Naburige rechten  

Syb Terpstra (bureau Brandeis), noot onder HvJ EU 18 november 2020, zaak C147/19, ECLI:EU:C:2020:935 (Atresmedia) [IEF 19610] en [IEFbe 3152], gepubliceerd in IER 2021/6.
Inleiding
1. Een geluidsopname verliest zijn status als fonogram zodra die met toestemming van de naburig rechthebbenden is samengevoegd met beeld. Degene die het samengevoegde audiovisuele werk vervolgens openbaar maakt, hoeft daarvoor niet de in art. 8 lid 2 Verhuurrichtlijn genoemde billijke vergoeding te betalen.
2. Dit is in twee zinnen de uitkomst van het Atresmedia-arrestvan het Europese Hof van Justitie. Die uitkomst is verstrekkend voor de zogenaamde syncpraktijk. Voordat ik het arrest en de gevolgen daarvan bespreek, leg ik eerst in een notendop uit wat syncing is.
Lees verder.

HvJ EU Conclusie A-G 10 maart 2021, IEF 19838, IT 3449, ECLI:EU:C:2021:193 (Top System tegen Belgische Staat) Top System, een ontwikkelaar van computerprogramma's, werkt al verscheidene jaren samen met de Belgische openbare instelling Selor. Zij hebben meerdere digitale toepassingen met elkaar ontwikkeld. Desondanks is er in 2009 tussen partijen een geschil ontstaan omdat Top System van mening was dat Selor - en daarmee ook de Belgische Staat - inbreuk had gemaakt op de exclusieve rechten die zij op een programma had omdat Selor de software hiervan had gedecompileerd. Het Brusselse Hof van beroep heeft naar aanleiding van deze kwestie twee prejudiciële vragen gesteld aan het HvJ EU om meer duidelijkheid te krijgen over in hoeverre het decompileren van een computerprogramma is toegestaan onder Europees auteursrecht. A-G Szpunar formuleert als reactie op de vragen dat dit is toegestaan wanneer dat noodzakelijk is om fouten te verbeteren die de werking van het programma beïnvloeden.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 9 maart 2021, IEF 19829, ECLI:NL:RBAMS:2021:1041 (Eisers tegen Centertainment) Eisers zijn lid van een internationaal bekende band die muziek maakt in de stijl van symfonische rock en/of gothic. Zij hadden een exploitatieovereenkomst gesloten met een platenlabel met betrekking tot hun muziek. Uiteindelijk nam het label Centertainment de plaats in van deze contractspartij. Centertainment zou eigenaar zijn van hun producties, eisers zouden op hun beurt hiervoor de inkomsten ontvangen. Centertainment heeft echter sinds 2014 niets aan eisers uitgekeerd, ondanks meerdere verzoeken en reminders te hebben ontvangen. Hierop besloot de advocaat van eisers in oktober 2020 de overeenkomst buitengerechtelijk te ontbinden. Centertainment betwist daartegenover de rechtsgeldigheid van deze ontbinding. De voorzieningenrechter verwerpt het verweer van Centertainment en beveelt haar tot het verlenen van medewerking aan de overdracht van de naburige rechten. Opmerkelijk is wel dat zij hierbij ook verklaart dat eisers de master rechten van het label online mogen gebruiken, terwijl Centertainment hiervan eigenaar blijft (sub 6.4.).

HvJ EU 18 november 2020, IEF 19610, IEFbe 3152; ECLI:EU:C:2020:935 (Atresmedia tegen AGEDI en AIE) Naburige rechten. Prejudiciële verwijzing. Atresmedia heeft meerdere televisiezenders. Op deze zenders worden audiovisuele werken uitgezonden waarin fonogrammen zijn opgenomen. AGEDI en AIE zijn entiteiten die respectievelijk de intellectuele eigendomsrechten van producenten van fonogrammen en die van uitvoerende kunstenaars beheren. In 2010 hebben deze entiteiten een vordering ingesteld tot veroordeling van Atresmedia tot betaling van een schadevergoeding wegens de mededeling aan het publiek van voor handelsdoeleinden uitgegeven fonogrammen of van reproducties daarvan. Zij menen dat de door Atresmedia verrichte mededeling aan het publiek van audiovisuele werken recht geeft op de enkele billijke vergoeding waarin de richtlijnen betreffende bepaalde naburige rechten voorzien.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 10 september 2020, IEF 19503; ECLI:NL:RBAMS:2020:4618 (Eisers tegen Sony Music NL) Kort geding. Naburige rechten. Licentieovereenkomst. Eiser 2 is een muzikant en Eiser 1 is het platenlabel dat de muzikant heeft opgericht. In 2013 is de muzikant doorgebroken met een single. Een Duitse producer heeft de track geremixt. De muzikant en Sony Music hebben vervolgens een licentieovereenkomst gesloten voor zowel de single, als de remix. Partijen raken in geschil over de afrekening van royaltyvergoedingen en geïnde naburige rechten. Sony Music heeft volgens eisers niet voldaan aan haar verplichtingen uit de overeenkomst.

