Auteursrecht  

De rechtspraak over de auteurs-en modelrechtelijke bescherming van productvormgeving heeft in de afgelopen 12 maanden wederom een groot aantal voorbeelden opgeleverd van al dan niet beschermd of inbreukmakend geachte ‘gebruiksvoorwerpen’. In al die voorbeelden komt een aantal belangrijke algemene thema’s en vragen aan bod. Grensverleggende uitspraken – van de Hoge Raad of het Hof van Justitie – zijn met een enkele geringe uitzondering in het verleden jaar niet gewezen. In de feitenrechtspraak zijn echter diverse onderwerpen aan bod gekomen die signalering en korte bespreking verdienen. Hier komen onder meer aan bod de ‘drempel’ voor auteursrechtelijke bescherming voor productvormgeving; de techniekrestrictie; de rol van het vormgevingserfgoed in het modellenrecht en in het auteursrecht; tangwerking; de modelbescherming van delen van het uiterlijk van voortbrengselen, en het zichtbaarheidsvereiste in het modellenrecht; internationaal auteursrecht (in het bijzonder: reciprociteit en land van oorsprong); makerschap (en daarop toepasselijk recht); en nevenvorderingen bij inbreuk. De terugblik wordt afgesloten met een signalering van thans aanhangige prejudiciële vragen op het vlak van vormgevingsbescherming.

Ktr. Rb. Rotterdam 10 november 2022, IEF 21079; ECLI:NL:RBROT:2022:9562 (eiser tegen gedaagde) Op 20 oktober 2018 heeft eiser een reisdagboek op de markt gebracht. Op iedere pagina wordt een land genoemd, waaraan een persoonlijk reisverhaal kan worden toegevoegd. Verder bevat het reisdagboek (invul)opdrachten, to-do-lijsten en een wereldkaart waarop kan worden aangegeven welke landen zijn bezocht. Gedaagde heeft dit boek gekocht. Op 23 mei 2019 vroeg eiser via een chatbericht op Instagram aan gedaagde of zij voor de nieuwe editie van haar reisdagboek verbeterpunten had. Daarop heeft gedaagde voorgesteld om het Verenigd Koninkrijk op te splitsen in vier landen, zodat ook Noord-Ierland wordt genoemd. Eind april 2021 heeft gedaagde zelf een reisboek op de markt gebracht over Noord-Ierland. Het boek hanteert hetzelfde concept als het boek van eiser. Eiser vordert bij de kantonrechter schadevergoeding op grond van onrechtmatige daad die bestaat uit schending van haar auteursrechten. De kantonrechter verklaart zich onbevoegd omdat de schade is ingetreden in het Verenigd Koninkrijk en niet in Nederland.

Het College van Toezicht collectieve beheersorganisaties Auteurs- en naburige rechten (CvTA) heeft een nieuwsbrief doen uitgaan. In deze nieuwsbrief komen onder andere het jaarverslag 2021 en de implementatie van de individuele kostennorm aan de orde.
Lees verder >>

Rechtbank Den Haag 19 oktober 2022, IEF 21075; ECLI:NL:RBDHA:2022:13040 (Eiser tegen Koninklijke Bibliotheek) Eiser is auteursrechthebbende op het Boek. De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft het Boek van oktober 2014 tot en met 22 mei 2018 gepubliceerd op de website van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL). Kern van deze zaak is of de KB met de publicatie van het Boek inbreuk heeft gemaakt op de auteursrechten van eiser. De rechtbank concludeert dat geen sprake is van een mededeling aan een nieuw publiek, een verweesd werk of een OCC-werk. Ook komt de KB geen beroep toe op het citaatrecht. Het auteursrecht van eiser prevaleert boven de vrijheid van meningsuiting van de KB. Dit betekent dat de KB met de publicatie van het Boek op DBNL, zonder toestemming, inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van eiser. Eiser heeft als gevolg hiervan schade geleden en kan aanspraak maken op schadevergoeding.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 19 oktober 2022, IEF 21067; ECLI:NL:RBAMS:2022:5966 (Personal Protein tegen Smart Whey) Sinds 2017 produceert en verhandelt Personal Protein eiwitpoeder zonder smaak, dat de consument zelf dient aan te lengen met water of melk en van een smaak naar eigen keuze kan voorzien door het gebruik van vloeibare smaakmakers. In 2021 is Smart Whey opgericht, zij handelt onder hetzelfde concept als Personal Protein. Personal Protein meent dat zij over de auteursrechten beschikt die rusten op de concretisering van haar idee en op de verschillende onderdelen daarvan en dat Smart Whey inbreuk maakt op die auteursrechten. Personal Protein vordert onder meer Smart Whey te bevelen de inbreuk te staken. De voorzieningenrechter weigert de gevraagde voorzieningen omdat er geen sprake is van auteursrechtinbreuk noch van slaafse nabootsing.

