Auteursrecht  

Voorpublicatie Ars Aequi: noot bij HvJ EU 8 september 2016, IEF 16235; IEFBE 1926; ECLI:EU:C:2016:644 (arrest GS Media/ Sanoma, Playboy & Britt Dekker) Auteursrecht. Grondrechten. Het belangrijkste nieuws van dit arrest is dat het Hof kennis van de illegaliteit van de onderliggende bron als doorslaggevende factor introduceert voor de bepaling of al dan niet sprake is van een mededeling aan het publiek. Dat roept veel vragen op en velen zullen het er niet mee eens zijn.

Rechtbank Den Haag 13 september 2016, IEF 16238 (SCOEZH tegen Buma) Auteursrecht. Naburige rechten. Muziek.

SCOEZH is de vergunninghouder achter het radiostation Fresh FM. SCOEZH heeft vele jaren lang niet of te weinig vergoedingen betaald aan Buma en Sena voor de uitzendingen van Fresh FM. SCOEZH wilde desondanks een nieuwe licentie, zonder de openstaande rekeningen uit het verleden te betalen. Buma en Sena weigeren die licentie zolang het verleden niet is afgehandeld. SCOEZH vorderde in kort geding dat alsnog een licentie gegeven zou worden tegen betaling van een bescheiden voorschot. De vorderingen tegen Sena zijn afgewezen, de vorderingen tegen Buma zijn conform verzoek Buma verwezen naar de rechtbank Amsterdam.
Door het vonnis hoeven Sena en Buma in de huidige omstandigheden geen toestemming te geven voor uitzendingen van Fresh FM, zodat dat station nu geen gebruik kan maken van het wereldmuziekrepertoire zoals vertegenwoordigd door Buma en Sena. Het is belangrijk dat Buma en Sena de aan hen toevertrouwde auteurs- en naburige rechten ook daadwerkelijk kunnen handhaven en in voorkomende gevallen licenties ook kunnen weigeren, om zo de exploitatie van muziek te beschermen ten behoeve van leden en aangeslotenen.

“Wanneer [iemand] wist, of moest weten, dat de door hem geplaatste hyperlink toegang geeft tot een illegaal op internet gepubliceerd werk, bijvoorbeeld doordat hij daarover gewaarschuwd is door de auteursrechthebbenden, moet ervan uitgegaan worden dat de verstrekking van die link een ‘mededeling aan het publiek’ in de zin van artikel 3, lid 1, van richtlijn 2001/29 vormt”.

Dit is de kernoverweging van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 8 september 2016 in een zaak over het hyperlinken naar de illegaal aangeboden naaktfoto’s van Britt Dekker. Wanneer iemand weet dat een bepaalde bron illegaal op internet aangeboden werk bevat, levert het hyperlinken daarnaar auteursrechtinbreuk op.

Voor bedrijven die met winstoogmerk hyperlinken geldt dat zij verplicht zijn zich ervan te vergewissen dat de bron niet illegaal is. Website Geen Stijl deed het tegendeel. Zij wist dat de foto’s waren uitgelekt en illegaal werden aangeboden en probeerde zoveel mogelijk aandacht te vragen voor de hyperlink naar de foto’s. De Nederlandse rechters oordeelden al dat dit een onrechtmatige daad oplevert, maar het Europese Hof beslist dat er ook van auteursrechtinbreuk sprake is.

Het Hof benadrukt dat een particulier die naar illegale bronnen linkt zonder dat te weten géén auteursrechtinbreuk pleegt. Hij “intervenieert immers in de regel niet met volledige kennis van de gevolgen van zijn handelwijze om klanten toegang te verschaffen tot een werk dat illegaal op internet is gepubliceerd”. Dat de auteursrechtelijke status van een handeling zo zeer afhankelijk is van de wetenschap van degene die de handeling pleegt, is nieuw. Het Hof heeft inmiddels een ingewikkelde omstandighedencatalogus ontwikkeld om te bepalen of wel of niet van auteursrechtinbreuk sprake is.

Voor de piraterijbestrijding is dit een opsteker. Websites die zich daar op grote schaal mee bezighouden kunnen zich niet meer verschuilen achter de stelling dat zij ‘slechts’ hyperlinks aanbieden naar illegaal aanbod elders.

Verder zal per geval altijd nog aan de uitingsvrijheid moeten worden getoetst, zoals de Hoge Raad eerder besliste. Serieuze nieuwsmedia, die niet slechts verlekkerd aandacht vragen voor foto’s die nog in de Playboy moeten verschijnen, waarvan de primeur-bedervende schade evident is, behoeven zich geen zorgen te maken.

