2024, C/13/753317 / KG ZA 24-588 MdV/MV (eisers tegen Noordkaap en Talpa) RXB en Range Leader hebben een koopovereenkomst gesloten met betrekking tot een vrachtwagencombinatie. Op 4 maart 2022 heeft RXB een zaak aanhangig gemaakt tegen Range Leader omdat de truck gebreken vertoont. Noordkaap produceert een televisieprogramma dat zich richt op mensen die te maken hebben met onrecht en niet worden geholpen door de politie of andere instanties. In een uitzending van het programma wordt aandacht besteed aan eisers. Op 25 februari 2024 is het item gepubliceerd, een herhaling van het item is aangekondigd in de uitzending van 6 augustus 2024. Eisers vorderen Noordkaap te gebieden iedere verdere openbaarmaking van het item te staken, het item van het internet te halen, in de eerstvolgende uitzending een rectificatietekst in beeld te brengen en de door eisers geleden schade te vergoeden.

Vzr. Rb. Midden-Nederland 24 mei 2024, IEF 22094, IT 4571; ECLI:NL:RBMNE:2024:3248 (eiseres tegen BNNVARA). Kort geding. Eiseres is een onderneming die onder andere merchant fill-geldautomaten levert aan andere ondernemingen. BNNVARA is voornemens om in een van haar onderzoeksjournalistieke programma’s een reportage uit te zenden over de risico’s van dergelijke automaten op het gebied van witwaspraktijken. Eiseres stelt dat BNNVARA met de uitzending hiervan een onrechtmatige daad begaat jegens haar en vordert een preventief uitzendverbod ter voorkoming dat haar onherstelbare schade wordt toegebracht. Eiseres stelt hiertoe dat het programma gebruik heeft gemaakt van verborgen opnameapparatuur, een relatief zwaar onderzoeksmiddel. Anders dan eiseres stelt is het niet zo dat dit alleen mag worden ingezet bij ‘minder ernstige’ misstanden. Uiteindelijk komt de zaak neer op een afweging tussen de belangen van beide partijen. Aangezien een preventief uitzendverbod een vergaande maatregel is, wordt deze niet snel toegewezen. De voorzieningenrechter is met BNNVARA eens dat in een democratisch rechtssysteem niemand voorafgaand verlof nodig heeft voor een uiting. Eiseres stelt dat een aantal uitlatingen van de medewerkers die zijn opgenomen in de reportage niet overeenkomen met het beleid dat eiseres voert, maar dit is volgens de voorzieningenrechter niet relevant. De uitlatingen komen rechtstreeks uit de opnames van de gesprekken en daarmee staat de feitelijke onderbouwing hiervan vast.

Rb. Gelderland 21 mei 2024, IEF 220275, IT 4561; ECLI:NL:RBGEL:2024:3102 (Eiser tegen gedaagde). [Eiser] en [gedaagde] hebben samen een dochter en hebben een ouderschapsplan opgesteld. [Gedaagde] heeft een boek geschreven geïnspireerd op haar leven met een personage gebaseerd op [eiser] en is van plan dit binnenkort te publiceren. [Eiser] heeft meerdere malen via een tussenpersoon en later via een advocaat verzocht om inzage in het manuscript om bezwaren te kunnen maken, maar [gedaagde] heeft dit geweigerd. [Gedaagde] heeft op sociale media aangekondigd dat ze een boek schrijft dat op haar leven is gebaseerd. [Eiser] vordert bij dit kort geding [gedaagde] te bevelen een exemplaar ter inzage te verstrekken. [Eiser] wil vooraf inzage in het boek van [gedaagde] om mogelijke onrechtmatigheden te controleren, wat een beperking van [gedaagde]'s vrijheid van meningsuiting inhoudt. Deze inzageverplichting kan alleen worden opgelegd in zeer uitzonderlijke omstandigheden waar publicatie onherstelbare schade zou veroorzaken. Hoewel het boek nog niet is gepubliceerd, heeft [eiser] voldoende aanwijzingen dat het mogelijk schadelijk kan zijn, dus de vordering tot inzage wordt toegewezen, waarbij [gedaagde] het boek twee weken voor publicatie aan [eiser] moet voorleggen. Het verzoek om een verbod op publicatie zonder [eiser]'s schriftelijke toestemming wordt afgewezen omdat de precieze inhoud van het boek nog niet bekend is en het niet aan [eiser] is om dit te beoordelen. De vordering om het boek te verbieden voordat het is gepubliceerd wordt ook afgewezen. De proceskosten worden tussen de partijen gecompenseerd, gezien hun eerdere affectieve relatie.