Rechtbank Gelderland 2 november 2022, IEF 21069; C/05/396330 / HA ZA 21-590 (Philips tegen Hesdo) Philips brengt sinds 2015 onder het merk Avent een flessenwarmer op de markt. Hesdo verkoopt sinds 2016 eveneens een flessenwarmer, de Alecto. Philips vordert een verklaring van recht dat Hesdo inbreuk maakt op de auteursrechten van Philips met betrekking tot de Avent. Philips stelt daartoe dat de Avent een auteursrechtelijk beschermd werk is. Hesdo meent dat de Avent geen eigen intellectuele schepping is van de maker, en bovendien dat de ontwerpkeuzes functioneel bepaald, triviaal dan wel banaal bepaald zijn. De rechtbank oordeelt dat de Avent een werk is in de zin van de Auteurswet. De Alecto van Hesdo maakt inbreuk op de auteursrechten die rusten op de Avent. Philips' vordering wordt toegewezen.

Rb. Gelderland 28 september 2022, IEF 21049; ECLI:NL:RBGEL:2022:5975 (Royal Tableware tegen gedaagden) Royal Tableware is opgericht in mei 2019 en is onderdeel van de Bornego Group. Dit is een groep van bedrijven die verschillende merken, licenties en fabrieken in keramiek en kleiwaren vertegenwoordigt, waaronder de rechten van Walküre. De modellen van Alta espressokopjes van Walküre zijn in 1997 geregistreerd. Gedaagden hebben een koffiebranderij die koffie en koffiemachines levert aan onder meer horecaondernemingen. Bij die contracten verstrekt zij koffiekopjes met schotels die door deze horecaondernemingen gebruikt kunnen worden om de koffie van gedaagden in te serveren. Jarenlang namen zij de Alta kopjes af, maar die konden in 2017 en 2018 niet tijdig geleverd worden. Gedaagde 3 heeft daarom voor de koffiebranderij de Alta kopjes na laten maken in China. Royal Table heeft in 2019 en 2020 modelregistraties en auteursrechten van Walküre overgenomen, waaronder de registratie ten aanzien van de Alta kopjes. Royal Table vordert gedaagden te veroordelen tot het staken inbreuk op haar modelrechten en auteursrechten op de Alta koffiekopjes. De rechtbank is van oordeel dat de rechten op de modelregistraties van de Alta koffiekopjes op 4 april, respectievelijk op 25 september 2022 van rechtswege zijn vervallen, waardoor naar het voorlopige oordeel van de rechtbank het primaire verbod niet toewijsbaar is. Omdat dit nog geen onderwerp van debat is geweest, stelt de rechtbank partijen in de gelegenheid om zich hierover uit te laten. Het gevorderde verbod tegenover gedaagde 3 ter staking van inbreuk op de auteursrechten van Royal Tableware zal bij eindvonnis worden toegewezen voor Nederland. 