HvJ EU 8 september 2016, ECLI:EU:C:2016:644, GS Media / Sanoma, Playboy & Britt Dekker

Conclusie AG HvJ EU 8 september 2016, IEFbe 1921; IEF 16229; IT 2128; C-275/15; ECLI:EU:C:2016:649 (ITV Broadcasting tegen TV Catchup) Mediarecht. Telecom. Auteursrecht. Verzoeksters stellen dat het begrip ‘kabel’ in de EU-regelgeving nauwkeuring is omschreven. Het zinsdeel ‘toegang tot de kabel van omroepdiensten’ ziet op het verschaffen van toegang door omroepdiensten tot kabelnetwerken en niet ziet op de uitzondering voor het ontvangstgebied. De verwijzende Court of Appeal of England and Wales legt het HvJEU o.a. de vraag voor of ‘kabel’ een neutraal technologisch begrip is en tevens ziet op internetkabel(live)streams. Conclusie AG:

Artikel 9 van [InfoSoc-Rl] moet aldus worden uitgelegd dat niet binnen de werkingssfeer van die bepaling valt een regeling die de wederdoorgifte van uitzendingen via de kabel zonder de toestemming van de houders van auteursrechten toestaat indien die wederdoorgifte simultaan gebeurt en beperkt is tot de gebieden waarvoor de uitzendingen waren bestemd, ongeacht of de wederdoorgifte betrekking heeft op uitzendingen op zenders waarop bepaalde openbaredienstverplichtingen rusten.

HvJ EU 8 september 2016, IEFbe 1919; IEF 16226; IT 2127; ECLI:EU:C:2016:644; C-160/15 (GS Media tegen Sanoma c.s.) Auteursrecht. Citaatrecht. Grondrechten. In oktober 2011 maakt een fotograaf in opdracht van Sanoma, verweerster en uitgever van Playboy, een fotoreportage van Britt Dekker, een zogenaamde ‘BN-er’ die geregeld op een NL commerciële tv-zender te zien is. Dekker heeft verweerster exclusief toestemming gegeven de foto’s in Playboy te publiceren en gedeeltelijk op de website van het blad. Verzoekster is exploitant van de website Geenstijl.nl. Zij ontvangt een anonieme linktip naar een bestand op de site ‘Filefactory’ waarin de betreffende fotoreportage is opgeslagen.

HvJ EU - uit het persbericht - Het plaatsen op een website van een hyperlink naar auteursrechtelijk beschermde werken die zonder toestemming van de auteursrechthebbende zijn gepubliceerd op een andere website, vormt geen „mededeling aan het publiek” wanneer de plaatser van deze link dit doet zonder winstoogmerk en zonder te weten dat de publicatie van deze werken illegaal was. Indien deze hyperlinks daarentegen met winstoogmerk worden verstrekt, moet kennis van het illegale karakter van de publicatie op de andere website worden vermoed.

Artikel 3, lid 1, van Richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij, moet aldus worden uitgelegd dat, om vast te stellen of het plaatsen, op een website, van hyperlinks naar beschermde werken die zonder toestemming van auteursrechthebbende vrij beschikbaar zijn op een andere website, een "mededeling aan het publiek" vormt in de zin van die bepaling, bepaald moet worden of deze links zijn verstrekt zonder winstoogmerk door een persoon die geen kennis had, of redelijkerwijs geen kennis kon hebben, van het illegale karakter van de publicatie van die werken op die andere website, dan wel of, integendeel, voornoemde links met een dergelijk oogmerk zijn verstrekt, in welk geval deze kennis moet worden vermoed.

D.J.G. Visser , ‘OOC in de DSM-Rl. en COO in de OOVo. - De uitgelekte DSM-richtlijn en Online Omroepverordening in het kort’, IEF 16222.
De uitgelekte DSM-richtlijn en Online Omroepverordening in het kort. DSM verwijst niet naar de voormalige Staatsmijnen, noch naar het chemiebedrijf dat daar voor in de plaats kwam. In het auteursrecht is het voortaan de naam van een nieuw richtlijn-voorstel dat het vervolg vormt van een eerdere aankondiging van de Europese Commissie in mei 2015 over de Digital Single Market (2). Eind augustus 2016 werd bekend dat er eind september een richtlijn (3) en een verordening (4) zullen worden gepresenteerd en vrijwel gelijktijdig lekten de teksten ervan uit. De concept DSM-richtlijn is een mixed bag met voor elk wat wils, met veel fijne afkortingen [OOC staat voor ‘Out of commerce’ works en COO voor ‘Country of origin’] (5).