HvJ EU 8 september 2020, IEF 19407, IEFbe 3116; ECLI:EU:C:2020:677 (Recorded Artists tegen Phonographic Performance) Licentievergoedingen muziek. Zie eerder [IEF 18561]. De High Court van Ierland heeft prejudiciële vragen gesteld aan het HvJ EU inzake de uitlegging van artikel 8 van richtlijn 2006/115/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende het verhuurrecht, het uitleenrecht en bepaalde naburige rechten op het gebied van intellectuele eigendom. Nationale wetgeving bepaalt dat de gebruiker één licentievergoeding betaalt aan een licentieverlenende instantie, maar dat het geïnde bedrag wordt verdeeld tussen de producent en de uitvoerende kunstenaars. Artikel 8, lid 2, van richtlijn 2006/115/EG verzet zich ertegen dat een lidstaat het recht op één enkele billijke vergoeding beperkt ten aanzien van uitvoerende kunstenaars en producenten van fonogrammen en dat de producent van het fonogram in kwestie een vergoeding ontvangt, zonder deze te moeten delen met de uitvoerend kunstenaar die aan dat fonogram heeft bijgedragen.

Hof Den Haag 11 augustus 2020, IEF 19397, IT 3230; C/09/528768/HA ZA 17-298 (Staat tegen SEKAM cs) Hoger beroep. SEKAM is een stichting die de belangen van film en televisieproducenten behartigt. De Nederlandse Staat stelde dat het is toegestaan om voor eigen gebruik, zonder toestemming van en betaling aan de rechthebbenden, een televisieserie of film te downloaden. De rechtbank oordeelde eerder dat de Staat aansprakelijk was voor geleden schade door uitlatingen van de staatssecretaris dat illegaal downloaden in Nederland was toegestaan. Dit vonnis [IEF 17942] wordt vernietigd en alle vorderingen van SEKAM c.s. worden afgewezen. De (achteraf gezien onjuiste) uitlatingen van de staatssecretaris over downloaden uit illegale bron waren niet onrechtmatig en evenmin was er causaal verband met eventuele schade.

Rechtbank Amsterdam 15 juli 2020, IEF 19334; C/13/637492 (Buma-Sena tegen Gedaagde) De rechtbank Amsterdam heeft een tussenvonnis gewezen in dit langlopende geschil. Buma en Sena hebben in 2016 vorderingen ingesteld tegen Scoezh en gedaagde 2. Enerzijds vorderen Buma en Sena geldvorderingen ten aanzien van de boedel die door de curator en Youtoo Holding zijn betwist, anderzijds vorderen zij geldvorderingen die zijn gericht op het handelen en nalaten van gedaagde 2 zelf: een inbreukverbod en een bevel tot opgave van commerciële inkomsten van Fresh FM. Het inbreukverbod wordt toegewezen, want gedaagde 2 en zijn vennootschappen zijn meermaals veroordeeld tot het staken van inbreuk op het Buma- en Sena-repertoire en die veroordelingen zijn meermaals overtreden. Het bevel tot opgave van commerciële inkomsten van Fresh FM komt niet voor toewijzing in aanmerking, want de verplichting tot opgave op grond van de met Buma en Sena ondertekende overeenkomsten rustten niet op gedaagde 2 zelf. Gedaagde 2 is aansprakelijk voor de schade van Buma en Sena die zij hebben geleden als gevolg van het feit dat gedaagde 2 nooit heeft voldaan aan haar opgaveverplichtingen, want hij heeft hiermee dusdanig onzorgvuldig gehandeld dat hem persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. De rechtbank acht zich onvoldoende voorgelicht om het bedrag van deze schade te kunnen vaststellen. Daarom worden Buma en Stemra in de gelegenheid gesteld om bij nadere akte te onderbouwen welke schade zij concreet hebben geleden.

HR 17 juli 2020, IEF 19331; ECLI:NL:HR:2020:1300 (AMP tegen Sena en RTL) Het gaat hier om de vraag of Sena aan een producent van fonogrammen (AMP) en een uitvoerend kunstenaar (Joosten) een billijke vergoeding als bedoeld in art. 7 WNR moet betalen voor het gebruik van het muzieknummer ‘Lolly’ in Tell Sell-homeshoppingprogramma’s in de periode 2007-2012. De Hoge Raad vernietigt het arrest van het gerechtshof Den Haag van 12 maart 2019, dat stelde dat de fonogrammenproducent en de uitvoerend kunstenaar zelf met de gebruiker van het muzieknummer een billijke vergoeding voor uitzending van het muzieknummer zijn overeengekomen [IEF 18397]. Art. 15 lid 1 Wnr moet aldus worden uitgelegd dat niet alleen de bevoegdheid tot inning en verdeling van de billijke vergoeding, maar ook de bevoegdheid tot vaststelling daarvan exclusief aan Sena toekomt. Er wordt terugverwezen naar het hof. Het incidenteel beroep van RTL wordt afgewezen zonder motivering. Alle overige klachten worden niet behandeld.

Rechtbank Amsterdam 10 april 2019, IEF 18845; (Y tegen X) Zie ook [IEF 18843]. Eiser is als zanger en tekstdichter actief onder een artiestennaam.  X drijft een onderneming die muziekvideo’s vervaardigt en exploiteert. X heeft met Z als hoofdartiest een muziekvideoclip van een Nederlandstalig muziekwerk vervaardigd. Het intro van het liedje is in het Berbers geschreven en gezongen door eiser, terwijl de Nederlandse coupletten en de refreinen zijn geschreven door Z. Tussen eiser en X is een geschil ontstaan met betrekking tot de exploitatie van het muziekwerk en de voorwaarden die eiser had gesteld aan zijn toestemming tot exploitatie van het werk. Eiser betoogt dat X inbreuk heeft gemaakt op auteursrechten en naburige rechten.