Rb Den Haag 26 oktober 2022, IEF 21056; C/09/596559 / HA ZA 20-720 (Thuiskopie tegen SES Computers) Thuiskopie stelt zich al jaren op het standpunt dat bestaande, refurbished voorwerpen middels richtlijnconforme uitleg van de Auteursrechtrichtlijn aangemerkt moeten worden als nieuw gefabriceerde voorwerpen, waarover nog een keer thuiskopieheffing afgedragen moet worden. Thuiskopie heeft die heffingen ook jarenlang geïnd. SES Computers heeft zich daar om principiële redenen altijd tegen verzet. De rechtbank stelt dat bepaalde vormen van refurbishment als fabricage kunnen worden aangemerkt, daarover moet thuiskopievergoeding worden afgedragen. Dat SES zulke werkzaamgeden uitvoert, heeft Thuiskopie onvoldoende gemotiveerd. Verder oordeelt de rechtbank dat SES Computers opgave moet doen van eigen importen en van inkopen in Nederland. Over importen moet zij heffingen afdragen. Over in Nederland ingekochte voorwerpen waarvan zij niet kan aantonen dat er heffing is betaald zal zij heffingen moeten betalen, tenzij zij kan aantonen wie de fabrikant of importeur is die de heffing verschuldigd is. Als dat niet lukt, dan komt dat voor rekening en risico van SES Computers.  

HvJ EU Conclusie A-G 27 oktober 2022, IEF 21055, IEFbe 3565, IT 4131; ECLI:EU:C:2022:838 (La Quadrature du Net) Zie [IEF 20258]. Vier organisaties die zich inzetten voor rechten en vrijheden op het internet, waaronder La Quadrature du Net, hebben bij de Conseil d’État (hoogste bestuursrechter in Frankrijk) verzocht om nietigverklaring van de stilzwijgende beslissing waarbij de Franse eerste minister hun verzoek tot intrekking van nationale regeling heeft afgewezen. De nationale regeling in kwestie staat toe dat een administratieve instantie die belast is met de bescherming van auteursrechten en naburige rechten tegen op het internet gepleegde inbreuken op deze rechten, toegang heeft tot met IP-adressen overeenkomende identiteit, zodat deze instantie de houders van deze adressen die ervan worden verdacht verantwoordelijk te zijn voor de inbreuken kan identificeren en in voorkomend geval tegen hen kan optreden. De toegang wordt niet vooraf door een rechter of een onafhankelijke bestuurlijke entiteit getoetst. Met zijn eerste en tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te vernemen of het Unierecht zich tegen een dergelijke nationale regeling verzet. A-G Szpunar concludeert dat het Unierecht zich niet tegen een dergelijke nationale regeling verzet wanneer die gegevens het enige onderzoeksmiddel vormen met behulp waarvan de persoon kan worden geïdentificeerd aan wie dat adres was toegewezen op het moment waarop het strafbare feit werd gepleegd.

Rb Den-Haag 19 oktober 2022, IEF 21048, IEFbe 3564; ECLI:NL:RBDHA:2022:10739 (Bokmerk tegen gedaagden) Bokmerk houdt zich bezig met de verkoop van aluminium panelen. Gedaagden 1 en 2 zijn een echtpaar dat een tijd lang middels een licentieovereenkomst exclusief gerechtigd om de Bokmerk-producten binnen het overeengekomen licentiegebied (België) voor eigen rekening en risico te verkopen. De licentieovereenkomst bevat onder meer een verbod om na het einde van die overeenkomst gebruik te  maken van de intellectuele eigendomsrechten en knowhow van Bokmerk, een geheimhoudingsbeding en een non-concurrentiebeding van één jaar na het einde van de overeenkomst. Per 1 maart 2021 is de licentieovereenkomst beëindigd, gedaagden 1 en 2 hebben een nieuwe onderneming opgezet. Gedaagde 3 is een vriend van hen die helpt bij de onderneming. Ook gedaagde 3 heeft in het verleden met Bokmerk samengewerkt. Bokmerk vordert van de 3 gedaagden onder meer dat zij de inbreuk op de IE-rechten van Bokmerk staken. Bokmerk wordt niet-ontvankelijk verklaard in haar vorderingen jegens gedaagde 3 omdat gedaagde 3 onder bewind is gesteld. De rechtbank oordeelt ten aanzien van de vorderingen jegens gedaagden 1 en 2 dat de licentieovereenkomst niet geschonden wordt. Verder oordeelt de rechtbank dat er geen sprake is van onrechtmatige daad, slaafse nabootsing en gebruik van beschermde knowhow. Evenwel is er geen schending van de handelsnaam-, merken- en auteursrechten van Bokmerk.