DSM-richtlijn (DSM-rl.)
TDM, online onderwijs en de preserveringskopie

Een verplichte Tekst and Data Mining (TDM) exceptie voor onderzoeksinstellingen, een verplichte onderwijs-exceptie digitaal onderwijs met een vergoedingsregeling en een verplichte preserveringsexceptie voor Cultutal Heritage Institutions (CHI). Vooral het verplichte karakter van deze drie beperkingen is van belang. Tot nu toe waren veruit de meeste beperkingen in EU auteursrecht-richtlijn facultatief, waardoor van harmonisatie geen sprake was en bij grensoverschrijdend gebruik het verbodsrecht vaak prevaleerde.

TDM door onderzoeksinstellingen is toegestaan en contractuele beperkingen erop zijn niet afdwingbaar. Uitgevers mogen wel noodzakelijke maatregelen nemen om de veiligheid en de integriteit van databanken te waarborgen. Hiervoor zal in Nederland een nieuwe beperking in de Auteurswet (en in de Databankenwet en WNR) moeten komen.

Vzr. Rechtbank Noord-Holland 31 augustus 2016, IEF 16221; ECLI:NL:RBNHO:2016:7375 (Klous + Brandjes tegen Bot Bouw) Auteursrecht Contractenrecht. Het afbouwen van een appartementencomplex na overname van het contract van de failliete aannemer met de woningbouwcorporatie levert inbreuk op auteursrecht van architect van het ontwerp. De aan de (thans) failliete aannemer door de architect verstrekte licentie is naar haar aard niet voor overdracht aan een derde vatbaar. Uit de bijzondere deskundigheid en reputatie van deze aannemer volgt dat onderhavige prestatie verband houdt met persoonlijke eigenschappen van de licentienemer.

Rechtbank Midden-Nederland 31 augustus 2016, IEF 16218 (Bandajanas tegen De Bondt b.v.) Modelrecht. Auteursrecht. Slaafse natbootsing. Bandajanas stelt ten onrechte dat De Bondt inbreuk maakt op de Benelux modelrechten ten aanzien van de vormgeving van de slipperzolen van Bandajanas. Het model van de Bandajanas slipperzolen zijn niet nieuw, en hadden daarom niet als model ingeschreven kunnen worden. Dit komt o.a. door de onduidelijkheid en algemene indruk van de slipperzolen. Ook is er geen sprake van slaafse nabootsing nu de slipperzool geen eigen plaats inneemt op de markt. De proceskosten worden begroot met inachtneming van de Leidraad indicatietarieven in IE-zaken.

Rechtbank Den Haag 31 augustus 2016, IEF 16214; ECLI:NL:RBDHA:2016:10130 (Fahrer tegen Trading To) Auteursrecht. Modelrecht. Slaafse nabootsing. In deze kwestie is de eiser een in Duitsland woonachtige ondernemer die zich bezighoudt met het ontwerpen, ontwikkelen en verhandelen van accessoires voor elektrische fietsen. Hij heeft een hoes ontwikkeld die om een onder de bagagedrager geplaatste accu wordt aangebracht. Trading, een distributeur van van de eiser, is een onderneming die zich bezighoudt met de verkoop van accessoires voor elektrische fietsen. Tot deze accessoires behoren o.a. beschermhoesjes. In de loop van 2015 is Trading een eigen lijn van beschermhoezen op de markt gaan brengen onder het merk Mellen. Alle door eiser als relevant voor de modelrechtelijke bescherming beschouwde uiterlijke kenmerken van de hoezen, met uitzondering van het label en de plaatsing daarvan, worden geacht uitsluitend door hun technische functie te zijn bepaald. Vorderingen op grond van modelrecht, auteursrecht en slaafse nabootsing worden afgewezen.

Vzr. Rechtbank Midden-Nederland 24 augustus 2016, IEF 16211, IT 2120 (Stichting BREIN tegen Usenet grootschalige uploader) Auteursrecht. Stichting BREIN heeft een ex parte-beschikking ex art. 1019e Rv behaald tegen een grootschalige uploader van filmwerken en vervolgens "spotten" op het Usenet. De Usenet uploader was verantwoordelijk voor het uploaden van ruim 5.000 filmwerken. Bij elke spot plaatst hij ook een link waarmee de 3D-filmlijst gedownload kan worden. De voorzieningenrechter gebiedt de inbreuk op auteursrechten te staken en gestaakt te houden onder last van een dwangsom van 2.000,- euro per dag (een gedeelte van een dag daaronder begrepen) dat in strijd met het inbreukverbod wordt gehandeld, met een maximum van €  50.000,-.